هشدار جدی است، آنقدر که به مرز بحران رسیده است، 70 تا 80 درصد مردم در کشور آفتاب‌خیز ایران، کمبود ویتامین D دارند، کمبودی که موجب گسترش پوکی استخوان و پایین آمدن سن ابتلای آن، افزایش پاپرانتزی‌ها و شیوع هر چه بیشتر افسردگی شده است.

ویتامین D یكی از ریزمغذی های مهم است كه كمبود آن نه تنها عوارض جدی جسمی زیادی مانند پوكی استخوان و مشكلات اسكلتی دارد بلكه حتی موجب بروز و تشدید بیماری های روانی و از جمله گسترش افسردگی می‌شود.

منبع اصلی دریافت ویتامین D، نور آفتاب است، كه بعد از تابش آن به پوست و فرآیندهای پس از جذب آن در زیرپوست، به ویتامین D فعال تبدیل می‌شود و نیاز بدن را به این ویتامین ضروری بر طرف می‌كند.

اما واقعیت این است كه با وجود آفتابگیر بودن سرزمین‌مان ایران، كمبود این ویتامین در بین شهروندان این سرزمین طی سال های اخیر به شدت افزایش یافته است و عوارض و بیماری های ناشی از این كمبود هر روز گسترده‌تر می‌شود و عامل مهم این كمبود، آلودگی هوا و افزایش ریزگردهاست.

ابوالقاسم جزایری مشاور تغذیه وزیر بهداشت و مشاور تغذیه سازمان بهداشت جهانی در این مورد می‌گوید: بررسی‌ها نشان می‌دهد بین 70 تا 80 درصد مردم كشور كمبود ویتامین D دارند.

استاد تغذیه و رژیم درمانی دانشگاه علوم پزشكی تهران می‌گوید: منبع اصلی تأمین ویتامینD، آفتاب است، البته چون این ویتامین محلول در چربی است، در برخی غذاها نیز وجود دارد اما منابع غذایی آن زیاد نیست، روغن ماهی یكی از منابع غذایی ویتامین D است كه در دسترس نیست.

به گفته او، ویتامین D در برخی مواد غذایی دیگر مانند شیر و تخم مرغ هم به میزان كم هست ولی این مواد، جزو مواد غذایی گران هستند و همه نمی‌توانند مصرف كنند.

جزایری ادامه می‌دهد: راه اصلی تأمین ویتامین D نور آفتاب است كه پس از تابش آفتاب به پوست و در زیرپوست به ویتامین D تبدیل می‌شود اما آلودگی هوا مانع این كار می‌شود، یعنی اشعه ماوراءبنفش كه باید به پوست تابیده شود، در هوای آلوده به میزان كافی به پوست منتقل نمی‌شود و این مسئله مهمی است كه باعث شیوع كمبود ویتامین D به بدن می‌شود.

علی درستی استاد دانشكده تغذیه دانشگاه علوم پزشكی تهران نیز در این مورد می‌گوید: كمبود تغذیه در بین ایرانیان بسیار شایع است و حتی در استان گرم و آفتابی مانند هرمزگان نیز بیش از 40 درصد مردم كمبود ویتامین D دارند و به طور قطع شیوع كشوری این كمبود بسیار بیشتر است.

ضیاء‌الدین مظهری عضو هیئت مدیره انجمن تغذیه ایران نیز در این مورد می‌گوید: شیوع كمبود ویتامین D در كشور بسیار بالاست و به جنس و سن هم ربطی ندارد،‌در تمام گروه های سنی كودكان، جوانان،میانسالان و سالمندان و در هر دو جنس مذكر و مؤنث وجود دارد.

وی می‌گوید: عواض كمبود ویتامین D نیز بسیار زیاد است، شایع ترین آن پوكی استخوان است. او ادامه می‌دهد: آفتاب غیر مستقیم كه از پشت شیشه به بدن می‌رسد، نقشی در تأمین ویتامین D مورد نیاز بدن انسان ندارد و در شهرهایی مثل تهران، اهواز، و شهرهایی كه گرد و غبار و آلودگی هوا زیاد است، اشعه ماوراءبنفش كافی به پوست افراد نمی‌رسد و در لابه لای آلودگی‌ها از بین می‌رود.

استاد تغذیه دانشگاه علوم پزشكی تهران ادامه می‌دهد: كمبود ویتامین D باعث شده تعداد افرادی كه برای مشكلات استخوانی به پزشك مراجعه می‌كنند، خیلی بیشتر شود،در گذشته افرادی كه با چنین مشكلاتی مراجعه می‌كردند بیشتر افراد بالای 40 سال بودند اما حالا در بین دختران جوان این كمبود تشدید شده كه علت آن تغییر در منش زندگی است.یكی از عوامل تشدید این مسئله كه عامل گستردگی آن است.نداشتن تحرك، شب بیداری و روزخوابی است كه بین جوانان و به خصوص زنان بسیار دیده می‌شود.

این عضو هیئت مدیره انجمن تغذیه ایران اظهار داشت: برنامه‌های شبكه های ماهواره‌ای باعث شده كه بسیاری از جوانان شب ها بیدار بمانند و با تغییر ساعت بیولوژیك این مشكلات بیشتر می شود چون هورمون های بدن در ساعات شب وظایف دیگری دارند و باید به بازسازی بدن بپردازند اما به علت بی‌خوابی در شب ها این وظیفه هورمون های بدن انجام نمی‌شود، روزها هم كه باید فعالیت انجام شود و تراكم استخوان بالا برود با روزخوابی از بین می‌رود.

مظهری می‌گوید: علاوه بر آن افزایش مصرف غذاهای حاضری و فست فودها، ‌این مسائل را بسیار شدید كرده است،وی افزود: مطالعات جدید كه روی ده هزار نفر در كشور انجام شده، نشان می‌دهد كه كمبود ویتامین D فقط به پوكی استخوان منجر نمی‌شود بلكه موجب افزایش سرطان در كشور شده است، كمبود این ویتامین خطر سرطان را افزایش می‌دهد و همچنین عامل مهم بروز بیماری افسردگی است.