همه ساله با نزدیک شدن به ایام نوروز بازار خرید و فروش های مردم و اصناف رونق می گیرد هر چند امسال به لطف رکود، بسیاری از بازاری ها از کسادی شب عیدشان گله دارند ولی نمی توان از افزایش خرید و فروش های هرچند جزئی غافل شد.

در ایامی که مردم مشغول خریدهای شب عیدشان هستند متأسفانه شاهد داغ شدن بازار اسکناس ها و چک پول های تقلبی هستیم؛ گزارش های میدانی و مشاهدات عینی خبرنگار تسنیم از بازار کم رونق عید امسال رونق پول های تقلبی را تأیید می کند.

البته بانک مرکزی کماکان معتقد است پول تقلبی در بازار وجود ندارد و آنچه بین مردم دست به دست شده «کپی رنگی اسکناس» است چراکه ضرایب امنیتی اسکناس ها و چک پول های بانک مرکزی به اندازه ای بالاست که هیچ جاعلی قادر به جعل آن نیست.

کپی رنگی اصطلاحی است که یکی از مدیران اسکناسی بانک مرکزی در پاسخ به سئوال تسنیم مبنی بر اینکه علت افزایش اسکناس‌های ده هزار تومانی تقلبی در سطح جامعه چیست، به‌کار برد. امیر شکری هنگام پاسخ به این سئوال خبرنگار ما اینطور جواب داد که «تاکنون با هیچ مورد جعل اسکناس که در آن ویژگی‌های امنیتی اسکناس شبیه‌سازی شده باشد، برخورد نکرده‌ایم. کپی رنگی از اسکناس که در دست مردم به‌عنوان اسکناس جعلی شناخته می‌شود، جعل محسوب نمی‌شود».

شکری با بیان اینکه از دید بانک مرکزی جعل به‌معنای شبیه‌سازی ویژگی‌های امنیتی اسکناس است، گفت: تاکنون موردی دیده نشده که در آن ویژگی‌های امنیتی اسکناس در آن جعل شده باشد. وی همچنین در پاسخ به سئوال دیگر تسنیم مبنی بر اینکه چرا کپی‌های رنگی اسکناس در کشور وجود دارد، گفت: دلیل این امر را می‌توان در زیاد بودن دستگاه‌های کپی رنگی در کشور دانست که به‌وفور یافت می‌شود.

شکری در همین ارتباط افزود: بانک مرکزی در بخش عرضه تمام تلاش خود را به کار می‌برد تا وجوه ممیزه قابل تشخیص برای اصل بودن اسکناس قرار دهد و در بخش تقاضا هم مردم باید دقت لازم را به خرج داده و وجوه ممیزه را شناسایی کنند تا بتوانند اسکناس اصل را از جعل تشخیص دهند.

با این حساب، مردم وکسبه باید هنگام خرید و فروش های خود کمی در اسکناس و ایران چک دریافتی تأمل کنند و با لمس آن و دقت در ضرایب امنیتی به کار رفته متوجه کپی یا اصل بودن پولشان شوند.

چک پول های تقلبی به قدری زیاد شده اند که از پیراشکی فروشی تا پمپ بنزین ها مشاهده و موجب ضرر مردم و کسبه شده اند؛ آنهم درحالی که باید نهاد ناظر نظارتی مانع از کلاهبرداری عاملان اصلی ورود اسکناس و ایران چک های تقلبی به بازار شوند. بر اساس گزارش‌های مردم و مغازه‌داران، اسکناس‌ها و ایران‌چک‌های تقلبی عمدتاً شامل اسکناس ده هزار تومانی و ایران‌چک‌های 50 و صدهزار تومانی جدید است. البته تعداد ایران چک های 50 هزار تومانی تقلبی در قیاس با نمونه های تقلبی دیگر بیشتر است، آنهم درحالی که رئیس سازمان تولید اسکناس و مسکوک در زمان انتشار و عرضه ایران‌چک 50 هزار تومانی جدید اعلام کرده بود، ایران‌چک‌های جدید دارای ضریب امنیتی بالایی است و امکان جعل آن وجود ندارد، اکنون شاهد رواج نمونه‌های تقلبی در حجم انبوهی در بازار هستیم.

گفتنی است در ماه های اخیر، سرهنگ محمدرضا اکبری معاون مبارزه با جعل و کلاهبرداری پلیس آگاهی ناجا در خصوص ایران چک های تقلبی اینطور گفته بود که راه‌های شناسایی ایران چک‌ها و اسکناس‌های جعلی باید از سوی بانک مرکزی اطلاع‌رسانی شود، اما در این زمینه کم‌کاری‌هایی صورت می‌گیرد. ضمن آنکه ضریب امنیتی ایران‌چک جدید بسیار پایین است و ایران‌چک‌های قبلی از امنیت بالاتری برخوردار بودند.

معاون مبارزه با جعل و کلاهبرداری پلیس آگاهی ناجا اضافه کرد: جعل در دو صورت انجام می‌شود که یکی جعل در ارقام است و دیگری جعل در اصل اسکناس که از نمونه اصلی کپی گرفته می‌شود که در بخش کپی نوار امنیتی آن سیاه چاپ می‌شود و در مقایسه با اسکناس اصلی مشخص می‌شود تقلبی است. اکبری تصریح کرد: در بخش جعل ارقام برخی سودجویان در نمونه اصلی یک صفر اضافه می‌کنند و به افرادی که اطلاع کافی در این زمینه ندارند، پرداخت می‌کنند و ممکن است به اهداف شوم خود برسند.این مقام در پلیس آگاهی خاطرنشان کرد: قوانین برای مقابله با جعل اسناد رسمی کشور از بازدارندگی لازم برخوردار نیست و باید این قوانین اصلاح شود تا انگیزه این کار برای افراد از بین برود.

وی البته از دستگیری چند باند جعل و توزیع اسکناس و ایران‌چک‌های تقلبی در استان‌های کشور خبر داده و گفته بود: برخی افراد ایران‌چک تقلبی را از خارج کشور وارد کرده و برخی دیگر نیز در داخل با استفاده از تجهیزات و پرینترهای پیشرفته و همچنین کاغذ مرغوب برای چاپ اقدام می‌کردند که تعدادی از آنها شناسایی و دستگیر شدند و در بخش‌هایی به هسته اصلی رسیدیم.

البته باید یادآور شد که در ماه های گذشته مأموران پلیس به دنبال یک عملیات ویژه اطلاعاتی، موفق شدند یک کارگاه مجهز و مدرن چاپ اسکناس‌های جعلی در پاکدشت را شناسایی و اعضای این باند را دستگیر کنند. در جریان این عملیات، مقادیر فراوانی اسکناس‌های جعلی پنج، ده و 50 هزار تومانی کشف شد. در بازرسی از این کارگاه مدرن، چند برگه از اسکناس‌های چاپ شده و برش نخورده و همچنین مقادیر زیادی اسکناس‌های تقلبی برش خورده کشف و ضبط شد که روی تعدادی از ایران‌چک‌های کشف شده، مهر یکی از شعب بانک خصوصی زده شده بود.

شهریور سال گذشته ایران‌چک‌های جدید 50 هزار تومانی روانه بازار شد و بانک مرکزی ضریب امنیتی این چک‌پول‌ها را بالا اعلام کرد اما همانطور که نیروی انتظامی هم اذعان دارد جعل ایران چک‌های جدید راحت‌تر از ایران‌چک قبلی است ولی بانک مرکزی در این زمینه سکوت کرده است.

ایران‌چک 50 هزار تومانی تقلبی دوماه پس از انتشار و عرضه اولیه ایران‌چک اصلی به بازار آمد و اکنون میزان اسکناس‌ها و چک‌پول‌ها به حدی رسیده که مردمی که این روزها گرفتار این پول های تقلبی شده‌اند، می‌گویند که این چک‌پول‌ها را از بانک گرفته‌اند. برخی دیگر از وجود آنها در بین پول‌های خودپردازها می‌گویند.