لادن ایرانمنش: ده سال دیگر ایران خاکستری می شود. تخمین ها، عددها و جداول این نکته را به خوبی نشان می دهند که تعادل پنجره جمعیتی ایران خیلی وقت است نامیزان شده و به گفته کارشناسان، کشورمان به زودی با یک ابَر بحران سالمندی روبه رو خواهد شد. ابربحرانی که بدون شک ایران را در فهرست کشورهای پیر همچون ژاپن که در صدر جدول سالمندی است قرار می دهد.

طبق تخمین هایی که زده می شود، اگر وضعیت جمعیتی کشور به همین منوال ادامه یابد و زاد و ولدها کم باشد، سال 1428 جزو پیرترین کشورهای جهان خواهیم بود و 30 درصد از جمعیتمان جزو سالخوردگان خواهد بود.

شاهد این مدعا هم سرشماری‌های انجام شده در کشور است که نشان می دهد این وضعیت با سرعت بیش از اندازه ای در حال پیشروی است به شکلی که جمعیت سالمندی در ایران طی حدود 42 سال از 5 درصد در سال 1355 به 10 درصد در سال 1398 رسیده به این معنا که طی این سال ها جمعیت سالمندی دو برابر شده و مجدداً طی حدود 21 سال، در سال 1420 به 20 درصد خواهد رسید؛ این در حالی است که در بسیاری از کشورهای توسعه یافته جهان، دو برابر شدن جمعیت سالمندی در طول بیش از صد سال اتفاق افتاده است.

این موضوع نشان می دهد که ایران با رشد و شتابی بیش از اندازه به سمت پیر شدن می رود. دانشیار دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی در این رابطه معتقداست: اگر چه کل دنیا در حال پیر شدن و خاکستری شدن است ولی روند پیر شدن جمعیت در کشورهای آسیایی بسیار بالاتر بوده و در بین کل دنیا، جمعیت ایران با سرعت بسیار بالایی در حال پیر شدن است. لذا توجه به رشته تخصصی سالمندان و نگاه ویژه به این گروه آسیب پذیر ضروری به نظر می‌رسد.

پریسا طاهری همچنین از افزایش جمعیت سالمندان در دنیا خبر داده و می گوید: جمعیت افراد 60 سال به بالا در سال 2020 میلادی به حدود یک میلیارد نفر رسید و تا سال 2050 میلادی به دو میلیارد نفر خواهد رسید.

وی در خصوص این تغییرات دموگرافیک در کشور نیز عنوان کرد: در حال حاضر حدود 10 درصد جمعیت کشورمان را افراد سالمند 60 سال و بالاتر تشکیل می‌دهند که این رقم تا سال 1430 شمسی به 25 درصد افزایش پیدا خواهد کرد.

دغدغه ای که اکنون به اعتقاد سرپرست مرکز جوانی جمعیت، سلامت خانواده و مدارس وزارت بهداشت ما را به لبه پرتگاه ابر بحران سالخوردگی رسانده است و اگر این بحران را جدی نگیریم این مشکل قابل جبران نیست.

به گفته دکتر صابر جباری، با ابلاغ قانون حمایت از خانواده و جوانی جمعیت، اجرای این قانون به اولویت وزارت بهداشت بدل شد؛ چرا که از 73 ماده آن 43 مورد یعنی معادل 60 درصد کل قانون مستقیم و غیر مستقیم تکلیف وزات بهداشت است و در این راستا وزارت بهداشت قرارگاه جوانی جمعیت را تأسیس کرده است.

طرح جامع جمعیت و تعالی خانواده طرح مفصل 50 ماده‌ای است که مهمترین هدفش رساندن نرخ باروری به عدد 5/2 درصد تا سال 1404 و ارتقای کیفی جمعیت تا سال 1430 است که این دو هدف کوتاه‌مدت و بلندمدت قرار است از طریق ارائه تسهیلات مالی به زوج‌ها محقق شود.

اما درباره اینکه فرصت کشورمان برای به تعادل رساندن جمعیت و تلاش برای باز نگه داشتن پنجره جمعیتی چقدر است، اتفاق نظر وجود ندارد. اما آنطور که رئیس دبیرخانه شورای ملی سالمندان کشور چندی پیش اعلام کرده با توجه به اینکه میانگین سن بازنشستگی در ایران 52 سال است و سال 1410 آغاز بازنشسته شدن متولدین سال 1358 خواهد بود، سال 1410 جمعیت سالمند ایران از 14درصد عبور ‌می‌کند و کشورمان رسماً یک کشور سالمند محسوب ‌می‌شود.

حسام الدین علامه با بیان اینکه از سال 1418 که متولدین 1358 به سن 60 سالگی ‌می‌رسند، ابر بحران سالمندی آغاز ‌می‌شود و جمعیت سالمندی کشور در سال 1420 به 21 درصد و در سال 1435 به بیشترین تعداد جمعیت سالمند خواهد رسید، به طوری که بیش از 33 درصد یا یک سوم جمعیت ایران را سالمندان تشکیل خواهند داد.