در حالی این روزها چرخ اقتصاد به سختی می چرخد که صاحبان چرخ دستی‎های بازار تهران هم از دست هایی که نمی گذارد چرخ آنها بچرخد گله دارند.

 بسیاری از کارشناسان معتقدند در شرایطی که سطح حقوق و دستمزد پایین باشد تولید و به تبع آن، تقاضا نیز کاهش می‌یابد زیرا به تناسب کم شدن قدرت خرید، انگیزه کار در افراد فروکش کرده و از کیفیت تولید کاسته می‌شود، لذا در صورتی که دولت درصدد اعمال سیاست ارتقای بهره‌وری در بنگاه ها و افزایش راندمان تولید، بالا بردن سطح رفاه و بهبود کیفیت زندگی اقشار متوسط و کم درآمد جامعه باشد، باید به دستمزد نیروی کار خود بها دهد.

در جامعه کارگرانی هستند که با مشکلات زیاد دست و پنجه نرم می کنند. کارگران ساختمانی یا کارگرانی که با چرخ های دستی حمل بار را برعهده دارند از جمله کارگرانی هستند که حداقل بگیر جامعه هستند و همواره ها حقوق شان از هزینه هایشان کمتر است. تعداد زیادی از کارگران باربر و ساختمانی دارای مدرک تحصیلی هستند اما برای فرار از بیکاری به این شغل روی آورده اند.

* غریبی کارگران باربر

اسماعیل، فوق دیپلم مدیریت است. از خرم آباد به تهران آمده. ورودی بازار 15خرداد در کنارهمکارانش نشسته است. با او درباره کارش صحبت می کنم می گوید: فرار از بیکاری من را به اینجا کشانده، در صورتی که شغل مناسب پیدا می شد این کار را انجام نمی دادم و در شهر خودم می ماندم.

وی ادامه می دهد: مردمی که به بازار می آیند به من و امثال من احترام نمی گذارند،چرا این شغل منزلت اجتماعی ندارد. همه مردم با حقارت به ما نگاه می کنند. اما چیکار کنم؟ اگر یک روز کار نکنم خرج خانه ندارم. اگر یک روز کارگری نکنم به اندازه همان یک روز از هزینه های زندگی عقب می مانم.

*خبری از بیمه نیست

ابراهیم کارگر دیگری است که به تازگی پدر شده است، 35ساله و اهل اردبیل است. برای فرار از بیکاری با همه سختی هایی که در مسیر کارگری وجود دارد به سمت باربری و کارگری با چرخ دستی رفته است. کرایه خانه، خرجی زن و بچه ، بیمه، درمان و بهداشت،تحصیل، معیشت و... همه و همه در ذهنم مرور می شود. 4سال است که نان خانواده را از همین راه تأمین می کنم. خبری از بیمه نیست. تعداد زیادی از کارگران باربر در بازار بیمه مشاغل آزاد و تعداد زیادی هم خودشان را بیمه آزاد کرده اند.

طبق قانون کلیه کارگران باربر می‌توانند با معرفی مراجع ذی صلاح همچون شهرداری‌ها، فرمانداری‌ها، تشکل‌های صنفی کارگری، کارفرمایی در میادین میوه و تره‌بار، بازار و غیره به صورت گروهی یا انفرادی بر اساس بیمه صاحبان مشاغل آزاد تحت پوشش حمایت‌های کوتاه مدت و بلند مدت سازمان تامین اجتماعی قرار گیرند، اما از آنجایی که بیمه چرخی متقاضی زیادی داشت سهمیه به خیلی ها نرسید.

*باربری آخرین چاره ام است

از ابراهیم و اسماعیل که بگذریم بهشکرالله مرد 54 ساله‌ای می رسیم که از شش سال پیش صاحب یکی از چرخ‌های باربری بازار شده است. می‌گوید جانباز است و نشانه‌های ترکش سوزنی را در سروصورتش می‌توان دید: 20 درصد جانبازی دارم و از ایلام به تهران آمده ام. یک مدتی کارگری کردم اما کسی به سن و سال من را برای کارگری نمی‌خواهد، مجبور شدم بیایم اینجا باربری کنم. الان هم در یکی از خانه‌های مجردی پشت بازار زندگی می‌کنم.

*اگر کارگری نکنیم اموراتمان چگونه بگذرد؟

در کنار شکرالله،جوانی کم سن و سال ایستاده است. 18سال بیشتر ندارد. اسمش محمد است. می گوید: از اردبیل آمدم. دیپلم مکانیک هستم. در اردبیل بیکار بودم. دستمزد کارگر ساده در تهران بسیار پایین است. به همین دلیل به سراغ کارگر باربری رفتم. حداقل می توانم بخشی از هزینه های زندگی را تأمین کنم. مثلا ما اصلاً جای درستی نداریم. هرجا می‌ایستیم یکی اعتراض می‌کند. از موتورسوارها بگیرید تا راننده تاکسی‌های کنار خیابان. مغازه‌دارها هم که خودشان را صاحب اینجا می‌دانند. در سرما و گرما ما همیشه همین جا هستیم. سقفی بالای سرمان نیست. جایی برای استراحت نداریم. دیوارمان هم از همه کوتاه‌تر است؛ حالا می‌گویند می‌خواهند ما را ساماندهی کنند.باید دید آیا واقعاً ساماندهی چقدر به حالمان تأثیر دارد.

وی ادامه داد:همه مردم می گویند که ما در بازار مزاحم هستیم. اما واقعاً اگر این کار را هم انجام ندهیم اموراتمان چگونه تأمین شود؟

*انتظار ساماندهی کارگران چرخی را از دولت داریم

علی کارگر دیگری است که سابقه کاری اش نسبت به بقیه بیشتر است. از دغدغه های زندگی اش می گوید از خرج و مخارجی که هر روز بیشتر می شود. مادر مریض دارد و باید برای تأمین هزینه های درمان مادر بی سرپرستش تلاش کند. پدرش را 5سال پیش از دست داده. با اینکه 39 ساله است اما چهره اش مانند مرد 45 ساله است. خودش می گوید: از زمانی که پدرم را از دست دادم زحمتم چند برابر شد. مادرم مریض است. فوق دیپلم حسابداری هستم. هر کجا برای کار مراجعه کردم. همه می گویند دیگر حسابدار نمی خواهیم. نرم افزارهای حسابداری جایگزین نیروی کار شده است. یا اینکه از من سابقه کار می خواهند. به همین دلیل ترجیح می دهم که به جای بیکار ماندن و سپری کردن ساعت های عمرم در آگهی های استخدام روزنامه ها به سراغ کاری بروم.

علی می گوید: کارگری را ننگ و عار نمی دانم. با افتخار کار می کنم و با افتخار زحمت می کشم. در شرایطی که حتی دولت هم نمی تواند برای جوانان شغل ایجاد کنم. برای کسی مانند من که سرمایه ندارد کارگری بهترین گزینه است. چند ماهی کارگر ساده بودم، اما حقوق اندکی دریافت می کردم که کفاف زندگی ام را نمی داد به همین دلیل به سمت کارگری رفتم.

وی گفت: تعداد کارگران چرخی که چرخ زندگی شان به سختی می چرخد زیاد است. از دولت انتظار داریم اقدامی در جهت ساماندهی نیروی کار باربر داشته باشد. حقوق اندکی دریافت می کنیم. تمام کارفرمایان هر زمان که بخواهند از هزینه های زندگی شان بکاهند به سراغ کاهش دستمزد کارگران می روند. کارگران در هر حرفه ای که باشند از نظر درآمد، پایین ترین قشر جامعه هستند.

به گزارش تسنیم، حدود 3سال پیش اداره تعاون،کار و رفاه اجتماعی استان تهران خبر از ساماندهی کارگران چرخی داد اما هیچ اقدامی صورت نگرفت.