السفير نوشت: سريال فجايع حج در طول ده ها سال گذشته باعث شکل گيري بحران هاي سياسي و ديپلماتيک ميان عربستان سعودي و کشورهاي اسلامي شده است. اين کشورها، کشور پادشاهي را مسئول کشته شدن هزاران زائر خانه خدا مي دانند. اين در حالي است که در روزنامه هاي غربي اخبار اين فجايع رخ داده در هنگام اداي فريضه حج يکي از ارکان پنجگانه اسلام، با عناوين طعنه آميز «قتل عام مسلمانان»، «خودکشي مسلمانان در حج» و ... با هياهو بازتاب داده مي شد.

به گزارش «انتخاب»، به مناسبت دو فاجعه منا و مسجد الحرام، درخواست هاي کشورهاي اسلامي درباره قرار دادن حج و امور آن زير چتر اسلامي - بين المللي دوباره مطرح شده است. در اين راستا پس از آنکه ايراني ها و ديگران به علل سياسي، امسال از حج محروم شدند؛ [حضرت] آيت ا... خامنه اي رهبر معظم ايران پيش از جهان اسلام خواست به علت «رفتار ظالمانه در مورد حجاج» راه حلي براي مديريت مناسک حج سعودي پيدا شود.

نگراني عربستان سعودي از اين درخواست قديمي که رداي اسلامي را از تن اين کشور بيرون مي آورد، آنان را به پاسخ دادن از دو منظر سياسي و ديني وادار کرد. پاسخ اين کشور تا اندازه خارج کردن ايراني ها از دين اسلام طبق فهم مفتي اين کشور و رئيس هيئت علماي بزرگ عبدالعزيز آل شيخ رسيد. وي نه فقط ايراني ها را تکفير کرد بلکه آنان را دشمنان اسلام دانست و گفت: « بايد متوجه شويم آنان مسلمان نيستند و دشمني آنان با مسلمانان و به طور مشخص با اهل سنت و جماعت، ديرينه است.»

در پرتو اين ادبيات تنش زا، محمد جواد ظريف وزير امور خارجه ايران با ادبياتي بسيار صريح در توئيتر پاسخ داد و گفت: « شباهتي بين اسلام ايرانيان و بيشتر مسلمانان از يک سو با افراط‌گرايي و تعصبي وجود ندارد که علماي ارشد وهابيت و اربابان تروريست سعودي، منادي آن هستند». اما وليعهد محمد بن نايف وزير کشور عربستان، ايران را به سياسي کردن شعائر حج متهم کرد و اين اتهامي است که عربستان سعودي به هرکسي وارد مي کند که به نحوه مديريت مناسک حج اعتراض دارد.

امسال فهرست منع شدگان از حج از سوي عربستان طولاني است. برخي از اين کشورها به بهانه جلوگيري از « ورود تروريست‌ها» به عربستان يا خنثي کردن «نقشه هاي شيطاني» از انجام فريضه حج منع شدند و برخي ديگر نيز به بهانه عدم توافق درباره فراهم ساختن زمينه مقدمات حج از انجام آن منع شده اند. شهروندان يمن، سوريه و ايران از اداي فريضه حج محروم هستند. شايد يمني ها به اين علت که در معرض جنگي هستند که عربستان سعودي رهبري مي کند و سوري ها به اين علت که در آتش فتنه اي مي سوزند که از سلاح، پول و فتواهاي [عربستان] تغذيه مي شود و ايراني ها به اين علت که پس از اينکه صدها حاجي خود را سال گذشته در منا از دست دادند خواستار تضمين هاي مديريتي و ... براي جلوگيري از تکرار فجايع خونين شدند.

پس از اينکه طبق گفته سعيد اوحدي رئيس سازمان حج و زيارت ايران، عربستان سعودي 11 بند جديد را در صورتجلسه توافق حج با ايران گنجاند، جنگ کلامي ميان رياض و تهران شعله ور و اتهام هاي سياسي کردن حج ميان اين دو ردو بدل شد. محدوديت هاي جديد؛ صدور رواديد از داخل ايران يا استفاده حجاج ايراني از هواپيماهاي شرکت هاي داخلي ايران را ممنوع مي کند در نتيجه ايراني ها بايد از کشوري ثالت به عربستان سفر کنند همچنين محدوديت‌هاي ديگري نيز در توافقنامه مذکور مطرح شده بود که ايران آنها را تحريک آميز خواند.

« شرايط امسال مهيا نيست تا ايراني ها به عربستان براي اداي فريضه حج سفر کنند.» اين جمله اي بود که علي جنتي وزير فرهنگ ايران در ماه مي گذشته اعلام کرد. اين سخنان در نتيجه چهار نشستي بود که به رياست سازمان حج و زيارت ايران با وزارت حج عربستان به منظور توافق درباره مقدمات حج برگزار شد، پس از اينکه عربستان در ابتداي سال جاري روابط خود را با ايران در نتيجه حمله به نمايندگي هاي ديپلماتيک عربستان در مشهد و تهران قطع کرد، اين هجوم در محکوميت اعدام شيخ نمر باقر نمر روحاني خواستار اصلاحات صورت گرفت.

اين نخستين بار نيست که ايراني ها از حج محروم مي شوند.30 سال پيش روابط دو کشور به مدت حدود چهار سال قطع شد. اين مسئله در پي کشته شدن بيش از 400 نفر از زائران ايراني در مکه مکرمه در جريان درگيري ميان حجاج و نيروهاي امنيتي عربستان در سال1987 رخ داد. علت درگيري اين بود که حجاج ايراني شعارهاي اسلامي و نيز عليه دشمن اسرائيلي سر دادند.

با وجود اينکه عربستان سعودي ترس خود را از افزايش گرايش هاي مذهبي در حج نشان مي دهد و شعارهاي سياسي و مذهبي را در هنگام مناسک حج ممنوع مي کند اما ناظران، دولت اين کشور را به چشم پوشي از قانون شکني هاي اعضاي هيئت امر به معروف و نهي از منکر متهم مي کنند. به گونه اي که در سال هاي گذشته کتابچه هاي تحريک آميزي در مکه در هنگام مراسم حج در برابر چشمان مقامات ديني ترويج شد و اين هيئت کتاب هاي مجاني عليه مسلمانان شيعه توزيع کرد که به تکفير و جنگ با آنها، پيش از يهود تحريک مي کرد.

فعاليت هاي هيئت امر به معروف و نهي از منکر به عنوان طرف مسئول اجراي قوانين شريعت اسلامي در حج انتقادهايي را به علت افراط گري اعضاي آن در برخورد با حجاج ديگر مذاهب اسلامي برمي انگيزد، برخوردهايي که با ابزارهاي مختلف کلامي و جسمي طبق گفته هاي ناظران با توجه به اختيارات گسترده اعطا شده از سوي دولت به اين هيئت صورت مي گيرد.