«به نظر می‌رسد که مردم در خود نیازی به مطالعه نمی‌بینند و بیشتر اوقات سعی می‌کنند موارد دلخواه خود را در شبکه‌های مجازی پیدا کرده و آن را مطالعه کنند.»

 متأسفانه سرانه مطالعه در کشور طی سال‌های گذشته به طرز قابل تأملی کاهش یافته است که این می‌تواند پیامدهای منفی بسیاری را به‌دنبال داشته باشد. همانگونه که می‌دانیم کتابخوانی یکی از معیارهای اصلی سواد در هر جامعه محسوب می‌شود به‌گونه‌ای که می‌توان گفت هرگاه سرانه مطالعه در کشوری بالا باشد مردم آن کشور از میانگین سواد بالاتری نیز برخوردار هستند، همچنین می‌توان این ادعا را داشت که در سایه مطالعه کتاب آسیب‌های اجتماعی و مسائل پیرامون آن نیز تا حد زیادی کاهش می‌یابد.

به طور کلی باید در نظر داشت که هرچه میزان کتابخوانی مردم افزایش یابد به‌طور حتم می‌توان انتظار داشت که صنعت نشر و انتشارات نیز رونق خواهد یافت؛ چراکه لازمه رونق صنعت نشر افزایش علاقه مردم به کتاب خواندن است. بسیاری از افراد بر این باورند که افزایش قیمت کتاب عاملی برای عدم تمایل مردم به کتابخوانی شده است، اما باید در نظر داشت که امروزه خرید یک کتاب به مراتب ارزان‌تر از خرید یک پیتزاست که این خود می‌تواند نشان از تغییر ارزش‌ها و فرهنگ‌ها در مردم داشته باشد؛ چراکه در روزگاری نه چندان دور مردم تحت هر شرایطی کتاب می‌خواندند اما امروزه بنا به دلایل مختلف مردم به هر بهانه‌ای از کتاب خواندن سرباز می‌زنند.

خرید کتاب در اقتصاد خانواده‌ها

امروزه خرید کتاب در سبد اقتصادی بسیاری از خانواده‌ها جایگاهی ندارد؛ هرچند برخی از افراد نداشتن وقت، نداشتن فضای مناسب برای نگهداری کتاب و مواردی از این دست را عاملی برای عدم تمایل به خرید کتاب عنوان می‌کنند اما این در حالی است که بسیاری از صاحبنظران بر این باورند که مطالعه خود می‌تواند سطح فرهنگ و دانش مردم را افزایش دهد؛ به‌گونه‌ای که تجربه ثابت کرده است مطالعه می‌تواند عاملی برای ایجاد شغل‌های نوین و یا رسیدن به خودکفایی باشد. از سوی دیگر باید خاطرنشان کرد کتاب‌های دیجیتال نیز امروزه وضعیت چندان مطلوبی ندارد. این در حالی است که انتظار می‌رفت با توجه به استفاده بیش از اندازه مردم از اینترنت و فضای مجازی میزان استقبال آنها از کتاب‌های دیجیتال افزایش یابد، اما متأسفانه این مهم چندان محقق نشده است، چراکه طبق تحقیقات به‌عمل‌آمده در سال‌های گذشته به این نتیجه رسیده بودند که مردم ایران تمایل بیشتری به شنیدن دارند تا خواندن، از این رو انتظار می‌رفت با توسعه کتاب‌های دیجیتالی شاهد افزایش سرانه مطالعه مردم باشیم که متأسفانه این مهم چندان رونق نیافت و عاملی برای علاقه هرچه بیشتر مردم به کتاب خواندن نشد.

نبود کتاب مناسب برای سلیقه‌های مختلف

بر اساس تحقیقات صورت گرفته برخی از افراد می‌گویند که یکی از مهمترین دلایل کاهش تمایل افراد به کتاب خواندن نبودن کتاب مناسب برای سلیقه‌های مختلف است و کتاب‌هایی که به‌صورت غیرقانونی تهیه می‌کنند به‌دلیل کیفیت پایین و همچنین قیمت بالا چندان طرفدار ندارد و تنها اقشار خاصی از جامعه تمایل به داشتن آنها دارند.

کتاب جزئی از دکوراسیون منزل

امروز با نگاهی گذرا بر سایت‌های طراحی داخلی منزل می‌توان به این مهم دست یافت که امروزه یکی از نکات اصلی در دکوراسیون پذیرایی استفاده از کتاب است اما دیده می‌شود بسیاری از افراد کتاب‌ها را برای این منظور استفاده می‌کنند یا این که در مقابل برخی از افراد نیز تنها کتاب‌هایی را بر اساس شکل ظاهری انتخاب می‌کنند و آن را به‌عنوان نمادی از کلاس و فرهنگ در گوشه‌ای از خانه نگهداری می‌کنند به‌گونه‌ای که حتی در طول سال یک بار آن کتاب‌ها را ورق نمی‌زنند.

جای خالی احساس نیاز برای مطالعه

یکی از دلایل اصلی برای مطالعه برآوردن نیاز است؛ به عبارت ساده‌تر مردم در حالی به مطالعه می‌پردازند که از طریق آن نیاز و یا پرسش خود را بتوانند پیدا کنند، با این حال به نظر می‌رسد که مردم نیازی به مطالعه ندارند و بیشتر اوقات سعی می‌کنند موارد دلخواه خود را در شبکه‌های مجازی پیدا کرده و آن را مطالعه کنند، هرچند در این مقال باید یادآور شد که بسیاری از مطالبی که در شبکه‌های مجازی یافت می‌شود پایه علمی ندارد و نمی‌توان به آن استناد کرد و این خود می‌تواند یکی از پیامدهای منفی استفاده بیش از اندازه از شبکه‌های مجازی باشد.

برخی از کارشناسان بر این باورند که افزایش خودشیفتگی فرهنگی بسیاری از مردم خود تأثیر بسزایی در کاهش مطالعه افراد دارد، چراکه خودشیفتگی فرهنگی و قومی باعث شده است نوعی احساس سیری و اشباع کاذب درون افراد جامعه را فرا بگیرد. شکوه تاریخی پارتیان و هخامنشیان ما را به وجد می‌آورد تا به خود بگوییم: هنر نزد ایرانیان است و بس. وقتی علم و هنر نزد ما است، دیگر نیازی به خواندن مکتوبات دیگران و توجه کردن به آثار و هنرهای سایر ملل نیست. نداشتن ابهام و این خود می‌تواند یکی دیگر از عوامل اصلی برای عدم تمایل افراد به کتاب خواندن باشد، چراکه امروزه بسیاری از افراد ابهامی ندارند که بخواهند برای برطرف کردن آن به کتاب خواندن روی بیاورند و در صورت وجود ابهام آن را به راحتی از شبکه‌های مجازی جست‌وجو می‌کنند و این می‌تواند نشان از اعتماد کامل افراد به شبکه‌های مجازی باشد.

افزایش رفاه‌طلبی می‌تواند عامل دیگری در کاهش تمایل افراد به کتابخوانی باشد؛ چرا که بسیاری از افراد بر این باورند که می‌توانند زمانی که برای مطالعه صرف می‌کنند را به راحتی به انجام کارهای دیگر اختصاص دهند. در پایان باید خاطرنشان کرد که جدی نبودن بسیاری از مسائل برای مردم خود می‌تواند تأثیر بسزایی در کاهش مطالعه داشته باشد؛ چراکه محققان می‌گویند هرگاه مسائل پیرامونی برای فرد جدی نباشد، به یقین او نیز به‌دنبال مطالعه و درک و فهم آن نیز نیست.»