بازارکار اين روزها ميزبان هزاران نيروي روزمزدي است که با رونق مشاغل کشاورزي در بهار و تابستان فعاليت دارند و روزانه 50 تا صد هزارتومان مزد مي‌گيرند؛ با اين حال آنها از مزاياي جانبي محروم هستند.

با وجود اينکه در چند سال گذشته تلاش دولت ها براي به حرکت در آوردن بازار کار کشور از طريق بخشنامه و تسهيلات بانکي بي نتيجه بوده، اما در برخي از بخش هاي بازار کار به صورت سنتي و از گذشته، در برخي فصول و دوره هاي سال رونق ايجاد مي شود.

معمولاً مشاغل کشاورزي در استان هايي که کشاورزي در آنها رونق دارد، در فصول بهار و تابستان رونق داشته و کارگران مي توانند به صورت روزمزد فعاليت داشته باشند.

در همين حال، ويژگي مشاغل روزمزد اين است که نه از فرداي شغلي خود با خبر خواهيد بود و نه بيمه اي در کار است و نه عيدي، پاداش، اضافه کاري و خلاصه حمايت هاي قانون کار.

افراد تنها در ساعات مشخصي از روز به کاري مشغول شده و در پايان روز نيز مزد خود را دريافت مي کنند. اين گونه فعاليت ها در برخي حوزه ها مانند کشاورزي و مسکن از گذشته رواج داشته و افرادي دائماً در اين بخش ها آماده کار هستند.

کوچ کارگران روزمزد از بخش مسکن

آمار و ارقام مشخصي از تعداد شاغلان در اين بخش ها وجود ندارد، ولي در حوزه کشاورزي در سال هاي گذشته معمولاً سه تا 5/3 ميليون نفر مشغول به کار بوده اند. البته همه اين شاغلان، کارگران روزمزد نيستند بلکه شامل صاحبان زمين ها و مالکان نيز مي شود.

با وجود اينکه کارگران روزمزد شاغل در بخش کشاورزي در اين روزها مي توانند فعاليتي داشته و کسب درآمد نمايند، اما اين وضعيت براي کارگران شاغل در بخش مسکن وجود ندارد و به دليل رکود شديد ساخت و ساز مسکن در سال هاي اخير، بخش قابل توجهي از نيروي کار ساختماني کشور مجبور به ترک شغل و يا انجام فعاليت هاي ديگر شده اند.

خوشبينانه اين است کارگري که مي توانست در ايام رونق ساخت و ساز بيش از نيمي از ماه را کار داشته باشد، حال شايد پنج روز نيز کار نداشته باشد.

اينگونه هم نيست که بتوان گفت در تمامي استان هاي کشور کارگران روزمزد فعال در بخش کشاورزي داريم، چون برخي استان ها، کشاورزي به آن معنا ندارند که نيروي کار شاغل در بخش کشاورزي داشته باشند. از اين رو، نيروي کار روزمزد در اين گونه مناطق به احتمال در ساير فعاليت هاي خدماتي مانند مسکن و... وارد مي شوند.

معيشت؛ دغدغه هميشگي کارگران روز مزد

ممکن است يک کارگر ساده فعال در بخش کشاورزي، مسکن و يا خدمات بتواند در سال 95 بابت هر روز کار، رقمي بين 50 تا صد هزار تومان داشته باشد، اما به دليل محروميت کامل اين گروه از شاغلان از تمامي مزاياي قانون کار از قبيل بيمه، حقوق ثابت، مزاياي جانبي شغل، عيدي و ... فعاليت در بخش روزمزدي براي شاغلان مخاطرات فراواني را به همراه دارد.

يکي از مهمترين آسيب هاي فعاليت روزمزدي اين است که شايد به دليل رکود فعاليت ها و يا افزايش تعداد نيروي متقاضي کار در اين بخش، فرد نتواند در ايام مختلف ماه کارفرما داشته باشد و بخشي از ماه را بيکار بماند.

بيکار ماندن يک فرد روزمزد به اين معناست که آن فرد در آن روز حقوقي نخواهد داشت؛ بنابراين چگونگي تأمين هزينه هاي زندگي براي شاغلان روزمزد در فصول کاري و بدتر شدن اوضاع در فصولي که مشاغل روزمزدي درخواست کمتري دارد، يک معضل دائمي و دغدغه هميشگي افراد شاغل در اين بخش خواهد بود.

از سويي، فعالان اين عرصه اگر نتوانند براي آينده و دوران بازنشستگي خود فکري بکنند، به احتمال دوران پس از کار سخت و بدون درآمدي را خواهند داشت. به بيان ديگر، اگر افرادي توانستند از طريق کارفرما و يا خود اقدام به بيمه نمايند که آينده روشن تري خواهند داشت و در غير اين صورت، فرد هيچگاه نمي تواند خود را بازنشسته بداند و تا روزي که توان کار کردن دارد، بايد براي کسب درآمد در بازار کار باقي بماند.

هرچند در طول سال هاي اخير دولت برخي حمايت هاي خاص از شاغلان بخش ساختمان داشته و برخي نيز تاکنون بيمه شده اند، ولي هزاران نفر ديگر نيز هستند که در شهرها و روستاهاي کشور سال ها در بخش هاي مختلف کشاورزي و دامپروري فعاليت داشته و تاکنون از هيچ گونه حمايتي نيز برخوردار نشده اند.