دریا قدرتی پور: حبس اجباری در خانه از ترس نگاه‌های مردم و قضاوت‌های این و آن، نمودی است از این ذهنیت که مدت‌هاست از کودکان استثنایی آدم‌هایی تنها و منزوی ساخته است. به آمارها که رجوع کنیم هم‌اکنون نزدیک 5 هزار کودک استثنایی در مدارس اصفهان تحصیل می‌کنند، اما اگر به گفته رئیس سازمان آموزش و پرورش استثنایی نگاهی بیندازیم دو سه برابر این جمعیت درخانه‌ها بلوکه شده‌اند و اسیر همان قفس‌های نامرئی‌اند که خانواده‌ها برایشان عَلَم می‌کنند و مثل یک پرنده بی‌حال در آن فقط آب و دانه می‌خورند.

اما توانایی کودکان استثنایی خیلی بیشتر از اینهاست که در یک چاردیواری بلوکه شوند و قابلیت‌هایشان بپوسد. صرف‌نظر از کودکان استثنایی که زندگی نباتی دارند و توانی برای یادگیری ندارند، بقیه افراد با بهره‌های هوشی کمتر از معمولی حتی دیرآموزان و کندذهن‌ها می‌توانند یاد بگیرند و آموخته‌هایشان را به کار ببرند. این را از بیش از 100 هزار دانش‌آموزی که در مدارس استثنایی سراسر کشور درس می‌خوانند و  به مدارج بالا می‌رسند، ثابت کرده‌اند اما کودکان خاص باید در مدارس خاص تحصیل کنند؛ کودکانی که باید تجهیزات زیادی در دسترس داشته باشند، به این خاطر که آموزششان مثل کودکان عادی نیست.

آمار این کودکان در اصفهان نزدیک به 5 هزار نفر است؛ کودکانی که چندی پیش رئیس اداره آموزش و پرورش استثنایی استان اصفهان به آنها اشاره کرد و عنوان کرد که در تلاش هستیم این قشر از جامعه در تحصیلشان دچار دردسر نشوند. روح ا... خزایی این قول را هم داد که این دانش آموزان بتوانند با نیازهای ویژه ای که دارند شناسایی شده و خدمات بگیرند.

به گفته رئیس این اداره، این دانش‌آموزان در همه گروه‌های هفت‌گانه جزو طبقات پایین درآمدی جامعه و شامل دانش‌آموزان کم‌توان ذهنی، دانش‌آموزان دارای مشکلات بینایی، مشکلات شنوایی، اختلال یادگیری، اوتیسم، دانش‌آموزان جسمی-حرکتی و دانش‌آموزان چندمعلولیتی هستند.

این در حالی است که به گفته این مقام مسئول سرانه تحصیل دانش‌آموزان استثنایی، جوابگوی حل مشکلات و تأمین هزینه‌های آنها نیست و در برخی حوزه‌ها مانند ساخت مدارس استثنایی یا تأمین هزینه‌های رفت و آمد دانش‌آموزان، علاوه بر کمک‌های دولتی از کمک خیران هم استفاده می‌شود.

اما با توجه به روند رو به افزایش کودکان اوتیسم و مابقی معلولیت ها نمی توان به این مسئله امیدوار بود که بخشی از این کودکان خانه نشین شوند.

در حال حاضر با وجود اینکه ظرفیت کلاس ها نباید از تعداد مشخصی بالاتر برود اما به علت کمبود مدارس استثنایی نمی توان گفت که این کودکان می توانند به راحتی تحصیل کنند.

خزایی درباره احتمال محرومیت از تحصیل دانش‌آموزان استثنایی به دلیل کمبودها و مشکلات این بخش، گفت: در برخی مدارس مجبوریم در یک کلاس با ظرفیت پنج نفر، تعداد بیشتری دانش‌آموز چینش کنیم که با اصول علمی آموزش و پرورش استثنایی منافات دارد؛ زیرا ظرفیت کلاس‌ها نباید از تعداد مشخصی فراتر رود. به عنوان مثال اگر هفت دانش‌آموز اوتیسم در یک کلاس قرار بگیرند، علاوه بر مشکل در کنترل کلاس، آموزش با کیفیتی ارائه نخواهد شد، زیرا تعداد استاندارد دانش‌آموز در کلاس حداکثر سه تا چهار نفر است.

مطابق آمارهای جهانی، در گذشته از هر 10 هزار نوزاد، یک نفر مبتلا به اوتیسم بود و اکنون این عدد به 68 نفر در هر 10 هزار تولد رسیده است.

با این تفاسیر اکنون نیازمند توسعه منابع انسانی کیفیت یافته، ایجاد و فراهم کردن تجهیزات مناسب شده به روز جهت نیازهای دانش‌آموزان با نیازهای ویژه و استانداردسازی فعالیت های تعلیم و تربیت داریم تا دانش آموزان استثنایی بتوانند در پرتو آن آموزش های لازم را ببینند و وارد جامعه شده و خانه نشین نشوند.

کمبودهای فرهنگی، اقتصادی و زیست محیطی، اثرات مهلک و جبران‌ناپذیری دارد که شاید بتوان «افزایش آمار نوزادان و کودکان مبتلا به معلولیت‌های ذهنی، جسمی و عاطفی» را هم در زمره این آثار دانست.

آموزش و توانبخشی کودکان معلول با این شعار که همه‌انسان‌ها باید از امکانات برابر برای آموزش برخوردار بوده و در این راستا افراد معلول همچون دیگران از این امکانات استفاده ببرند، در سراسر دنیا دنبال می‌شود.

یونسکو اذعان دارد که سیستم آموزشی کشورهای شمال اروپا از این نظر جالب توجه است که آنها همیشه در برنامه‌ریزی آموزشی خود، به همگرایی میان دانش‌آموزان مختلف و توانایی‌های گوناگون نظر دارند و این همگرایی را در برنامه‌ریزی‌های درسی، کتاب‌های آموزشی و امتحان‌های مختلف رعایت می‌کنند.

با وجود این، نگاهی گذرا به وضعیت فضا، نیرو و زیرساخت‌های کشورمان در زمینه آموزش و توانبخشی کودکان معلول، نشان می‌دهد که فرآیند آموزشی برای این کودکان راه زیادی برای رسیدن به محیط آموزشی دارای استانداردهای مطلوب و شایسته برای این افراد در پیش دارد.