خبر آنلاين: به سمت تابوت آيت ا... هاشمي آمد. قبل از اينکه به صف مقامات براي نماز بپيوندد عصاي خود را کناري گذاشت و کنار تابوت نشست‌. او در حالي که سر خود را روي تابوت گذاشته بود به مدت چند دقيقه گريست. سال هاي طولاني رفاقت با آيت ا... هاشمي رفسنجاني داشت؛ آيت ا... موحدي کرماني دبير کل تشکلي روحاني که هاشمي رفسنجاني از پايه گذاران آن بود.

اما جامعه روحانيت مبارز در چه نسبتي با آيت ا... هاشمي رفسنجاني قرار داشت؟

اختلاف نظر بر سر يک ليست انتخاباتي!

هاشمي رفسنجاني در سال هاي قبل و ابتداي انقلاب از چهره هاي تأثيرگذار و کليدي جامعه روحانيت مبارز و البته نامزد مورد حمايت آنها در ادوار مختلف انتخابات بوده است. اما نگاهي به تاريخچه اين روابط يک مقطع مهم را يادآوري مي کند. دوره اي که هاشمي براي انتخابات راه ديگري به غير از جامعه روحانيت برگزيد. به زمانه انتخابات مجلس پنجم اشاره مي کنيم. دوره اي که همراه بود با يک شايعه.

مي‌گفتند در ليست انتخاباتي جامعه روحانيت مبارز تغييراتي صورت گرفته و اختلاف نظرهايي به وجود آورده است. ماجرا هم گويا از اين قرار بود که رئيس جمهور وقت يعني اکبر هاشمي رفسنجاني که خود عضو ارشد جامعه روحانيت مبارز بود، به توصيه معاون خود حسن حبيبي، طي نامه اي به جامعه روحانيت از آنها خواست که نام پنج نامزد نزديک به دولت را در فهرست خود قرار دهند وگرنه طرفداران دولت، فهرستي مستقل ارائه خواهند داد. برغم موافقت اوليه جامعه، به دليل مخالفت برخي گروه‌هاي حامي آن به ويژه حزب مؤتلفه اسلامي اسم اين پنج نفر (فائزه هاشمي، عبدا... نوري، محسن الويري و...) در فهرست قرار نگرفت.

هاشمي بعد از اين اظهارات تصميم خود را براي يک تغيير تاريخي گرفت. چند روز بعد، 16 تن از اعضاي دولت هاشمي رفسنجاني (ده وزير، چهار معاون، رئيس بانك مركزي و شهردار تهران) با صدور اطلاعيه اي كه عنوان كارگزاران اجرايي سازندگي را داشت، براي شركت در انتخابات اعلام آمادگي كردند. اين حركت با واكنش تند جناح اكثريت روبه رو شد. بعد از آن 150 تن از نمايندگان مجلس در واكنش به بيانيه كارگزاران، بيانيه شديداللحني صادر كردند. به دنبال گسترش دامنه اين مباحث،حضرت آيت ا... خامنه اي اعلام موجوديت كارگزاران را توهين به مجلس ندانستند اما از وزرا خواستند كه در اين تشكل عضو نباشند. به اين ترتيب اعضاي كارگزاران به شش تن تقليل يافت، ليكن در رقابت هاي مجلس با قدرت حاضر شد. هاشمي رفسنجاني نيز در هيئت دولت در اين باره سخن گفت و با اشاره به آنكه جامعه روحانيت مبارز حاضر نشده پنج تن از افراد پيشنهادي مديران اجرايي را در ليست خود بگذارد، تأكيد كرد كه پس از آن منع خود را از مديران براي ارائه ليست جداگانه برداشته است.

سرليست فهرست جامعه روحانيت، علي اکبر ناطق نوري رئيس مجلس چهارم بود و چهره هايي چون موحدي کرماني، حسن روحاني، علي اکبر ابوترابي و محمدرضا باهنر چهره هاي شاخص آن بودند. سرليست فهرست کارگزاران عبدا... نوري بود و چهره هايي چون فائزه هاشمي، مرتضي الويري، محمود دعايي و مجيد انصاري چهره هاي اصلي آن به حساب مي آمدند.

نگاه ها به نتيجه انتخابات دوخته شد. آيا تدبير آيت ا... براي ايجاد تغييرات در شکل سياسي پارلمان نتيجه بخش بود؟ به طور تقريبي از کل راه يافتگان به مجلس پنجم، 134 نفر وابسته به فراکسيون جامعه روحانيت، 90 نفر وابسته به فراکسيون کارگزاران و بقيه نمايندگان مستقل بودند.

بازگشت به جامعه روحانيت

اما انتخابات مجلس پنجم باعث جدايي هاشمي رفسنجاني از جامعه روحانيت مبارز نشد. زمان گذشت و در دوره اي که هاشمي بنا داشت بعد از سال ها پاستورنشيني، به پارلمان بازگردد چهره شاخص ليست جامعه روحانيت در ليست انتخابات شد آن هم در شرايطي که گروه هاي اصلاح طلب حاضر نشدند نام او را در ليست خود قرار دهند. آنان شرط لحاظ كردن نام هاشمي را خارج شدن وي از ليست جريان مقابل قرار داده بودند. در نهايت جامعه روحانيت با شكستي بي سابقه روبه رو شد، هاشمي رفسنجاني در شمارش وزارت كشور در رتبه هاي پايين منتخبان قرار گرفت و در نهايت و پس از كشمكش هاي بسيار، كناره گيري كرد. از ليست جامعه روحانيت مبارز، تنها غلامعلي حداد عادل به مجلس راه يافت.

يک مناظره و يک دلخوري

دهه 80 اما زمانه اي بود که آيت ا... هاشمي بار ديگر عزم کرد تا قباي رياست جمهوري را بر تن کند، او بعد از پايان دولت اصلاحات تکليف خود را بر کانديداتوري ديد و وارد ميدان شد تا با طيفي از کانديداهاي اصولگرا و اصلاح طلب رقابت کند، در ميان حاميان هاشمي در آن سال کم نبودند کساني که برچسب جامعه روحانيت بر آنها خورده بود اما آيت ا... در دوقطبي ايجاد شده با محمود احمدي نژاد بازي را به او واگذار کرد. محمود احمدي نژاد دوقطبي ايجاد کرده را سال هاي بعد هم ادامه داد و بارها هاشمي را محل هجمه و انتقاد قرار داد که اوج آن در مناظرات انتخاباتي سال 88 بود. سکوت جامعه روحانيت در مقابل اين رفتار بذر دلخوري را در دل اين دو عضو جامعه روحانيت ايجاد کرد و سبب دوري آنها از جلسات جامعه شد، گرچه سال ها بعد عنوان شد آيت ا.. بخاطر مسائل امنيتي قادر به حضور در جلسات جامعه نبوده و حتي پيشنهاد داده که جلسات جامعه در دفتر او در مجمع تشخيص مصلحت برگزار شود اما نمي توان از کنار اين دلخوري آيت ا... عبور کرد.

هاشمي ليست جامعتين را متفاوت کرد!

اگر از ساير اتفاقات در دهه 80 گذر کنيم و به دهه 90 برسيم به يک ماجراي بسيار مهم مي رسيم. مقطعي از تاريخ که جامعه روحانيت مبارز برغم نظرات کاملاً متفاوت دروني، آيت ا... هاشمي رفسنجاني را در فهرست انتخاباتي خود قرار داد. براي اولين بار فهرست جامعه روحانيت و جامعه مدرسين با يکديگر تفاوت داشت. تفاوت بزرگ آن حضور نام هاشمي در ليست بود. غلامرضا مصباحي مقدم اين ماجرا را اينگونه روايت مي کند: «درباره آيت‌ا... هاشمي‌رفسنجاني در جامعه روحانيت مبارز دو دور بحث شد که در هر دور، اعضا موافق حضور ايشان در فهرست بودند و مخالفان در اقليت بودند. وقتي رأي‌گيري شد، هاشمي رأي اکثريت را آورد و رسماً به‌عنوان کانديداي خبرگان رهبري از طرف ما انتخاب شد. ما با جامعه مدرسين قم جلسه مشترکي برگزار کرديم که بحث جدي ما با آنها حضور آيت‌ا... هاشمي‌رفسنجاني بود. جامعه مدرسين مخالف حضور ايشان بودند اما آيت‌ا... موحدي‌کرماني از طرف جامعه روحانيت مبارز اصرار داشتند که نام هاشمي در ليست مشترک ما بيايد و چون به توافق نرسيديم، ليست تهران ما با ليست جامعه مدرسين قم تفاوت داشت.»

دوران جديد جامعه روحانيت

خيلي ها اعتقاد داشتند هاشمي رفسنجاني براي راضي کردن جامعه روحانيت جهت حمايت از حسن روحاني در جلسات اين تشکل روحاني شرکت خواهد کرد. مي گفتند اين بزرگ ترين تلاش آيت ا... براي جلب نظر بخش مهمي از جناح راست خواهد بود . حالا آيت ا... ديگر در ميان ما نيست و کسي از اين تصميم احتمالي او خبري ندارد. هاشمي رفسنجاني و جامعه روحانيت مبارز روزگار پرفراز و نشيبي را طي کردند. آيت ا... اما هرگز خود را از جامعه روحانيت مبارز جدا ندانست. بارها گفت که علت عدم شرکت در جلسات را فقط مسائل امنيتي مي داند. اکنون اين تشکل بزرگ روحاني يک شخصيت بسيار مهم را از دست داده است. بهتر است اين مطلب را با يک سئوال مهم و تعيين کننده به پايان ببريم؛ «آيا جامعه روحانيت مبارز در دوران فقدان هاشمي با دعوت از افرادي مانند حسن روحاني و ناطق نوري به هويت وجودي راست گراي خود باز مي گردد يا ترجيح مي دهد حالا که هاشمي نيست، وزنه بخش چپ از جامعه روحانيت يعني مخالفان دولت فعلي را تقويت کند؟»