عملیات تعیین عرصه و پیشنهاد حریم قلعه تاریخی فردقان به کشف بقایای اثری در آغل یک منزل مسکونی که باستان‌شناسان در جستجوی هویت آن هستند، منجر شد که در متون تاریخی این مکان به‌عنوان محل زندان بوعلی سینا در این قلعه عنوان شده است.

به گزارش تسنیم، محسن کریمی ـرئیس پروژه گمانه‌زنی به‌منظور شناسایی، تعیین عرصه و پیشنهاد حریم قلعه تاریخی فردقان شهرستان فراهان استان مرکزی اظهار داشت: پیشینه پژوهشی در مورد این اثر تاریخی تاکنون محدود به متون تاریخی بوده و تا قبل از عملیات میدانی حاضر هیچ‌گونه کاوش و پژوهش میدانی در این یادمان تاریخی صورت نگرفته است. وی گفت: این فصل گمانه‌زنی با هدف شناسایی و تعیین وضعیت کلی اثر و دستیابی به ابعاد پنهان آن از طریق پیگردی بقایای بنای موجود و خواناسازی پلان انجام گرفت.

این باستان‌شناس اظهار داشت: آنچه تاکنون به اثر موسوم به آتشکده فردقان منتسب شده، بقایای یک ستون شبدری شکل با ارتفاع موجود 20،1 متر است که از مصالح آجر و ساروج بنا شده است.

وی با اشاره به اینکه بقایای این اثر تاریخی تاکنون در آغل منزل مسکونی یکی از اهالی فردقان قرار داشته است، تصریح کرد: ستون یادشده در نما دارای سه وجه یا ترک است که در نتیجه گمانه‌زنی صورت گرفته چهارترک بودن آن محرز شد.

بر اساس مطالعات صورت گرفته به‌روی متون تاریخی، از سده سوم هجری به نام فردقان و برخی وقایع تاریخی مرتبط با آن در این متون اشاره شده است؛ ابن‌فقیه همدانی نویسنده مختصرالبلدان و محمدبن حسن قمی در تاریخ قم (سده 3 هجری)، ابن‌اثیر(سده 6 و 7 هجری) در الکامل فی التاریخ و نیز احمد تتوی (سده 11 هجری) در تاریخ الفی. در این متون به فردقان، آتشکده واقع در آن، تصرف و تخریب آن توسط حاکم قم در سال 288 هجری، انتقال درب مطلّای آتشکده به کعبه در زمان حجاج‌بن یوسف، شکست علاءالدوله کاکویه از مسعودبن محمودبن سبکتکین و پناه گرفتن او در قلعه فردقان و نیز زندانی شدن بوعلی سینا در قلعه مذکور پرداخته شده است. از میان متون مربوط به جغرافیایی تاریخی نیز یاقوت حموی در المعجم البلدان به فردقان اشاره کرده است.

پروژه گمانه‌زنی به‌منظور شناسایی، تعیین عرصه و پیشنهاد حریم قلعه تاریخی فردقان شهرستان فراهان با مجوز ریاست پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری انجام گرفت.