روال ادامه دار تحریف ها در کتب درسی
قطار تغییرات کتابهای درسی اینبار در ایستگاه «دماوندیه» ایستاده است؛ تغییر کلمهای که گفته میشود ذهن دانشآموز را با وقایع صدسال گذشته مملکتش مرتبط میسازد موجب شده تا این اقدام «تحریف» و اجحافی در حق شعر و هنر شعری ملکالشعرا بهار خوانده شود.
به نظر میرسد که جنجال بر سر تغییرات کتابهای درسی تمامی ندارد؛ در حالی پیشتر نیز از حذف شعر شاعرانی چون «نیما»، «اخوان» و «سایه» و حذف تصویر دختران از روی جلد کتاب و عکس مقبره کوروش گرفته تا تغییر داستان نادر ابراهیمی و «قصههای مجید» هوشنگ مرادی کرمانی و حذف نام مولانا پای کتابهای درسی را به عرصه جنجال کشاندند، که حالا باز هم دست یکی دیگر از تغییرات کتاب درسی رو شده است.
خبرنامه گروه آموزش زبان و ادبیات فارسی فرهنگستان زبان و ادب فارسی که اساسا به ارائه اخبار درباره آموزش زبان فارسی میپردازد، به تازگی مطلبی را در خصوص قصیده «دماوندیه» ملکالشعرا بهار مبنی بر تحریف این قصیده، با جایگذاری واژه «وی» به جای «ری» منتشر کرده است.
مریم دانشگر، سرپرست گروه آموزش زبان و ادبیات فارسی فرهنگستان در این باره میگوید: «حدود ۳۰ سال است که این قصیده در کتابهای درسی به همین شکل آمده؛ یعنی اتفاق جدیدی نیست.»
سرپرست گروه آموزش زبان و ادبیات فارسی فرهنگستان زبان و ادب فارسی در ادامه درخصوص توضیح مولفان کتابهای درسی با اشاره به «تصحیف رخداده در قصیده بهار» توضیح میدهد: «آنها گفتند که در نسخهای قصیده را به این شکل دیدهاند اما من تا کنون این نسخه را پیدا نکردهام. شاید هم چنین نسخهای وجود داشته باشد اما ما تا به حال آن را پیدا نکردهایم و باید با دقت بیشتری به دنبال آن گشت. اما آنچه مسلم است، این است که اصل کلمه همین "ری" است؛ چرا که ملکالشعرا بهار با آن یک بحث سیاسی دوران خود را مطرح میکند و این مسئله خیلی مهم و ارزشمند است.»
بیت کتاب فارسی ۳ (پایه دوازدهم دوره دوم متوسطه) صفحه ۳۴ حاوی شعر معروف دماوندیه ملکالشعرا بهار است که در آن آمده است: ای مشت زمین بر آسمان شو / بر وی بنواز ضربتی چند.
هر فرد آشنا با شعر میداند که این «وی» نیست و «ری» است. اما چرا شاعر گفته است ری! مگر شاعر با ری خصومتی داشته است؟ و این خود مهمترین پل ارتباطی است که ذهن دانشآموز را با وقایع صدسال گذشته مملکتش مرتبط میسازد و البته که شعر در کمال خود باقی میماند.
در سال ۱۳۰۱ شمسی به تحریک بیگانگان هرجومرج قلمی و اجتماعی و هتاکیها در مطبوعات و آزار وطنخواهان و سستی کار دولت مرکزی بروز کرده بود - این قصیده در زیر تاثیر آن معانی در تهران گفته شد و پایتخت هدف شاعر قرار گرفته است. شاعر خود گفته است که هدف، پایتخت است. او در دیوان اشعارش جایجای با ری (تهران) سر کین دارد. هجوها و طعنهای ملکالشعرا بهار دراینباره فراوان است که با مطالعه دیوان شاعر میتوان آشکارا دیدگاه او را نسبت به پایتخت دریافت.
با این تحریف، اجحافی نیز در حق شعر و هنر شعری ملکالشعرای ایران شده است. ابیات قبل از بیت موردبحث را دوباره بخوانیم (همان، ص ۲۸۷):
چون گشت زمین ز جور گردون/ سرد و سیه و خموش و آوند،
بنواخت ز خشم بر فلک مشت/ آن مشت تویی تو ای دماوند
تو مشت درشت روزگاری/ از گردش قرنها پسافکند
شاعر میگوید هنگامی که زمین به علت جور و ستمی که گردون بر او روا داشته به خشم میآید، به او - یعنی گردون - مشتی میکوبد و آن مشت در واقع کوه دماوند است. بعد میگوید:
ای مشت زمین بر آسمان شو
بر ری بنواز ضربتی چند
یعنی ای مشت زمین (ای دماوند)، ای مشتی که پیش از این براثر جور گردون بر آن (گردون) کوبیده شدهای، اکنون بر سر ری فرود آی. حال اگر بهجای واژه ری، وی را بگذاریم محور عمودی خیال قصیده دچار مشکل میشود. یکبار این مشت به سمت گردون روانه شده است و لزومی ندارد شاعر از دماوند بخواهد دوباره ضربتی چند بر گردون بنوازد.
بازگشت به ابتدای صفحه
ارسال به دوستان
پیشنهاد سردبیر
ارسال نظر
ایمیل مستقیم: info@nesfejahan.net شماره پیامک:۳۰۰۰۷۶۴۲ شماره تلگرام:۰۹۱۳۲۰۰۸۶۴۰