آلودگی هوا در کلانشهر اصفهان خیلی وقت است دست به گلوی آثار تاریخی انداخته و چشم آثار کهن را سوزانده است. حالا بر تصاویر و نماهای تاریخی اصفهان گرد و غبار آلودگی نشسته است؛ آنجا که حسی قوی و شیرین خاطره صدها سال پیش را برایت زنده می کند. آنجا که همچنان گرم و زنده است اما در پس تمامی این خاطرات که در تاریخ چند صدساله ریشه دوانده، دود و دم بیداد می کند و بر سر بناهایی می کوبد که از خاک برآمده اند و حالا بر خاک نشسته اند.

به گفته دوستداران میراث فرهنگی، آثار جبران ناپذیر آلودگی هوا روز به روز و به شکل خزنده ای در حال نابود کردن آثار تاریخی اصفهان است. به شکلی که دود و سرب چنان در بافت تاریخی نفوذ کرده که بیرون کشیدن آن تقریباً ناممکن شده است. شاهد این مدعا هم کاشی های رنگ باخته و آجرهایی است که که دود ناشی از سوخت های فسیلی مثل خوره آنها را بلعیده است.

طبق اظهار نظر مسئولان سازمان میراث فرهنگی صنایع دستی و گردشگری اصفهان، هم اکنون بیش از 40 اثر تاریخی در استان اصفهان وجود دارد که در خطر آلودگی های فسیلی هستند.

رضا صدر، کارشناس محیط زیست و دوستدار میراث تاریخی، از جمله کسانی است که راه حل این مشکل را در استفاده نکردن از سوخت های فسیلی و استفاده بیشتر از ناوگان حمل و نقل عمومی و پاک می داند. به گفته این کارشناس، اینکه پیاده روهای منتهی به چهارباغ و میدان نقش جهان پیاده راه شده است کاری ارزشمند است اما این مساله ضامن از بین رفتن آلودگی نیست و همچنان ما با آلاینده هایی روبرو هستیم که کمر به تخریب آثار تاریخی بسته اند.

این كارشناس، با اشاره به اینکه آلودگی هوای اصفهان آثار تاريخی را تخريب می كند می گوید: كاشی هایی که در معماری برخی از آثار تاریخی اصفهان به کار رفته اکنون به دلیل این آلودگی ها در معرض تخریب است.

باید در نظر داشت که حل و برطرف کردن معضلی که صورت‌های مختلف و تاثیرات گوناگونی دارد، مطمئناً کار یک نهاد و یک ارگان نیست و باید نه تنها همه دستگاه‌های استان از استانداری و شهرداری‌ها گرفته تا اداره محیط زیست و دانشگاه علوم پزشکی و غیره بلکه همه مردم اصفهان دست به دست یکدیگر دهند و هر یک نقش و سهم خود را برای کاهش آلودگی هوا ایفا کنند تا بتوان به خوبی این معضل را مدیریت و برطرف کرد.

به گفته کارشناسان، تغييرات حرارتی و افزايش و كاهش نابهنگام دما هم سبب تخريب بناهای تاريخی می شود و این در مورد اصفهانی که حالا با کم و زیاد شدن دما و نبود آب در رودخانه آب و هوای کویری را تجربه می کند صدق می کند. این در حالی است که استفاده از سوخت های فسيلی هم این مساله را تشدید کرده است. دی اکسیدکربن موجود در هوا، دود ماشین و کارخانه جات وقتی با رطوبت ترکیب شود، تبدیل به اسید خواهد شد.ترکیبات سولفورکربن و تتراکلراید کربن، وقتی بر روی لایه های آجری کاشی و یا ساروج پل ها می نشیند، باعث ایجاد چربی بر روی این سازه ها می شود و در طول زمان ساروج و آهک را تضعیف و نفوذپذیری آب در آن را زیاد می کند، ضمن اینکه دی اکسیدکرین در صورتی که دمای هوا بالاتر برود سرعت تخریب را تسریع می کند.

تاریخ اصفهان حالا پر است از این دلنگرانی ها که مبادا به علت ویران شدن در برابر آلودگی هوا، از این فهرست جدا شوند و به جمع آثاری بپیوندد که در حال فراموشی است. پس ای کاش اعتبارات کم یا عدم توانایی ادارات بهانه نشود. اصفهان به عنوان یک کلانشهر نیازمند ناوگان حمل و نقلی قوی است که باعث می شود ماشین های تک سرنشین کمتر در خیابان هایش تردد کنند. بنابراین باید بودجه و فرهنگسازی و ناوگان پر توان حمل و نقل عمومی دست به دست هم بدهند تا آثار تاریخی از دلهره تخریب بیرون بیایند...