لادن ایرانمنش: نیاز نیست به حاشیه ها بروی. همین نزدیکی در پارک های محلی یا بزرگ شهر که یک چرخ ساده بزنی می توانی بدون زحمت و رنجی، نوجوانانی را ببینی که به راحتی گل می کشند. جالب اینجاست که این ماده مخدر خیلی پنهانی در دکه ها و مغازه ها هم در کنار کاسبی و سیگار فروخته می شود. فقط کافی است آشنایی بدهی و به قول اهالی فن خلاف کنی. حالا هر جا که بروی گل هم هست. در گلخانه کوچک یک خانه آپارتمانی یا در باغچه ها و یا دورهمی و مهمانی ها.

طبق جدیدترین آمارها، مصرف مخدر گل در ایران در حال حاضر بعد از تریاک رتبه دوم را دارد و خیلی ها فکر می کنند این ماده مثل مواد مخدر دیگر تخریب زیادی ندارد و مخدر محسوب نمی شود.  اما این گل به ظاهر ساده پیچیده در کاغذ سفید، امروز به یک مشکل مهم تبدیل شده که گویا هیچ نسخه ای هم نمی توان برای آن پیچید.

وقتی گل برای اولین بار در دهه 90 پایش را به کشور گذاشت، ماده گیاهی معمولی بود که کمی توهم زایی داشت، اما حالا متخصصان مواد مخدر می گویند این ماده با تراریختگی که پیدا کرده نه تنها توهم زایی بیشتری پیدا کرده؛ بلکه به یک ماده سنگین تبدیل شده که بخش جلوی مغز را طی پنج سال از بین می برد و حافظه فرد با مشکلات جدی مواجه می شود.

اگر تا قبل از این حشیش، شیشه و گل، سه مخدر روانگردان و توهم‌زا بودند که بیشترین مصرف را در پایین‌ترین گروه سنی مصرف‌کنندگان در ایران داشتند حالا گل گوی رقابت را ربوده و باعث شده طی چند سال اخیر مصرفش از شیشه هم پیشی بگیرد و بعد از تریاک، بیشترین مصرف‌کننده را داشته باشد با این تفاوت که مصرف‌کنندگان گل بیشتر نوجوانان هستند.

مخدر گُل از مشتقات «ماری‌جوانا» و زیردسته «کانابیس‌ها» یا همان گیاه شاهدانه است که سده‌ها برای مصرف‌های صنعتی و طبی و برای اثرات روانگردان یا برانگیختگی ذهنی حاصل از آن کشت می‌شده است.

دسترسی آسان و ارزان بودن، گل را امروز به بحران مواد مخدر در ایران تبدیل کرده است؛ از طبقات متوسط جامعه تا جوانان تحصیلکرده و نوجوانان؛ مصرف‌کننده‌های گل آنقدر آشکار و عیان هستند که با گشتی کوتاه در پارک‌ها، گعده‌های نوجوانانی را می‌بینید که یک سیگار را دست به دست می‌کنند، در حالی که بویی متفاوت از سیگار همه اطراف را برداشته است.

تیکت باز شده

علی سپهسالاری، متخصص اعتیاد می گوید: آن چیزی که در مورد گل من می‌بینم مثلاً جوانی بعد از 10سال مصرف گل به مطب من مراجعه می‌کند، افسرده است و توهم دارد، هذیان‌گویی و اختلال شخصیت دارد. این آدم نمی‌تواند زندگی را مدیریت کند، نمی‌توان بچه یا نوزاد را به او سپرد و آدمی که چند سال گل کشیده در رانندگی مشکل پیدا می‌کند. شخصیتی که این مشکلات را دارد چه آینده‌ای برایش متصور می‌شویم؟

وی علاوه بر توضیح درباره ترکیبات این ماده مخدر از تأثیراتش هم می‌گوید: «بعضی از گل‌ها مغز را سنگین می‌کند. بیشتر توی خودت هستی و گیج و منگ. نوع دیگر اما اصطلاحش بین گل‌بازها این است که می‌گویند تیکت باز شده. سرحال و شاداب می‌شوی با ذهنی سراسر پر از ایده‌های نو.»

ریلکس و هپی

مصرفش هم به شکل سیگار است و هم جویز. جویز همان چپق قدیمی‌هاست. بعضی‌ها هم با گل کیک درست می‌کنند. به این شکل که گیاه را داخل مواد کیک می‌ریزند و بعد از پخت کیک، همان حالت‌هایی که با مصرف مواد پیش می‌آید، تجربه می‌شود و بعضی‌ها هم روغنش را می‌گیرند. الان در دنیا خیلی‌ها که می‌خواهند تجربه‌های جدید ریلکسیشن داشته باشند، سراغ گل می‌روند. گل می‌کشند که ریلکس شوند و به قول معروف هپی.

ساناز، کارشناس توریسم است. یکی دو سالی است که مصرف‌کننده گل محسوب می‌شود. او می‌گوید گل برایش آرامش‌بخش است: «دو مدل گل که در ایران بیشترین مصرف را دارد، همان indoor  و outdoor هستند که فازهای مختلفی دارند. یکی اصطلاحاً برای آرام شدن و لش کردن است و دیگری برای انرژی مثبت و های شدن.»

در ایران بر اساس آخرین شیوع‌شناسی در دسترس، تریاک رایج‌ترین ماده مصرفی است و بیش از 50 درصد مصرف مواد در کشور را شامل می‌شود. فرزانه سهرابی، پژوهشگر حوزه اعتیاد در این‌باره می‌گوید: «دومین ماده پرمصرف به ویژه میان نسل جوان در حال حاضر گل است و شیشه سومین ماده مصرفی در کشور است، اما در مورد مصرف تریاک باید به این نکته مهم نیز اشاره کرد که این ماده چون به صورت سنتی و از زمان‌های دور مصرفش رایج بوده، می‌توان گفت بیشتر افرادی که تریاک مصرف می‌کنند، در رنج سنی 40 تا 60 سال هستند.»

نظارت‌ها در حوزه توزیع مواد مخدر ضعیف است. ستاد مبارزه با مواد مخدر در کشور ما قدمت چندین ساله دارد و چند دستگاه مهم هم عضو و تصمیم‌گیرنده در آن هستند. با این حال چرا مصرف مواد مخدر خطرناکی مثل گل که اثرات روانی زیادی دارد و تأثیرات بلندمدت آن می‌تواند نسل آینده را به خطر بیندازد، اینقدر در ایران زیاد شده است؟

سهرابی می‌گوید: «نظارت اصلی بر دوش معلمان و والدین است. معلمان و والدین باید از حالات چهره و تمرکز بچه‌ها، مصرف مواد اعتیادآور را تشخیص دهند.» او معتقد است مصرف مواد مخدر توهم‌زا در نوجوانان بیشتر از روی کنجکاوی است و بعضی‌ها هم برای سرخوش شدن این مواد را مصرف و یکدیگر را به مصرف آن ترغیب و تشویق می‌کنند.

تجربه به محققان حوزه اعتیاد یادآوری می کند که روند مصرف مخدر گل در ایران زیاد شده و عموماً نوجوان‌ها و جوان‌ها هستند که برای شروع اعتیاد ابتدا به سراغ یک ماده روانگردان و سبک مثل گل می‌روند و بعد از چند سال مصرف، تازه به سمت مواد دیگر مثل تریاک سوق پیدا می‌کنند. تریاک همیشه بعد از گل قرار دارد. سن مصرف گل در ایران پایین آمده؛ البته سن مصرف این ماده مخدر در همه جای دنیا پایین است اما اینکه در ایران هم سن مصرف پایین آمده باید زنگ خطری برای خانواده‌ها و مسئولین باشد.