دریا قدرتی پور: 12/3درصد آخرین نرخ بیکاری در اصفهان است؛ آماری رسمی که البته شامل کارگران غیر رسمی نمی شود. این در حالی است که کارگاه های زیرزمینی نمور که فقر از سر و کولشان بالا می رود، نماد بارزی از بیکاری پنهانی هستند که در حال گسترش بوده و حتی اقشار تحصیل کرده را هم دربر گرفته اند.

اگر بخواهیم به شکل جزیی تر به این مقوله نگاه کنیم مشخص می شود که بیشترین بیکاری پنهان در گروه صنایع متفرقه ( 75 درصد) و پس از آن صنایع کانی غیرفلزی (74/8 درصد) بوده و کمترین آن هم مربوط به صنایع نساجی، پوشاک و چرم (2 درصد) و صنایع چوب (6 درصد) است. میزان بیکاری پنهان در صنایع تولیدکننده فلزات اساسی بیش از 53 درصد و در صنایع ماشین آلات برقی و غیر برقی و وسائط حمل ونقل نیز بیش از 58 درصد بوده است.

در این کارگاه ها حقوق قانونی افراد پرداخت نمی‌شود و کارگران از ترس اخراج یا تعطیل شدن، هنگام مراجعه بازرسان کار پنهان می‌شوند.

یک کارشناس حوزه کار در رابطه با این موضوع می گوید بسیاری از تولیدی‌های زیرزمینی مشمول بیکاری پنهان هستند: «پدیده بیکاری پنهان بیشتر در کارگاه‌های کوچک و زیرزمینی دیده می‌شود و متأسفانه آمار دقیقی از شاغلان این بخش وجود ندارد که بتوان درباره مسائل حقوقی و بیمه‌ای آنها گزارش داد و به همین دلیل شناخته‌شده نیستند و عمدتاً در اقتصاد غیررسمی کشور نقش‌آفرینی می‌کنند.»

 به گفته علی اکبر سیارمه، در بسیاری از این کارگاه‌ها، حقوق قانونی افراد پرداخت نمی‌شود و از ترس اخراج یا تعطیل شدن، هنگام مراجعه بازرسان کار نیروی کار، اظهارات غیرواقعی به بازرسان ارائه می‌شود تا مبادا ردپایی از اشتغال آنها در محل کار به دست آید.

این کارشناس حوزه کار تأکید می کند که ساختار برخی از مشاغل در کشور ما به گونه‌ای است که کارگران از مزایای بیمه اجتماعی و حقوق مصوب قانون کار محرومند و در حالی که فعالیت و درآمد دارند این فعالیت در اقتصاد اثر مثبتی ندارد: «خیلی از تولیدی‌های زیرزمینی که امروز وجود دارد مشمول بیکاری پنهان هستند و کافی است حادثه‌ای نظیر پلاسکو اتفاق بیافتد تا متوجه شویم که در این واحدها عده‌ای کارگر مشغول کارند. کارگرانی که با وجود داشتن شغل بیمه نبودند و آمارشان در پرداخت تسهیلات و بیمه بیکاری خسارت دیدگان پلاسکو نیامد.»

سال گذشته و همزمان با روند افزایشی شیوع کرونا، وضعیت مشاغل نیز تغییر کرد. اگر تا پیش از آن رکود تورمی و بحران‌های اقتصادی ناشی از تحریم به اندازه‌ کافی مشاغل را تحت تأثیر قرار داده بود، بعد از شیوع کرونا ضربه‌ نهایی وارد شد.

دبیر اجرایی خانه کارگر استان اصفهان، در همین رابطه در گفتگو با «نصف جهان» با انتقاد از ضعف های موجود گفت: «متأسفانه کارگاه های زیرپله ای در اصفهان در حال افزایش است و این کارگاه ها با کمترین امکانات اقدام به سوءاستفاده از نیروی کار می کنند.»

اصغر برشان افزود: «متأسفانه با اینکه بارها گفته شده کارگران می توانند بابت قراردادهای سفید امضا شکایت کنند، اما به دلیل تقاضای زیاد کار و نرخ بالای بیکاری، کارگران ترجیح می دهند سکوت کنند.»

وی ادامه داد: «کارگران از نبود امنیت شغلی رنج می برند و همین موضوع باعث شده کارفرماها و پیمانکاران هر طور که دلشان بخواهد با کارگر رفتار کنند.»

با اینکه بحث بیکاری و ابعاد مختلف آن همواره یکی از دغدغه های بزرگ مدیران بلندپایه بوده است، اما در دورانی که نرخ بیکاری کلانشهری همچون اصفهان دو رقمی شده، ناگزیرمشکلات موجود به یک سرطان بدخیم تبدیل شده است.

کارشناسان اقتصادی معتقدند افرادی که به این شکل تن به شغلی غیر از تخصص یا فعالیتی که در آن تبحر دارند می دهند، معمولاً یا تولید کنندگانی بوده اند که به دلیل شرایط موجود به ورشکستگی رسیده اند و یا بیکارانی بوده اند که کار دیگری نیافته اند.

این موضوع حالا مثل یک دمل چرکی است که با بحرانی شدن وضعیت کار و اشتغال هر روز در حال بزرگ تر شدن است.

به گفته دبیر اجرایی خانه کارگر استان اصفهان، بازرسان کار باید با تیزبینی بیشتری نسبت به این موضوع بنگرند. به این دلیل که بیکاری پنهان موضوعی نیست که بتوان به راحتی از آن گذشت و در اقتصاد اصفهان تأثیرات ناگواری می گذارد.