ايسنا: حدود 30 نفر از خبرنگاران و روزنامه‌نگاران کشور روزهاي 11 و 12 شهريور از دو مرکز مهم هسته‌اي کشور که پس از برجام موضوع فعاليت‌ آنها از بحث‌برانگيزترين موضوعات بوده است بازديد کردند. مسئولان اين مراکز و مقامات سازمان انرژي اتمي با همراهي اصحاب رسانه، توضيحات لازم را تا جايي که ملاحظات امنيتي و برجامي اجازه مي‌داد در اختيار آنها قرار دادند.

در جريان بازديد خبرنگاران از سايت نطنز، يکي از مسئولان شرکت کالا الکتريک در توضيحاتي که درباره روند کار در نطنز ارائه کرد گفت: ظرفيتي که از تعداد سانتريفيوژها در چارچوب برجام کاسته شده است، اهميت صنعتي در تأمين سوخت مورد نياز براي نيروگاه بوشهر ندارد، چراکه ميزان سانتريفيوژهاي کاهش يافته بسيار ناچيز است. به علاوه ايران تا رسيدن به مرز توليد سوخت نيروگاه بوشهر حتي اگر سانتريفيوژها در همان ظرفيت قبلي به فعاليت خود ادامه مي‌دادند، فاصله زيادي داشت.

اين مسئول ايراني خاطرنشان کرد که غني‌سازي امروزه به لحاظ اقتصادي براي کشورهاي هسته‌اي حائز اهميت است و براي آن سرمايه‌گذاري و برنامه‌ريزي مي‌شود. 40 درصد ارزش سوخت هسته‌اي به تأسيسات غني‌سازي باز مي‌گردد و اين نشان مي‌دهد تا چه اندازه اين مراکز در دنيا نه صرفاً به لحاظ هسته‌اي بلکه از جهت اقتصادي مورد توجه هستند.

در مسير حرکت به سمت سالن زنجيره‌ها در محوطه بيروني بر روي تابلويي نوشته شده است: «اينجا خط مقدم علم و فناوري است با جمعيت 80 ميليوني» و در جاي جاي سايت نطنز و حتي در بين زنجيره‌هاي سانتريفيوژ تصاوير و نام شهداي جنگ تحميلي و شهداي هسته‌اي به چشم مي‌خورد.

مسئول سايت نطنز که تيم خبرنگاران را در اين بازديد همراهي مي‌کند، در توضيحاتي که همزمان با حضور اصحاب رسانه در سالن A سانتريفيوژها ارائه مي‌کند، مي‌گويد: محدوديت‌هايي که امروز بعد از اجراي برجام در فعاليت‌هاي غني‌سازي اعمال شده موجب شد که در سطح تحقيق و توسعه و تحقيق و توسعه بر روي ماشين‌هاي سانتريفيوژ پيشرفته با راندمان بالا با تمرکز و آرامش بيشتري کار ‌کنيم. وي گفت: در حال حاضر در سايت نطنز 5060 سانتريفيوژ در قالب 30 زنجيره در دو واحد 26A و 28A در حال گازدهي هستند و همزمان دوربين‌هاي آژانس فعاليت‌هاي اين بخش‌ها را رصد مي‌کنند.

بر اساس گزارش‌هاي آژانس و اظهارات مقامات کشورمان و مشاهدات خبرنگاران از سايت نطنز قبل از اجرايي شدن برجام، پيش از توافق هسته‌اي و عملياتي شدن برجام در سالن A سه واحد 24، 26 و 28 فعال بودند که در مجموع حدود 9 هزار سانتريفيوژ گازدهي مي‌شد. بر اساس برجام قرار شد تا از اين ميزان تنها 5060 ماشين باقي بماند. بر اساس تصميم مقامات سازمان انرژي اتمي از بين سه واحد مورد اشاره، واحد 24 به دليل قديمي‌تر بودن غيرفعال و سانتريفيوژها را در اين بخش جمع‌آوري و به انبار منتقل کردند.

مسئول سايت نطنز نيز تأکيد مي‌کند که در حال حاضر تنها يک سوم از ظرفيت سانتريفيوژها که در گذشته فعال بودند، غيرفعال شده‌اند. همچنين حدود ده هزار سانتريفيوژ ديگر که در سالن A نصب شده بودند و آماده راه‌اندازي بودند اما به آنها تزريق گاز نمي‌شد نيز جمع‌آوري شده‌اند.

صداي بلند اما تا حدودي گوشخراش به محض ورود به سالن A توجه‌مان را جلب مي‌کند اما اين صداي گوشخراش براي ما،‌ صداي ناشي از فعاليت سانتريفيوژهاست که در رديف‌ها و ترتيب‌هاي منظم ايستاده و مي‌نوازند. اين صدا حکايت از در جريان بودن غني‌سازي و تزريق گاز دارد، صدايي که هيچ وقت قطع نمي‌شود.

يکي از موضوعات مهم مورد سئوال خبرنگاران و روزنامه‌نگاران در اين بازديد مسئله توانمندي ايران در مرحله «بازگشت‌پذيري» در چارچوب برجام بود.

رئيس سايت نطنز در پاسخ به اين پرسش ضمن تأييد سخنان علي‌اکبر صالحي، رئيس سازمان انرژي اتمي مبني بر اينکه «قادريم در پنج روز به شرايط قبل از اجراي برجام در غني‌سازي برگرديم»، گفت: ظرف پنج روز مي‌توانيم با بازگرداندن ماشين‌هايي که در انبار داريم در فردو غني‌سازي 20 درصد را از سر بگيريم.

وي درباره جزئيات اين اقدام پاسخي نداد و صرفاً به اين مطلب اشاره کرد که جزئيات اين کار و برنامه‌هاي مختلف و متعدد از سوي مسئولان و مقامات عالي کشور در نظر گرفته شده و در شرايط خاص خود اجرا مي‌شود .ما در برابر خروج آمريکا از برجام براي اقدام متقابل بي‌نهايت راه و برنامه داريم و جاي نگراني نيست.

يکي از مسئولان سايت نطنز تأکيد مي‌کند که«ايران دستش در ساخت و توليد انبوه نسل‌هاي پيشرفته سانتريفيوژ پر است». بنا بر اين مي‌توان گفت که در نطنز سانتريفيوژها، هم مي‌نوازند و هم کوک هستند.

بنابراين گزارش، دوربين‌هاي آبي رنگ آژانس در بخش‌هايي که مواد هسته‌اي جا به جا مي‌شوند نصب هستند.

يکي ديگر از موضوعات مورد توجه و پرسش خبرنگاران نحوه نظارت و بازرسي آژانس و دوربين‌هاي مستقر شده در سايت بعد از اجرايي شدن برجام بود.

مسئول سايت نطنز در اين‌باره تأکيد کرد که دوربين‌هاي آژانس صرفاً در مبادي ورودي و خروجي سالن‌ها که مواد هسته‌اي در آن جا به جا مي‌شود، قرار دارد و اين دوربين‌ها به طور آفلاين (پيوسته و فرم به فرم عکس مي‌گيرند) اطلاعات موجود در هارد ديسک‌ها را ذخيره و در بازديدهاي دوره‌اي بازرسان آژانس از اين مرکز و با حضور نماينده بخش حفاظت اطلاعات سازمان انرژي اتمي، اطلاعات و محتويات آنها را بررسي و گزارش آن را تهيه مي‌کنند.

وي تأکيد کرد: هيچ عکس، تصوير و اطلاعات داخل دوربين‌ها نه تنها آنلاين، حتي به طور مستند هم در اختيار بازرسان قرار نمي‌گيرد و از سايت خارج نمي‌شود. او شايعات مربوط به ارسال اطلاعات داخل دوربين‌ها به طور آنلاين و مستقيم به کشوري ديگر يا مقر آژانس را نيز تکذيب کرد.مسئول سايت نطنز همچنين تصريح کرد: تعامل با بازرسان آژانس امري بسيار ظريف و دقيق است و در چارچوب پادمان جامع و پروتکل الحاقي اين تعامل برقرار است.