دریا قدرتی پور: آخرین آمار منتشرشده از سوی مراجع قانونی حاكی از آن است كه بیش از 30 درصد مردم کشورمان اختلالات روانی دارند. آماری که نشان می دهد نمودار بیماری های روانی رو به بالاست. این در حالی است که این آمارها شامل همه موارد اختلالات روانی نمی شود.

بسیاری از بیماران از مراجعه به پزشک امتناع می کنند و به دلایل مختلف که مهمترین آن فرهنگ غلط در نگرش به این نوع بیماری هاست، فضایی مناسب را برای تئوری های زرد ایجاد کرده و باعث می شوند روان شناسان بدون تخصص یا همان زردها سر و کله شان پیدا بشود.

اما چرا در حالی که روانشناسی زرد باوری نادرست و شبه علم محسوب می شود، هواداران زیادی دارد و این قشر در اینستاگرام و دیگر شبکه‌های اجتماعی به طور گسترده در حال فعالیت هستند؟ به نظر می رسد این موضوع برمی گردد به خلأهای آماری و مطالعاتی در زمینه بیماران روانی. در کنار این موضوع، کمبود متخصص های کاربلد فضایی را ایجاد می کند که روانشناسان زرد در آن جولان بدهند؛کسانی که در فضای مجازی هزاران فالوور دارند و برای خود دفتر و دستکی مجازی راه انداخته اند تا از قِبل ارائه راهکارهایی که گاهی مبنای درستی هم ندارد پول در بیاورند.

در این میان بی‌توجهی وزارت بهداشت نسبت به پیمایش دقیق وضعیت سلامت روان جامعه نیز از جمله ضعف هایی است که به این مسئله دامن زده است. به عنوان نمونه تا همین چند سال پیش، بازار کتاب‌های معروف به روانشناسی داغ بود و هنوز هم بیش و کم تب این بازار فروکش نکرده است. اما این کتاب‌ها همیشه انتقاد اساتید روانشناسی و ناشران خبره را در پی داشته و ناشران حرفه‌ای انتشار کتاب‌هایی با مضامین زرد را تهدیدی مهم بر سر راه انتشار کتاب‌های تخصصی روانشناسی دانسته‌اند.

 بسیاری از نویسندگان این کتاب‌ها سعی می‌کنند افراد را خیلی زود به جواب برسانند و با ارائه راهکاری غیرعلمی بگویند رمز زندگی موفق را می‌شناسند، در حالی که این نویسندگان برخلاف نگارندگان کتاب‌های علمی، معمولاً روان شناس نیستند، منبع علمی ندارند و شواهد تجربی از آنها حمایت نمی‌کند.

آنها بسیاری از اطلاعات خود را از روانشناسی علمی دریافت کرده و بعد به گزارش‌های شبه‌علمی تبدیل می‌کنند. احسان متین‌فر، به‌عنوان روان‌درمانگر، روانشناسی زرد را پاسخ سریع و دم دستی و راه‌حل کلیشه‌ای می داند. او می گوید: این افراد نامعتبر خیلی سریع نسخه می‌دهند و ما آدم‌هایی هستیم که بسیار نسخه را دوست داریم، درحالی‌که یکی از اصول روانشناسی این است که به‌هیچ‌عنوان راه‌حل و نسخه ندهیم و بایستی موضوع را ریشه‌یابی کنیم و به مراجعین بگوییم تو اگر می‌خواهی مشکلت حل شود بیا از گذشته‌ات بگو تا بررسی کنیم چرا این الگو برایت پیش‌آمده و درنهایت در سایه شناختی که به دست می‌آوری خودت مشکلت را حل کنی و این فرایند مشکلی است.

به گفته متین فر، ما معتقدیم روان انسان بسیار پیچیده است. نباید نسخه پیچید ولی در روانشناسی زرد مشاور به‌راحتی نسخه می‌پیچد: «آنها بیشتر اوقات، محتوای فریبنده‌ای دارند و با ترویج تفکر اشتباه می‌کوشند مخاطب را مجاب کنند که صرفاً با تفکر مثبت به موفقیت، ثروت و شادکامی می‌رسند! درصورتی‌که بسیاری از این کلمات، مبهم هستند و تعریف روشنی هم از آنها ارائه نمی‌شود و معمولاً در چنین کتاب‌هایی پدیده‌های کاملاً بی‌ربط به شکلی حیرت‌آور به هم ربط داده می‌شوند!

بماند که تب داغ روانشناسی بازاری فقط به دنیای کتاب‌ها و اینستاگرام و فضای مجازی محدود نمی‌شود و برخی از شبه روانشناسان، همایش‌ها و سمینارهای مختلفی را نیز در این زمینه برگزار می‌کنند، بدون اینکه هیچ‌گونه نظارتی هم بر کار این افراد وجود داشته باشد؛ موضوعی که دست این روان شناسان زرد را باز می گذارد تا مردم را فریب بدهند.

چندی پیش سازمان نظام روانشناسی و مشاوره کشور به واسطه پیچیده شدن این موضوع، در نخستین گام، اسامی 144 روانشناس‌زرد فاقد مجوز را ارائه کرد. این اقدام به نظر کارشناسان اقدامی مثبت بود که می تواند تا حدودی چشم و گوش جامعه را باز کند تا خیلی ها فریب مثبت اندیشی های افراطی و سرکوب احساس های منفی و مواردی از این دست را نخورند.

طبق آمارهای سازمان نظام روان شناسی و مشاوره کشور در حال حاضر اسامی 8000 نفر از روانشناسان دارای پروانه اشتغال تخصصی در سایت سازمان نظام روانشناسی و مشاوره کشور درج و تمامی 42 هزار عضو این سازمان دارای شماره نظام هستند اما افراد زیادی وجود دارند که نه تأییدیه سازمان نظام روان شناسی و مشاوره را دارند و نه دارای پروانه فعالیت هستند که تنها راه جلوگیری از افزایش تعداد آنها ارتقای فرهنگ و سواد جامعه در رابطه با بیماری های روانی است.