آنچه امروز در کناره‌ای از چهارباغ عباسی تنها افتاده و کمتر کسی را با خود همراه می‌کند، بر اساس طرحی در سال 1374 ساخته شده است. طرحی با عنوان «احیای بدنه شرقی چهارباغ» که قرار بود بدنه چهارباغ را از بافت فرسوده نجات دهد. این طرح طی ده سال و با تجدیدنظرهای مداوم، سرانجام در اواسط دهه 80 مصوب شد و در سال 91 به بهره برداری رسید. آنچه در نهایت رونمایی شد ستون‌های سرد بتنی و ورودی‌هایی بود که کاربرد آنها مشخص نیست. ستون‌هایی که نه تنها چهارباغ را نجات ندادند بلکه آن را در شوک بتنی غرق کرده‌اند.

«چهارباغ اصفهان یک محور گردشگری با ارزش از عناصری با هویت بسیار بالاست و به عنوان یکی از پرمخاطب‌ترین فضاهای شهری مردم اصفهان و نیز ستون فقرات محور گردشگری این شهر است. گرچه نیاز به ساماندهی در آن احساس می‌شد ولی بدنه شرقی بعد از دخالت‌های اخیر متأسفانه حیات خود را از دست داده است.» این گفته‌های رامین مدنی رئیس دانشکده معماری و شهرسازی دانشگاه هنر اصفهان است که از طرح کنونی و ادامه آن ابراز نگرانی می‌کند.

وی با اشاره به اینکه قبل از بازسازی بدنه شرقی، سمت شرق چهارباغ بازدید کننده بیشتری داشت، ادامه می‌دهد: امروز شرق چهارباغ به فضایی بدون مخاطب تبدیل و عملاً تعطیل شده است؛ دخالتی که نتواند حضور مردم را تداوم ببخشد و مردم از آن استقبال نکنند طرحی شکست خورده محسوب می‌شود.

این عضو هیئت علمی دانشگاه هنر اصفهان با بیان اینکه محور چهارباغ از ابتدا تاکنون دارای لایه‌های تاریخی گوناگون است، تصریح می‌کند: این خیابان با خاطره و زندگی نسل‌های مختلف از مردم این شهر پیوند دارد و نباید در ساماندهی، این لایه‌ها فراموش شود. رمان‌ها، خاطرات و نوشته‌های موجود در دوره‌های گذشته و اخیر مؤید این اهمیت است که نیاز به توجه دارد. نباید با یک نگاه تک بعدی و اداری صرف با بدنه چهارباغ برخورد می‌شد.

مدنی در مورد استفاده از مصالحی مانند بتن نمایان، با محترم شمردن سلیقه طراح تأکید می کند: این فضا به عنوان یک معماری میان افزا می‌تواند معماری و تزئینات ساده تر و کم تکلف تری داشته باشد و انتخاب عناصر معماری به جای شبیه سازی براساس هماهنگی و پیروی از معماری‌های موجود شکل بگیرد.

این استاد دانشگاه هنر اصفهان با اشاره به امکان باز طراحی ادامه این بدنه خاطرنشان می‌کند: این طرح بایدآسیب شناسی شده و با یک نگاه نو بازطراحی شود چراکه امروز حیاتِ بخشی از چهارباغ از دروازه دولت تا بازار هنر از بین رفته است.

چرا فازهای بعدی بدنه سازی نباید طرحی نو داشته باشد؟

احمد امین پور عضو هیئت علمی دانشگاه هنر اصفهان و مدیرکل اسبق میراث فرهنگی استان تأکید می‌کند: آنچه قرار بود برای بدنه سازی شرق چهارباغ انجام شود از حساسیت بالایی برخوردار بوده چراکه اولاً در یک محدوده تاریخی واقع شده و خیابان یک اثر ملی و بی نظیر محسوب می‌شود و دوم باید آنچه انجام می‌شود دارای هویت باشد و تمام نیازهای خیابانی گردشگر پذیر و پر رفت و آمد را در نظر بگیرد.

وی می‌گوید: زیبایی شناسی باید در تک تک و سانت به سانت طراحی در نظر گرفته شود، اما پس از رونمایی از فاز اول مشخص شد که طرح آنگونه که باید و شاید خوب انجام نشده و به همین منظور اعلام شد در طراحی‌های قسمت‌های بعدی بازخوردها گرفته می‌شود و در طراحی تغییراتی به وجود می‌آید.

امین پور با اشاره به محدودیت‌های ارتفاع 9 متری و عرض 20 متری برای ساخت بدنه تصریح می‌کند: آجر نیز محدودیت دیگری است که باید حتماً در این طرح به کار برده شود، باز طراحی با وجود محدودیت‌های طرح امکانپذیر نیست، اما رعایت سنّت و مدرنیته ذیل زیبایی شناسی می‌توانست به شدت به این طرح کمک کند، اما سئوال این است که چرا این بدنه تا این حد خنثی طراحی شده است؟

امین پور معتقد است الزامی برای تکرار مجدد طرح فاز یک وجود ندارد و فازهای بعدی با وجود محدودیت‌های این خیابان می‌تواند طراحی متنوع‌تری داشته باشد.

بدنه سازی، اخلال در پیشرفت طبیعی چهارباغ است

نگاه مهدی محمودی کامل آباد عضو هیئت علمی دانشگاه هنر اصفهان به احیای بدنه سازی شرق چهارباغ عباسی نگاهی است که از حفظ سابقه تاریخی چهارباغ نشأت می‌گیرد و وی اعتقاد دارد که روش‌هایی مثل طراح نو و جدید که موجب اخلال در پیشرفت تدریجی و طبیعی مجموعه چهارباغ شود، کار صحیحی نیست.

وی معتقد است چهارباغ قرار نبوده از بدو شکل گیری یکسان ساخته شود و در معماری صفوی این خیابان یکسان سازی وجود نداشته است.

این عضو هیئت علمی دانشگاه هنر اصفهان تأکید می‌کند: هیچ جای دنیا بدنه سازی ها یکسان نیست و به نظر می‌رسد این برخورد از نظر کلی دچار ایراد است. باید اجازه داد تا روند طبیعی بدنه چهارباغ طی شود و فقط ضوابط حفظ بدنه موجود رعایت شود و از اضافه و کم کردن به این محور پرهیز شود.

محمدی کامل آباد می‌گوید: طراحی و بدنه سازی در چهارباغ فایده‌ای ندارد چراکه بدنه امروزی چهارباغ دارای مالکیت و تجاری است و خاطرات بسیاری برای مردم اصفهان دارد و به راحتی نمی‌توان طرحی نو در انداخت که همه این موضوعات را در بر بگیرد.

وی سیاست بدنه سازی را سیاستی درست نمی‌داند و بدنه سازی چهارباغ را از نظر معماری و هنر طراحی یک مدل معماری در سطح پایین می‌بیند و از نبود خلاقیت و نوآوری در این طرح گلایه دارد و معتقد است چنین طرحی نه جذابیتی دارد و نه چیزی به چهارباغ افزوده است.