گزارش تازه منتشرشده «مرکز پژوهش های مجلس» نشان می دهد که نگرش مردم نسبت به حجاب به سمت عرفی شدن آن پیش رفته و مخالفت با «گشت ارشاد» افزایش پیدا کرده است.

به گزارش خبرنگار «پارسینه»، مسئله حجاب یکی از موضوعاتی است که چه به لحاظ فقهی و چه از نظر اجتماعی همواره مورد بحث بوده است. در سال‌های اخیر با تغییر نسل و تغییر سبک زندگی، تحولی چشمگیر در نگاه مردم به حجاب و رعایت آن شکل گرفته است. از سوی دیگر آنچه از سیاست‌های دولتی بیشتر به چشم می‌آید، برخورد‌های سلبی به ویژه از سوی «گشت ارشاد» است، و تلاش‌های ایجابی یا اساسا کمرنگ بوده اند، یا نتیجه دلخواه را به همراه نداشته اند.

در همین زمینه، اخیرا گزارشی از سوی «مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی» منتشر شده است که یافته‌های جالبی را به همراه دارد و لزوم تغییر در سیاست گذاری‌ها را گوشزد می‌کند.

در این پژوهش موضوع حجاب در ۵ محور اساسی ارزشمندی حجاب، ضرورت حجاب برای زن مسلمان، حدود حجاب، پیامد‌های حجاب و بی حجابی، و مداخله دولت در موضوع حجاب مورد بررسی قرار گرفته اند.

این گزارش مدعی است که ارزش حجاب در سال‌های گذشته روند نزولی قابل توجه و ملموسی داشته است و براساس برخی تحقیقات موجود به ۳۵ درصد رسیده است. با این حال توجه به این نکته بسیار مهم است که مردم معتقد به ارزشمندی حجاب اگرچه در وضعیت حداقلی قرار دارند، اما جمعیتی منسجم، قابل توجه و دارای انگیزه‌های اعتقادی و ایمانی هستند.

از طرف دیگر، در موضوع ضرورت و پیامد‌های حجاب بین ۷۰ تا ۸۰ درصد مردم نگرش مثبتی دارند، اما زمانی که بحث بر سر حدود حجاب می‌رسد، مشخص می‌شود که تعریف عرفی بیش از تعریف شرعی حجاب در میان مردم پذیرفته شده است.

از این رو، آنچه نتیجه گرفته می‌شود این است که بسیاری از زنان به حجاب اعتقاد دارند، اما به حجابی که خودشان تعریف و مشخص می‌کنند، نه آنچه مورد نظر شرع است.

نتایج پژوهش‌های اخیر نشان می‌دهند که ۶۰ تا ۷۰ درصد زنان جامعه ایران در گروه محجبه‌های عرفی قرار می‌گیرند که به لحاظ شرعی بدحجاب خوانده می‌شوند و از این میزان ۱۰ تا ۱۵ درصد بدحجاب هنجارشکن‌اند.

۳۰ تا ۴۰ دیگر زنان را افراد با حجاب تشکیل می‌دهند که نزدیک به ۱۳ درصد آن‌ها حجاب سنتی و بقیه از پوشش‌های جدیدتر، همچون مانتو و چادر ملی، استفاده می‌کنند.

در مورد مداخله دولت با محوریت «گشت ارشاد» مقایسه با سایر ابعاد مذکور بیشترین میزان تغییر و تحول را شاهد بوده ایم و مخالفت مردم با دخالت دولت در مسئله حجاب بیشتر از قبل شده است. برای نمونه، پژوهش «مرکز افکارسنجی دانشجویان» در سال ۱۳۸۵ نشان می‌دهد که ۵۵.۵ درصد مردم موافق برخورد با افراد بدحجاب بوده اند، اما این رقم در سال ۱۳۹۳ به کمتر از ۴۰ درصد رسیده است که نشان دهنده تفاوت بیش از ۱۵ درصدی در تنها ۸ سال است.

بخش دیگری از این گزارش به پژوهش‌ها پیرامون متغیر‌ها و عوامل موثر بر حجاب در جامعه ایرانی می‌پردازد. نتایج نشان می‌دهند میزان بدحجابی در میان افراد تحصیلکرده‌تر بیشتر می‌شود و افرادی که تحصیلات کمتری دارند بیشتر به حجاب پایبندی دارند.

بررسی تاثیر شغل بر میزان حجاب هم گویای آن است که زنان بیکار، محصل و کارمندان شرکت‌های خصوصی بیشتر از سایر گروه‌ها حجاب را رعایت می‌کنند.

بررسی رابطه» وضعیت تأهل «و میزان حجاب نشان می‌دهد، متغیر تأهل تأثیر قابل مالحظ‌های در تغییرات پوششی زنان جامعه ندارد و اختالف بین زنان مجرد و متأهل بدحجاب جامعه، تقریباً ۱۰ درصد است.

از دیگر مسائل مهم و قابل توجه، تغییر گروه‌های مرجع در رابطه با مساله حجاب است، به این ترتیب که هنرمندان و اصطلاحا سلبریتی‌ها نقش و جایگاهی فزاینده کسب کرده اند که این به معنای کاهش نقش معلم‌ها و اساتید دانشگاه، خانواده، و روحانیون است.

این گزارش در پایان با بررسی سناریو‌های مختلف، اعم از تشدید برخورد با بدحجابی، جرم زدایی، یا تداوم وضع موجود، گزینه اصلاح سیاست‌های حجاب با محوریت اقدامات رسانه ای- تبلیغی را پیشنهاد می‌کند و با توجه به این که افراد تحصیلکردهِ جوانِ ساکن شهر‌های بزرگ و کلانشهر‌ها که عمده مصرف فرهنگی آن‌ها تماشای ماهواره و فیلم‌های سینمایی داخلی و خارجی است، به عنوان «قشر اصلی و هسته کانونی بدحجابی» و طراح اصلی حرکت‌های ضدحجاب معرفی شده اند، اتخاذ یک سیاست بسیار هوشمندانه، منعطف و سیال پیشنهاد شده است.