دریا قدرتی پور: انتشار تصویری از پشت بام خوابی یک خانواده در حصه اصفهان، بازتابی از بد مسکنی است که در سال های اخیر خودش را بیشتر نشان داده است. این عکس که در یکی از خبرگزاری ها منتشرشده نشان می دهد که وسایل این خانواده روی پشت بام منتقل شده و پی نوشت آن هم این است که این خانواده این پشت بام را 200 هزار تومان اجاره کرده اند.

این تصویر نشان می دهد که اکنون با افزایش چهار تا شش برابری اجاره بها نسبت به سال گذشته، پدیده ای که تا مدتی پیش فقط در پایتخت شاهد آن بودیم اینک به استان های دیگر و از جمله اصفهان هم کشیده شده تا جایی که باعث شده بخشی از مردم حاشیه شهر حتی نتوانند سرپناهی برای خود اجاره کنند.

نمایش این پدیده از سال 96 به این سو با انتشار مستنداتی در فضای مجازی و رسانه ها پررنگ تر شد. تا قبل از این سال در این زمینه مستنداتی وجود نداشت و اگر هم بود تنها به گمانه زنی درباره وجود آن ختم می شد.

اما افزایش روند مهاجرپذیری شهر اصفهان و نگاه ناتنی به بافت حاشیه شهر و همچنین توزیع نامتعادل امکانات شهری موجب شده که این مناطق به سمتی بروند که پدیده های جدیدی در آنها شکل گیرد. پدیده هایی مثل کارتن خوابی، لوله خوابی و اکنون هم پشت بام خوابی. هر چه اجاره بها بیشتر می شود این پدیده ها نیز شکل جدی تری به خود می گیرد.

بررسی ها نشان می دهد که اصفهان همواره یکی از مقاصد پرطرفدار برای مهاجران داخلی و البته خارجی ها بوده و صنایع مادر، زیرساخت های حمل و نقل قابل توجه و جاده های اصلی و فرعی مناسب، کارگاه های صنعتی و تولیدی به کارجویان و بیکاران استان های دیگر چراغ سبز نشان داده که اصفهان را به عنوان سکونتگاه انتخاب کنند و روانه این استان بشوند؛ جمعیتی که در بدو ورود به اصفهان با توجه به گرانی مسکن، اجاره بها و وضعیت نامطلوب اقتصادی چاره ای جز حاشیه نشینی ندارند.

اداره‌کل راه و شهرسازی اصفهان، درست یکسال پیش اعلام کرد که جمعیت حاشیه نشینان اصفهان به 450 تا 500 هزار نفر می رسد که 221 هزار نفر از آنها در دو هزار و 384 هکتار از مساحت حاشیه شهر اصفهان ساکن هستند.

این معضل در کنار ساخت و سازهای غیراصولی، مجموعه پیچیده و درهم تنیده‌ای از مسائل مختلف را گریبانگیر ساکنان این مناطق کرده است و باعث شده شکل جدیدی از بد سکونتی در این مناطق در حال گسترش باشد.

با وجود اینکه رسول جهانگیری، رئیس اتحادیه مشاوران املاک اصفهان سال گذشته پیرامون رواج پدیده پشت بام خوابی در اصفهان صحبت کرد و تأکید کرد که اگر هم این پدیده در اصفهان باشد به شکل موردی است، اما مستندات نشان می دهد که اگر روند افزایشی اجاره بها به همین شکل صعودی ادامه پیدا کند ممکن است این پدیده هم از حالت موردی خارج شود.

بدمسکن ها مشخص نیستند

افزایش اجاره بها و افزایش قیمت مسکن در سال های اخیر موجب شده است که تعادل بین نقاط مختلف شهر به‌ هم ریخته شود و مردم برای دست یافتن به مسکن مناسب به حاشیه های شمالی و شرقی اصفهان رانده شوند.

طبق آخرین آماری که مسعود مهدویان فر، مدیرکل دفتر امور اجتماعی و فرهنگی استانداری اصفهان اعلام کرده است،400 تا 450 هزار نفر در زیستگاه های غیر رسمی سکونت دارند اما اینکه چه تعداد از این افراد بدمسکن هستند مشخص نیست.

بر اساس آخرین سرشماری نفوس و مسکن در سال 95 حدود یک سوم خانوارهای ایرانی مستأجر هستند و در استان اصفهان یک چهارم جمعیت اجاره نشین هستند. این در حالی است که از سال 97 به این سو، با رشد در خور توجه درصد اجاره نشینی روبه رو بوده ایم که در کنار افزایش جدی اجاره بها، فشار مضاعفی را بر خانوارها وارد کرده است.