دریا قدرتی پور: این سومین باری است که شورای عالی انقلاب فرهنگی دست روی کنکور گذاشته و قرار است تغییراتی را در آن اعمال کند. این بار بعد از چهار سال از گذشت آخرین مصوبه اما با کمی تفاوت نسبت به قوانین قبلی.

طبق قانون جدید قرار است ضرایب کنکور 1401 بر اساس 40 درصد سابقه تحصیلی سال دوازدهم و بر مبنای 10 درسی باشد که آزمون آن به شکل استاندارد کشوری برگزار می شود.

تا قبل از این قانون تازه، دو قانون دیگر هم برای کنکور تصویب شده بود، قانون هایی که از سال 84 برای اولین بار به مقوله کنکور ورود کردند و مقوله حذف کنکور مطرح و بعد از دو سال تصویب شد اما هیچوقت به مرحله اجرا نرسید و بساط کنکور همچنان برپا ماند.

اکنون بعد از یک دهه با پیشنهاد جدیدی از طرف شورای عالی انقلاب فرهنگی برای بار سوم کنکور قرار است تغییرات جدیدی را به چشم ببیند؛ تغییراتی که تنها یک ماه به کنکور امسال مانده مطرح شده اما اجرا شدن آن به کنکور سال آتی موکول شده است. بر اساس این تغییرات، سهم کنکور سراسری 1402 در پذیرش داوطلبان به 60 درصد و سهم سوابق تحصیلی به 40 درصد تأثیر قطعی می رسد.

عبدالرسول پورعباس، رئیس سازمان سنجش آموزش کشور در تشریح این تغییرات و دو روش پیشنهادی برای جذب دانشجو در کنکور سال آینده گفته: «در کنکور سال آینده تحولات اساسی را شروع می کنیم؛ همچنین دروس عمومی در کنکور سال آینده حذف و به سوابق تحصیلی منتقل می شود که از سال 1402 آغاز می شود و تا سال 1405 ادامه دارد. آزمون اختصاصی نیز برای دروس اختصاصی پنج گروه آزمایشی 2 بار در سال برگزار می شود و نتیجه آن برای 2 سال معتبر است.»

به این ترتیب داوطلبان به دو روش در دانشگاه ها پذیرش خواهند شد: یک شیوه پذیرش فقط بر اساس سوابق تحصیلی بر مبنای معدل معمولی دانش آموزان است و هم اکنون 85 درصد ظرفیت پذیرش دانشگاه ها را شامل می شود و دیگری با تأثیر قطعی 40 درصدی سوابق تحصیلی. منظور از تأثیر قطعی سوابق تحصیلی این است که نمره کنکور، تحت تأثیر سوابق تحصیلی بالا و پایین می رود و اگر داوطلب از سوابق تحصیلی خوبی برخوردار باشد، نمره کل را بالا می برد و حالت برعکس آن هم ممکن است رخ دهد. در نتیجه داوطلب در دو  آزمون دروس اختصاصی شرکت می کند و نمره هر کدام از آزمون‌ها که بالاتر بود، به عنوان ملاک پذیرش خود در دانشگاه اعلام می‌کند؛ بنابراین، نمره آزمون با نمره سوابق تحصیلی ترکیب و نمره کل ساخته می‌شود و این ملاک پذیرش نهایی است.

رئیس سازمان سنجش آموزش کشور در این رابطه اعلام کرده که در سال آینده زیرگروه ها حذف می شود و بر این اساس، افراد بر مبنای یک نمره، انتخاب رشته می کنند. همچنین وزن دهی و ضرایب همه دروس کنکور در حوزه آزمون سئوال های تخصصی و همه دروس آموزش و پرورش تغییر می کند که البته این امر باید به تصویب شورای سنجش و پذیرش دانشجو برسد و تا پایان شهریور ماه تعیین تکلیف و اطلاع رسانی شود.

این سرمشق اکنون به سازمان سنجش آموزش کشور ابلاغ شده و این سازمان باید تا پایان شهریورماه آن را تعیین تکلیف کند.

اما پاسخ این سئوال که با قانون جدید، کنکور چقدرعمر می‌کند روشن نیست. البته منظور در رابطه با حذف کنکور در رشته‌های کم‌طرفدار و بی‌بازار کار نیست بلکه منظور، حذف کنکور در رشته‌های پرطرفدار و رقابتی است. هنوز هم با اینکه ورود به برخی از دانشگاه‌ها و رشته‌ها مثل سرکشیدن یک لیوان آب است، در این رشته ها کنکور همچنان مثل غول بی شاخ و دُم است و افراد زیادی حاضرند به هر ترتیبی برای رسیدن به یک صندلی از این دانشگاه‌های پرآوازه و تحصیل در یکی از این رشته‌های آینده‌دار، سر و دست بشکنند.

این نظریه وقتی بیشتر قوت می‌گیرد که معاون وزیر علوم توضیح می دهد بر اساس پیش بینی ها، سازمان سنجش سالی 6 آزمون برگزار می کند که از این تعداد، داوطلب، 2 آزمون را می تواند به رسمیت بشناسد و چهار آزمون دیگر، آزمایشی محسوب می شود. آزمون های استاندارد کشوری که در چارچوب آزمون سازمان سنجش آموزش کشور برگزار می شود و داوطلبان تا زمانی که در این آزمون های آزمایشی به نقطه مطلوب نرسیده اند، حق شرکت در آزمون ها دارند.

این جملات در باطن یک مفهوم بیشتر ندارد و آن پابرجا بودن کنکور و برتری کامل نمرات آزمون‌های تخصصی در کنکور سراسری بر سوابق تحصیلی است.

با این تفاسیر حالا که کنکور قرار است به شکل تخصصی برگزار شود به نظر می رسد برخی از شرکت کنندگان با وجود آزمون های مختلف باز هم نتوانند سد کنکور را بشکنند و وارد دانشگاه های معتبر شوند. بدون تردید با این شرایط خیلی ها پشت در دانشگاه های معتبر خواهند ماند و اگر داوطلبی در دروس تخصصی نمره خوبی نداشته باشد درهای کنکور هم بر روی او بسته می ماند.

به اعتقاد تحلیلگران، در این شرایط که تعداد دانشگاه های معتبر و رشته های رقابتی به نسبت داوطلبان آن معادله ای ناعادلانه است، شاید آش کنکور نه باید آنقدر شور باشد و نه آنقدر بی نمک که عده ای هیچوقت نتوانند در رشته ای که علاقه مندند و استعداد آن را دارند درس بخوانند و عطای کنکور را به لقایش ببخشند.