اخبار منتشرشده حاکی از نابودی و قطع بیش از 80 درصد باغات لیموترش جنوب کشور بالغ بر 14 هزار هکتار، توسط سازمان حفظ نباتات در اثر ابتلا به بیماری «جاروک» لیموترش است. این اتفاق در شرایطی رخ می دهد که طی چند دهه گذشته تهدید باغات لیموترش توسط بیماری جاروک به کرات توسط دانشگاهیان و محققین به مسئولان مربوطه گوشزد شده است. آمارها نشان می دهد بیماری جاروک لیموترش نخستین بار در سال 1367 در نیک شهر استان سیستان و بلوچستان، در سال 1377 و 1379 در میناب و رودان استان هرمزگان و در سال 1381 در جیرفت و کهنوج گزارش شده است.

قطع 14 هزار هکتار از باغات لیموترش جنوب کشور آن هم توسط سازمانی که خود مسئول حفاظت از گیاهان است بی شباهت به یک خودکشی بزرگ و شکست تاریخی برای این سازمان نیست. سئوال اینجاست که چرا طی سه دهه اخیر که این بیماری جای خود را در باغات لیموترش جنوب کشور بازکرده است، فکری به حال آن نشده؟ تا امروز شاهد فاجعه قطع 14 هزار هکتار باغ لیموترش نباشیم.

عامل بیماری جاروک

حالت جارویی شدن نوک شاخه درختان لیمو ناشی از یک فیتوپلاسما می‌باشد. بیماری جاروک به وسیله نوعی حشره كوچك منتقل می‌شود. تغذیه این حشره از شیره درختان لیمو می‌باشد؛ حشره شیره درختان را می‌مكد و بیماری را از درخت آلوده به درخت سالم منتقل می‌کند. حشره با جذب مواد غذایی مورد نیاز گیاه باعث گرسنگی، ضعف و مرگ تدریجی گیاه می‌شود. براساس تحقیقات انجام شده در ایران «زنجرک» ناقل بیماری جاروک است. این موجود ذره‌بینی به همراه شیره درخت در سراسر اندام‌های درخت لیموترش از ریشه وساقه تا برگ ها و گل و میوه پخش می‌شود و در مدت چند روز خیلی سریع تكثیر می‌شود و میلیون‌ها عامل بیماری شبیه خودش تولید می‌كند.

خسارت وارده به باغداران جنوبی

با توجه به سطح 14 هزار هکتاری باغات لیمو که به دست سازمان حفظ نباتات نابود شده‌اند و همچنین، عملکرد متوسط 13 تن بر هکتار باغات لیمو می‌توان تولید 182 هزار تن محصول را در طول یکسال از این باغات برآورد کرد. اگر قیمت سر مزرعه هر کیلو لیمو را سه هزار تومان فرض کنیم در یکسال میزان خسارت وارده 546 میلیارد تومان است. با توجه به اینکه مدت زمان به ثمرنشینی درخت لیمو پس از کاشت نهال شش تا هفت سال است؛ بنابراین با قطع درختان لیمو با سن شش سال باغداران از درآمد حاصله بی‌بهره خواهند ماند؛ البته اگر باغداران بلافاصله اقدام به کاشت درختان جدید مقاوم به بیماری جاروک کنند، با وجود این، در طول این شش سال سه هزار و 276 میلیارد تومان به باغداران جنوبی خسارت وارد می‌شود.

مسئله اصلی اینجاست که متولی حفاظت از گونه‌های گیاهی کشور یک نهاد دولتی است که سهل انگاری و سوء مدیریتش به هیچ وجه تأثیری در نظام تنبیه و پاداش کارکنان و مدیرانش نگذاشته و نهایتاً با تغییر یک مسئول همه چیز به روال سابق باز می‌گردد.