اشتباه يک خبرگزاري، يادآور يک کشف هيجان انگيز در نيم قرن پيش شد
نصف جهان: برداشت اشتباه يکي از رسانههاي کشور از يک مصاحبه منتشر شده باعث انتشار خبري درخصوص کشف 23 اسکلت دوران ايلامي طي يک کاوش در هفتتپه شد در حالي که اين کشف مربوط به 50 سال پيش است.2700 پيش از ميلاد، نخستين شاهنشاهي ايلامي در شوش (در جنوب غربي ايران) تشکيل شد.
روز شنبه اول شهريور، خبرگزاري «ايلنا» مصاحبه اي با اسماعيل يغمايي، يکي از باستان شناسان قديمي را منتشر کرد که مروري بر دهه ها تجربه و حضور او در محوطه هاي مختلف و مشاهدات وي از کاوشها در اين محوطه ها بود. بخش کوتاهي از اين مصاحبه در مورد هفت تپه و کاوش در آرامگاه معروف به آرامگاه دسته جمعي هفتتپه است که يغمايي که در کاوش اين گور شرکت داشت، به حضور 23 اسکلت در يک گور اشاره ميکند. اين در حالي است که عنوان اين خبر موجب شد اين تصور شکل گيرد که اين گور و 23 اسکلت آن به تازگي کشف شدهاند در حالي که کاوش آنها به بيش از 50 سال پيش باز ميگردد.
اسماعيل (احسان) يغمايي در گفتگو با «ايلنا» گفته بود: «ما در هفت تپه خوزستان با گوري که در بردارنده 23 اسکلت دختران جوان بود، مواجه شديم. دختراني که گردن هايشان بريده شده بود و احتمال ميدهيم قرباني شده بودند. اين گور در يک معبد و کاملاً مخفي بود و درِ آن به نوعي ساخته شده بود که کسي نميتوانست آن را ببيند. در اين محوطه گِلنوشتههاي متعددي پيدا شد حتي يکي از اين گِلنوشتهها درباره اين معبد، چرايي و چگونگي فعاليت در آن توضيح ميداد. البته شايد استفاده از لفظ «قرباني» درست نباشد. چون هيچگاه در ايران قرباني انساني و انسانکشي وجود نداشت. در بخشهايي توضيح داده شده بود که دختران جوان به صورت خودخواسته خود را تقديم معبد ميکردند و مراسم آييني را اجرا ميکردند. آنها در زمان نياز مانند جنگ و خشکسالي و... حاضر بودند جان خود را به عنوان هديه به خدايان تقديم کنند.»
عاطفه رشنويي، مدير پايگاه ميراث جهاني چغازنبيل و هفتتپه ضمن تأييد آنچه يغمايي گفته است، به داستان کاوش اين گور دسته جمعي اشاره و عنوان کرد: در کاوشهاي دهه 40 شمسي در هفتتپه که به سرپرستي دکتر نگهبان انجام شد، دو گور دسته جمعي به دست آمد که گور اول که ابعاد بزرگ تري داشت، همان گور معروفي است که بخشي از طاق هلالي آن در جريان تسطيح زمينهاي نيشکر و راهسازي، آشکار و آغازگر سالها کاوش در هفتتپه شد.
رشنويي با بيان اينکه در گور اول يک تدفين دسته جمعي به دست آمد که در اين تدفين نظم خاصي در قرار گرفتن اسکلتها وجود نداشت افزود: گور دوم که به گور دسته جمعي هفتتپه معروف است، يکي از منظمترين تدفينهاي تاريخ ايلام را به نمايش گذاشته بود که در آن 23 اسکلت در کنار هم قرار گرفته بودند.
او در توصيف اين گور به نقل از دکتر نگهبان در کتاب گزارش کاوش هفتتپه بيان ميکند: 14 عدد از اين اسکلتها به موازات يکديگر و بقيه احتمالاً به دليل وجود فضاي ناکافي به صورت نامنظم قرار داشتند.
او به نقل از نگهبان در تفسير اين گور اظهار کرد: کيفيت و وضعيت استخوانها و پوسيدگي شديد آنها به نحوي بود که اظهار نظر و تشخيص درباره جنس خاص زن و مرد و همچنين کامل يا ناقص بودن اعضاي بدن امکانپذير نبود؛ بعضي از فکها دور از محل خود و روي سينه قرار داشتند ضمن آنکه بيشتر دندانها سالم بودند و به نظر ميرسد که اسکلتها به افراد جوان تعلق داشتند.
رشنويي با اشاره به اينکه نظريات مختلفي در مورد علت اين تدفين از جنگ يا مرض واگيردار تا آرامگاه خدمتکاران و امراي مملکت و همسران متعدد شاه مطرح شد که هر يک به نوبه خود ممکن است مورد پرسش قرار گيرد، گفت: در کاوشهاي بعدي در هفتتپه تعداد زيادي الواح گلي و سنگي پيدا شد که از موضوعات مختلفي شامل انواع و ميزان هدايا و پيشکش به معابد، دستمزد خدمتکاران، شرح وظايف و جريمه به دليل کوتاهي در کار صحبت شده بود.
او افزود: متن اين الواح موجب شد گمانهايي در مورد ارتباط اين گورها و ساختمان آن با معبد مطرح شود که کاوشهاي بيشتر و ترجمه الواح مشابه ديگري که از شوش به دست آمده بود موجب شد که تا حدودي اين گمانها با ترديد روبهرو شوند. اکنون ميدانيم براساس مطالعات دهههاي اخير، در ماهيت معبد بودن آرامگاههاي دسته جمعي شبهاتي جدي وجود دارد.
او همچنين در پاسخ به پرسشي درخصوص محل نگهداري 23 اسکلت اظهار کرد: اين استخوانها تا دهه 60 در موزه هفتتپه نگهداري ميشدند اما با توجه به جنگ تحميلي و تخليه موزهها در اين دوران، اسکلتها به مخازن امن منتقل شدند و اکنون نيز بهصورت پراکنده در موزههاي شوش، هفتتپه و موزه ملي نگهداري ميشوند.
بازگشت به ابتدای صفحه
ارسال به دوستان
پیشنهاد سردبیر
ارسال نظر
ایمیل مستقیم: info@nesfejahan.net شماره پیامک:۳۰۰۰۷۶۴۲ شماره تلگرام:۰۹۱۳۲۰۰۸۶۴۰