به گفته سازمان بهداشت جهانی (WHO)، ابولا که باعث تب هموراژیک می شود و تقریباً در نیمی از موارد کشنده است، در کمال ناباوری اما بیشتر در دسترس است. تا جایی که دو هزار و ۲۴۶ نفر از تقریباً سه هزار و ۵۰۰  نفری را که به آن مبتلا شده اند کشته است. داده‌ها نشان می‌دهند در حالی که WHO سال گذشته شیوع بیماری "اضطراری بین المللی بهداشت عمومی" را اعلام کرد، فراگیری ابولا خیلی فراتر از این حرف‌ها بوده است.

ملیکا قراگوزلو: کرونا، ویروس جدیدی است که از چین سرچشمه گرفته و از آن زمان تاکنون در بیش از ۲۰ کشور دیگر رواج یافته است. منابع مختلف جهانی، اولین بار در دسامبر سال ۲۰۱۹ این ویروس را رسانه‌ای کردند و حالا دانشمندان و رسانه‌ها برای درک منشأ، مسیر و تاثیرهای این ویروس تلاش می‌کنند. اما تبعات ویروس کرونا در مقایسه با سایر تهدیدات سلامتی اخیر، مانند شیوع ابولا در جمهوری دموکراتیک کنگو (DRC) که از ماه اوت ۲۰۱۸ آغاز شد و تا کنون ادامه یافته، به طور غیرمنتظره‌ای بسیار سنگین‌تر بوده است.

داده های LexisNexis نشان می دهد که در طول ژانویه ۲۰۲۰، اولین ماه کامل شیوع ۲۰۱۹-nCoV، بیش از ۴۱ هزار مقاله چاپ شده به زبان انگلیسی از کلمه (coronavirus) نام بردند و تقریباً ۱۹ هزار آن را در عناوین خود قرار دادند. در مقابل، فقط در حدود هزار و ۸۰۰ مقاله چاپ شده به زبان انگلیسی که در آگوست ۲۰۱۸ منتشر شد، در ماه اول شیوع، (ابولا) نام داشت و فقط در حدود ۷۰۰ عنوان از این بیماری نام بردند.

پوشش رسانه‌ها در این باره چگونه بوده؟

آنطور که تایم گزارش داده، استیون میلر، استاد دانشکده روزنامه‌نگاری و مطالعات رسانه‌ای راتگرز می‌گوید: «این بسیار شگفت‌آور است که چقدر سریع در مورد ویروس کرونا اطلاع‌رسانی شد و چه بسیار پوشش خبری قوی‌ای داشت. به نظر میرسد که ویروس کرونا در سال ۲۰۱۸ از لحاظ حسی بیشتر از ابولا تحت پوشش قرار می گیرد.»

پل لوینسون، استاد ارتباطات و مطالعات رسانه‌ای در دانشگاه فوردهام می گوید که این موضوع تا حدودی به این دلیل است که ویروس کرونا کاملاً جدید است؛ «بنابراین، (هیچ کس نمی‌داند داستان چگونه به پایان می رسد) و همه تشنه اطلاعات جدید برای مقابله با این ویروس هستند. در عوض، بیماری ابولا در دو سال پس از شیوع گسترده این ویروس، یعنی از سال ۲۰۱۴ تا ۲۰۱۶، آن چنان که باید و شاید، پوشش رسانه‌ای خاصی نداشت.»

لووینسون ادامه می‌دهد: «تعداد زیادی از افراد ناشناخته درباره چگونگی درمان این بیماری و مهار شیوع آن، ایده‌هایی را مطرح کردند اما تفاوت این جا است که این ویروس حداقل از قبل وجود داشته است.» میلر می‌گوید: «به نظر می‌رسید که پوشش سال ۲۰۱۸ خیلی سریع اتفاق می‌افتد، زیرا در ذهن بسیاری از مردم، این انتهای همه چیز بود.»

این دو ویروس همچنین دو شیوع بسیار متفاوت ایجاد کرده‌اند. به گفته سازمان بهداشت جهانی (WHO)، ابولا که باعث تب هموراژیک می شود و تقریباً در نیمی از موارد کشنده است، در کمال ناباوری اما بیشتر در دسترس است. تا جایی که دو هزار و ۲۴۶ نفر از تقریباً سه هزار و ۵۰۰  نفری را که به آن مبتلا شده اند کشته است. داده ها نشان می‌دهند که در حالی که WHO سال گذشته شیوع بیماری "اضطراری بین المللی بهداشت عمومی" را اعلام کرد، فراگیری ابولا خیلی فراتر از این حرف‌ها بوده است. (شیوع اولیه در آفریقای غربی گسترده تر بود: بیش از ۱۱ هزار نفر را کشته و در چندین قاره گسترش یافت.)

چرا مطبوعات کرونا را تا این اندازه پررنگ کرده‌اند؟

در همین حال ، ۲۰۱۹-nCoV، که باعث علائم مشابه آنفولانزا می‌شود، تاکنون حدود ۲٪ از ۳۱ هزار و ۵۰۰ نفری را که تاکنون آلوده کرده، کشته است و در بیش از ۲۰ کشور جهان – حداقل از درک پوشش رسانه‌ای- گسترش یافته است. میلر می گوید: «آمریکا هر زمان که مسئله‌ای بر ایالات متحده تأثیر بگذارد، مطبوعات غربی آن را با شدت تمام رسانه‌ای می‌کنند.»

میلر ادامه می‌دهد: «بسیاری از این‌ها در مورد روابط ایالات متحده و چین بیشتر از خود ویروس‌ها است. سفر بین ایالات متحده و چین متداول است و اقتصاد و منافع ژئوپلیتیکی آن‌ها تا حدود زیادی از ایالات متحده در هم تنیده شده است. جای تعجب ندارد که شیوع ابولا از پوشش کمتری برخوردار بوده است، زیرا آفریقا اغلب به اشتباه "برای یک آمریکایی تبدیل به یک نتیجه" می شود.»

لوینسون می گوید: «تا حدودی، اختلاف در پوشش خبری نیز نشانگر یادگیری از اشتباهات گذشته است. پس از شیوع بیماری ابولا در سال ۲۰۱۴-۲۰۱۶، مطبوعات ایالات متحده به دلیل تهدید احتمالی بیش از حد برای آمریکایی‌ها، مورد انتقاد قرار گرفتند.»

وی می گوید: «پوشش حرفه‌ای‌تر ۲۰۱۸ می‌تواند تا حدودی نشان دهنده محتاط بودن باشد. پوشش ویروس کرونا در ۲۰۲۰ احتمالاً بیش از حد نیز هست.» لوینسون ادامه می‌دهد: «رسانه با ارائه اطلاعات مورد نظر به مردم، خدمات ارزنده‌ای انجام می دهد. به ویژه که نگرانی هایی درباره شفافیت و استانداردهای گزارش چین وجود دارد.»

شایعه‌پراکنی رسانه‌ها

سرانجام، لوینسون می‌گوید: «محیط کلی اخبار و اعتماد به رسانه های اجتماعی حتی از سال ۲۰۱۸ تغییر کرده است.» او می‌گوید: «به معنای واقعی کلمه هر روز که می‌گذرد رسانه‌های اجتماعی به عنوان انتقال دهنده اخبار و اطلاعات در زندگی ما اهمیت بیشتری پیدا می‌کنند. بعضی اوقات اخبار حتی در رسانه های اجتماعی به طور گسترده‌ای، انواع جدیدی از داستان‌ها را پیدا می‌کنند- مانند حساب‌های شخص اول از افرادی که در خط مقدم شیوع ویروسی قرار دارند - و داستان های بیشتری را برای رقابت در فضای خبری آنلاین پخش می‌کنند.»

میلر می گوید: «آنها همچنین به خواسته های خوانندگان پاسخ می دهند. (ظهور رسانه های اجتماعی) نیاز مردم به اطلاعات فوری را برآورده می‌کند.»