خورشید کیایی: در حالی که هرلحظه در صدر خبرها از مرگ اصفهان و رشد بیابان‌ها نام‌برده می‌شود اما عضو هیئت‌علمی اقتصاد دانشگاه اصفهان با نگاهی مثبت به این موضوع یکی از محورهای جدی برای توسعه استان اصفهان را گردشگری بیابان می‌داند.

به گفته نعمت‌ا... اکبری، صنعتی که در حوزه‌های مختلف به‌خصوص اکوتوریسم و طبیعت‌گردی می‌تواند ظرفیت‌های بسیاری خوبی داشته باشد،گردشگری است و بااینکه اصفهان در حوزه‌های مختلف گردشگری تاریخی، فرهنگی، اکوتوریسم و طبیعت‌گردی ظرفیت‌های بسیار خوبی دارد هنوز به‌طورجدی به آن توجه نشده است.

سه سال پیش هم رضا جعفری، عضو هیئت‌علمی دانشکده منابع طبیعی دانشگاه صنعتی اصفهان با اشاره به بیابانی شدن اصفهان از تعامل بخش خصوصی، دولت و دانشگاه نام‌برده بود و اعلام کرد، ترویج صنعت توریسم در مناطق بیابانی استان اصفهان باعث کاهش بیابانزایی می‌شود: «سرمایه‌گذاری بخش خصوصی و تعامل سازمان‌های مربوطه به این بخش و دانشگاه می‌تواند ما را در استفاده بهینه از تکنولوژی نوین و ترویج صنعت توریسم در مناطق بیابانی استان اصفهان کمک کند.»

بر اساس آمارهای موجود، وسعت بیابان‌های ایران 20 درصد مساحت کشور است و این رقم در استان اصفهان به 30 درصد می‌رسد. همچنین حدود 2/3 میلیون هکتار از وسعت استان اصفهان را اراضی بیابانی، کویری و تپه‌های شنی فعال و نیمه فعال تشکیل می‌دهد؛ پتانسیل مغفول مانده‌ای که می‌تواند در زنده ماندن اصفهان نقش مهمی داشته باشد.

به تعبیری دیگر حالا که زور طبیعت‌گردی به سفرهای لوکس و آنچنانی چربیده و تعداد زیادی از آدم‌ها به بودن در طبیعت، سفرهای کم‌هزینه‌تر و اقامت در اقامتگاه‌های بوم گردی مشتاق‌تر هستند، کویرنوردی و توریسم بیابانی در اصفهان می‌تواند به‌عنوان یک گزینه استثنایی برای استانی باشد که در سراشیب بیابانی شدن قرارگرفته است.

اما آیا چنین اتفاقی می‌تواند برای استانی که در آستانه بیابانی شدن است بیافتد؟ چندی پیش مدیر پایگاه میراث جهانی بیابان لوت و رئیس مؤسسه جغرافیا دانشگاه تهران با اشاره به این پتانسیل‌ها گفته بود: «بیابان یک مفهوم اکولوژیک و اقلیمی فراتر از کویر است، مناطق کویری عوارض متنوعی دارد و در کشور ما این عوارض در کنار هم قرار دارند، تنوع ریگزارها، کویر، رودخانه‌ها، دره‌ها و کوهستان‌های مناطق بیابانی جاذبه گردشگری ایجاد می‌کند، بنابراین باید به‌عنوان یک ثروت ملی برای آن برنامه‌ریزی کرد.اصفهان به‌عنوان استان برخوردار از عوارض متعدد بیابانی نیازمند این است که همه جنبه‌های مرتبط با این موضوع ازجمله ظرفیت‌ها، تهدیدها، آموزش‌ها، ترسیم وضعیت موجود، چشم‌انداز و ذینفعان در این برنامه تعریف و پیش‌بینی شود.»

از سویی اصفهان دارای منابع غنی از کویرها است و گفته می‌شود کویر مصر به‌تنهایی، یکی از پول‌سازترین حوزه‌های گردشگری در استان، است و معدن دلارهای نهفته‌ای است که با ورود گردشگر به این بیابان، می‌توان این دلارها را استخراج کرد.

کویر مرنجاب از دیگر کویرهای اصفهان است که در شمال شهر آران و بیدگل قرار دارد و یکی از معروف‌ترین کویرهای استان اصفهان است که گردشگران زیادی برای کویرنوردی آن را انتخاب می‌کنند. کویر ورزنه و خارا نیز به‌عنوان نزدیک‌ترین کویر به شهر اصفهان در 100کیلومتری شرق این شهر واقع‌شده و پر از شنزارهای روان، تپه‌های ماسه‌ای و رمل‌هایی است که هر بیننده‌ای را مجذوب خود می‌کند.

جالب اینجاست که ساکنان کشورهای اروپایی که از نعمت این بوم طبیعی جهان بی‌بهره‌اند، می‌توانند به‌عنوان پتانسیل‌های بالقوه و یکی از زمینه‌های گردشگری پرجاذبه برای کویرهای ایران و اصفهان محسوب شوند. شرایط یادشده می‌تواند بیابان‌های اصفهان را به یک اکوسیستم پایدار که به سبب ویژگی‌های جغرافیایی و اقلیمی پدید آمده و به پایداری بوم‌شناختی رسیده است تبدیل کند و از سویی دیگر این مناطق یکی از کانون‌های گردشگری در طبیعت تعریف شود و گردشگران بسیاری را به خود مجذوب کند.

 امروز برخی از کشورها مانند تونس تنها از گردشگری در بیابان‌های خود سالانه حدود سه میلیارد دلار درآمد کسب می‌کند در حالی که ما باوجود داشتن پتانسیل‌های فراوان از این صنعت سودآور سهم ناچیزی عایدمان می‌شود؛ بنابراین به‌خوبی می‌توان دریافت که رونق گردشگری در بیابان یا بیابانگردی نه‌تنها سبب بازده اقتصادی برای گستره وسیعی از اصفهان که باوجود خشکسالی، ظرفیت‌های تولید کشاورزی و صنعتی رقابتی ندارد فراهم می‌کند بلکه برخی شیوه‌های سنتی فراموش‌شده را نیز احیا می‌کند.

شاید دایره نگاه ما در شرق اصفهان که گاهی آن را منوط به بی مدیریتی‌ها می‌دانیم، باید وسیع‌تر و بازتر شود تا پنجره‌ای باز شود تا بتوانیم از منابع پنهانی که در اکوتوریسم و طبیعت‌گردی این منطقه و مناطق دیگر اصفهان هست استفاده کنیم و به این گفته عضو انجمن علمی بهداشت محیط ایران برسیم که استان اصفهان،جلوه‌ای از اکو توریسم، طبیعت‌گردی، کویرنوردی، گردشگری بیابان و کویر است؛ یعنی اگر فقط به جاذبه‌های گردشگری که تنها دراصفهان موجود است، توجه شود برای اداره کشور کافی است.