زعفران يکي از توليدات انحصاري ايران است که مزيت‌هاي اقتصادي زيادي دارد و از جمله محصولاتي است که در دنيا، ايران را به نام آن مي‌شناسند. براساس آمار اعلام شده از سوي مسئولان وزارت جهاد کشاورزي، درحال حاضر سطح زيرکشت زعفران کشور 95 هزار هکتار است و پيش بيني مي‌شود در سال جاري توليد اين محصول در کشور به 360 تن برسد.

يونان و هند با کمتر از 10 تن توليد بعد از ايران در رتبه دوم توليد زعفران جهان قرار دارند و کشورهاي مراکش، افغانستان، اسپانيا وچين نيز از ديگر توليدکنندگان طلاي سرخ درجهان به شمار مي‌روند.

درحالي‌که ميزان توليد زعفران ايران در مقايسه با ساير کشورها بسيار زياد است، کارشناسان درباره حفاظت از توليد اين محصول انحصاري بارها هشدار داده و خواستار توجه و مراقبت مسئولان شده‌اند اما با اين حال يکي از مسائلي که مدتي است در اين زمينه بسيار خبرساز شده و جنجال‌هاي زيادي به پا کرده، قاچاق پياز زعفران از کشور به افغانستان است.

درهمين زمينه علي حسيني عضو شوراي ملي زعفران گفت: بيش از هفت هشت سال است که اين کار انجام مي‌شود، ضمن اينکه هر سال زماني‌که فصل برداشت پياز زعفران (جابه جا کردن پياز) فرا مي‌رسد، متأسفانه سروکله قاچاقچيان، سودجويان و فرصت‌طلباني که منافع ملي کشور را نابود مي‌کنند، پيدا مي‌شود.

وي افزود: هر سال مقدار زيادي پياز زعفران به طرق مختلف از کشور خارج مي‌شود و به افغانستان مي‌رود و بدين ترتيب ما هر ساله شاهد توسعه کشت اين محصول در افغانستان هستيم اما گويا تا وقتي دچار يک بحران جدي نشويم، مسئولان قصد ندارند فکري براي اين مسئله کنند.

بازارسازي ايراني‌ها براي افغانستان

يکي ديگر از مسائل نگران کننده در اين زمينه، صادرات زعفران ايران توسط افغانستان به ديگر نقاط دنياست. حسيني عضو شوراي ملي زعفران در اين راستا با بيان اينکه افغانستان زعفران ايران را با برچسب خود صادر مي‌کند، اظهارداشت: اين کشور درحال حاضر به عنوان يک واسطه در زمينه صادرات زعفران ايران عمل مي‌کند و ما خودمان داريم براي افغان‌ها بازارسازي مي‌کنيم.

وي تصريح کرد: اگر در کنار اين مسئله، نسبت به قاچاق پياز زعفران هم بي تفاوت باشيم در آينده‌اي نه چندان دور، رقيبي جدي در اين زمينه براي ايران ايجاد خواهد شد.

گفتني است؛ مسئولان وزارت جهادکشاورزي مسئله قاچاق پياز زعفران از کشور را مهم و حساس تلقي نمي‌کنند، همين مسئله واکنش فعالان بخش خصوصي و کارشناسان را در پي داشته و آنان مسئولان اين وزارتخانه را به دستکم گرفتن رقباي بين المللي متهم کرده‌اند.

معاون وزيرجهادکشاورزي در اين باره گفت: وزارت جهاد کشاورزي با صادرات پياز زعفران مخالف است و هيچ مجوزي براي اين کار صادر نکرده است.

محمدعلي طهماسبي افزود: اگر اين اقدام انجام مي شود قاچاق و غيرمجاز است، اما جاي نگراني در اين زمينه وجود ندارد و شرايط آنگونه که عنوان مي شود حساس نيست، چرا که در کشوري مانند افغانستان توليد زعفران نمي تواند چندان اقتصادي و پرسود باشد.

وي با اشاره به اينکه ميزان توليد طلاي سرخ در افغانستان به 3/5 تن رسيده است، گفت: بنابراين، اين کشور رقيب چندان جدي اي براي ما محسوب نمي‌شود.

تلقي معاون وزير جهاد کشاورزي از «غيراقتصادي بودن توليد زعفران در افغانستان» در حالي است که همين کشور با قاچاق پياز زعفران ايران و توسعه کشت آن توانسته به توليد 3/5ميليون تن زعفران دست پيدا کند و با سياست منفعلانه وزارت جهادکشاورزي، دور نخواهد بود روزي که افغانستان به جمع رقباي ايران اضافه شود.

نايب رئيس شوراي ملي زعفران نيز در واکنش به اظهارات اين مقام مسئول دولتي گفت: افغانستان در زمينه توليد و صادرات زعفران تحت حمايت‌هاي جدي بين المللي قرار گرفته است و درحال حاضر اين کشور در بازارهاي جهاني وضعيت بهتري نسبت به ايران دارد.

غلامرضاميري با اشاره به اينکه 30 سال قبل ميزان توليد زعفران در اسپانيا 35 تن و در ايران 5 تن بوده است، اظهارداشت: در حال حاضر ميزان توليد ما بين 300 تا 350 تن و توليد اسپانيا کمتر از يک تن است؛ ما بايد همه اين مسائل را در نظر داشته باشيم و ممکن است روزي اين اتفاق براي ما و افغانستان بيافتد.

وي ادامه داد: نيروي کار ارزان و حمايت‌هاي سياسي و فني بين المللي از ديگر مزيت‌هايي است که افغان‌ها دارند اما متأسفانه ما حتي از حمايت‌هاي داخلي نيز برخوردار نيستيم.

عزم افغانستان براي افزايش توليد زعفران

نکته قابل توجه در اين ميان، عزم کشور افغانستان براي افزايش توليد و صادرات زعفران است که نشان مي‌دهد نگراني‌هاي کارشناسان در اين زمينه چندان بي مورد نيست.

چندي قبل سخنگوي وزارت کشاورزي افغانستان با بيان اينکه زعفران افغانستان به صورت رسمي به چين صادر مي‌شود، از کشت آن در 34 ولايت خبر داد و خواستار جلوگيري از قاچاق زعفران شد. «لطف‌ا... راشد» همچنين از ايجاد آزمايشگاه کنترل کيفيت زعفران خبر داد و افزود: در تلاش هستيم تا پنج سال آينده ميزان توليد زعفران را از 3/4 تن به 14 تن افزايش دهيم. 

وي با اشاره به اينکه مطابق با برنامه وزارت کشاورزي در سال جاري زعفران در 34 ولايت افغانستان کشت مي‌شود، تصريح کرد: در سال جاري تمام ولايت‌هاي کشور تحت پوشش کشت زغفران قرار گرفته است.