خبر آنلاين: نخستين ساختمان بلندمرتبه تمام فلزي ايران جلوي چشم ميليون‌ها ايراني در حالي که به مانيتور شبکه خبر خيره شده و يا در اطراف پلاسکو جمع بودند، فرو ريخت. ساختمان پلاسکو، ساختماني در ضلع شمال شرقي چهارراه استانبول تهران بود. از اين ساختمان 17 طبقه به‌عنوان اولين ساختمان مرتفع و مُدرن ايران ياد مي‌شد. از عمر اين ساختمان 55 سال مي گذشت و همواره يکي از نمادهاي مدرنيته ايران به شمار مي رفت. هر سال عيد در طبقه اول اين پاساژ که داراي هفت حوض زيبا بود، هفت سين چيده مي شد که امسال براي هميشه اين خاطره در آتش سوخت.

با اين حال آتش از صبح روز پنج شنبه 30 دي به جان طبقه هشتم و نهم اين ساختمان افتاد و به نظر مي رسد که نبود روش هاي صحيح اطفاي حريق باعث شد که ساختمان تمام فلزي با وجود نيروهاي آتش نشاني، ايستاده فرو بريزد و تعدادي از آتش نشانان جان خود را از دست بدهند.

اين ساختمان در مصادره بنياد مستضعفان بود و پيش از اين بارها شنيده شده بود که قرار است به بهانه نوسازي و بازسازي تخريب شود که هر بار با مخالفت مغازه داران و کسبه رو به رو شد و اين بنا به زندگي خود ادامه داد. مغازه داران حتي با تغيير نماي اين ساختمان مخالف کرده بودند. کارشناسان و دوستداران ميراث فرهنگي از آنجايي که اين بنا جزو نخستين پاساژهاي بلندمرتبه تهران به شمار مي آمد براي ثبت ملي آن تلاش کرده بودند اما هر بار اين تلاش ها با شکست رو به رو شد و حتي تعميراتي که قرار بود براي بهبود وضعيت اين ساختمان انجام شود از سوي مسئولان شهرداري صورت نگرفت.

احمد محيط طباطبايي کارشناس ميراث فرهنگي تهران مي گويد: «عمر اين ساختمان 55 سال بود. اما از نظر خاطره و حافظه تاريخي بسيار ارزشمند بوده و جزو يادگارهاي دوره مدرنيته به شمار مي رفت.» به گفته او، پيش از اين هم اين ساختمان به دنبال حريق سينما تهران دچار آتش سوزي شده بود اما همان زمان با تدابير درست اين آتش خاموش شد و بعد از آن بود که بازار کويتي ها شکل گرفت.

او عامل اصلي اين فاجعه را نبود روش هاي درست اطفاي حريق و کپسول هاي آتش نشاني در مغازه ها مي داند: «اين ساختمان در چند سال اخير کارگاه شده بود که اصلاً با کاربري آن همخواني نداشت. متأسفانه اين مسئله در بسياري از بافت هاي تاريخي و ميراث فرهنگي ايران ديده مي شود. نبايد فراموش کرد که بازار مولوي با وجود اين همه مواد آتش زا هيچگونه وسيله و ابزار ايمني در برابر خطر را ندارد.»

اطراف ساختمان پلاسکو، کليسا و بناهاي تاريخي و مغازه هاي عتيقه فروشي زيادي وجود داشت که به نظر مي رسد با توجه به فرو ريختگي اين بنا در خود، تا الان آماري از اين تخريب ها داده نشده است با اين حال نبايد فراموش کرد که همواره اين بناها به دليل نبود امکانات اطفاي حريق در خطر هستند. به گفته محيط طباطبايي، پايين اين ساختمان پر از مغازه آکواريومي و ماهي فروشي بوده که حتماً همه اين ماهي ها در قفس شيشه اي خود مردند.ساختمان پلاسکو را حبيب‌ا... القانيان رئيس انجمن کليميان تهران و مالک شرکت پلاسکو، بزرگ ترين کارخانجات صنايع پلاستيک‌سازي ايران، ساخت. گفته مي‌شد که آيت ا... طالقاني در مخالفت با ساخته‌شدن بلندترين ساختمان تهران توسط يهوديان ايراني، ابراز مخالفت و نارضايتي کرده‌بود. پس از انقلاب اسلامي، ساختمان پلاسکو و ساختمان آلومينيوم که آن‌هم متعلق به حبيب‌ا... القانيان بود، به نفع بنياد مستضعفان مصادره شدند.

حبيب‌ا... القانيان، متولد 1288 خورشيدي، از خانواده‌اي بود که به‌مدت چند دهه پيشگام نوآوري‌هاي تجاري و صنعتي در ايران بودند. درواقع اين خانواده پس از جنگ جهاني دوم، با امتيازي که براي فروش لباس‌هاي متفقين به‌دست آوردند، در مسير ثروت‌اندوزي قرار گرفتند. حبيب که کارش را در نوجواني، در هتل يکي از اقوام آغاز کرده بود، با برادرانش در بازار به کار تجارت پرداخت. گفته مي‌شود برادر حبيب به آمريکا سفري داشت و با صنعت تازه‌ پلاستيک‌سازي آشنا شد و ايده را به ايران آورد. آنها در سال 1337 شرکت پلاسکو و پس از آن، صنايع پروفيل آلومينيوم را تأسيس کردند.