قصه پرغصه آب، مقدس‌ترين عنصر طبيعي در سرزمين چشمه‌ها و قنات‌ها اين روزها دل هر ايراني را به‌ درد مي‌آورد.

طي روزهاي اخير عکسي در شبکه‌هاي اجتماعي ميان ايرانيان دست به دست مي‌شود و همه با ديدن آن آه و فغان سر مي‌دهند که ما را چه شده است؟ چه شد که ايرانياني که آب را آنچنان مقدس مي‌دانستند که ميهن خويش را «آب و خاک» مي‌ناميدند اين روزها درس عبرتي براي نسل آينده مردمي آن‌سوي دنيا شده‌اند؟

تصوير مربوط به صفحه‌اي از کتاب جغرافياي دانش‌آموزان استراليايي درباره پيامدهاي مخرب انتقال آب است. تصويري که براي ايرانيان بسيار آشناست: تصوير مقايسه درياچه اروميه قبل و بعد از خشک شدن. تصويري که گوياي بي‌توجهي ما ايرانيان به مايه حيات است.

در اين درس آمده است:

«چه اتفاقي مي‌افتد وقتي ما آب را منحرف مي‌کنيم. خيلي از درياچه‌هاي بزرگ جهان در حال کوچک شدن هستند... بزرگ‌ترين درياچه خاورميانه و يکي از بزرگ‌ترين درياچه‌هاي نمک در جهان خشک مي‌شود. از سال 2005 تاکنون بيش از 65 درصد مساحت درياچه اروميه از دست رفته و اراضي نمکي وسيعي را به جا گذاشته است اين درياچه در سال 1971 در کنوانسيون رامسر به عنوان يک تالاب مهم در سطح بين‌المللي اعلام شده است و در سال 1976 اعلام شد که يونسکو آن را تحت حمايت ذخيره بيوسفر قرار داده است.

درياچه و تالاب‌هاي اطراف آن، زيستگاه فصلي و منبع مهم غذايي پرنده‌هاي مهاجري است که از آرتمياها تغذيه مي‌کنند. به غير از پلانکتون‌ها، آرتمياها تنها جانداراني هستند که در اين آب مي‌توانند زندگي کنند. درياچه اروميه، يک پايانه آب است: رودخانه‌هاي دائمي و فصلي که به درياچه مي‌ريزند با خود، نمک طبيعي مي‌آورند. به دليل اقليم گرم و خشک، تبخير بالا منجر به تشکيل بلورهاي نمکي در ساحل مي‌شوند. دليل پايين رفتن سطح درياچه، ترکيبي از خشکسالي درازمدت و انحراف روزافزون آب براي کشاورزي بوده است. مردم اغلب به طور غيرقانوني از آب بهره مي‌برند بدون آن که هزينه آن را پرداخت کنند يا بيش از آن چه اجازه دارند برداشت مي‌کنند.»

متن فوق آن چيزي بود که در کتب درسي دانش آموزان استراليايي تدريس مي شود.

شايد اگر روزي که خبر احتمال خشک شدن درياچه اروميه به‌گوش رسيد، هر ايراني نسبت به اين موضوع حساس مي‌شد امروز شاهد از نفس افتادن گاوخوني، سياه‌بخت شدن بختگان، خشکي هامون، نابودي هورالعظيم، به‌شماره افتادن نفس‌هاي تالاب انزلي و هزاران درياچه و تالاب ديگر نبوديم.

اينکه آب‌سالاران در کشور چه اندازه قدرت دارند که تاکنون سازمان محيط زيست به‌عنوان نماينده دولت و بسياري از نمايندگان مردم در مجلس نتواستند با آن مقابله کنند اين سوال را ايجاد مي‌کند که اين افراد کيستند که سرمايه‌ کشور را به تاراج مي‌برند و به هيچ کس نيز پاسخگو نيستند.

نبود مديريت اصولي در منابع آبي کشور، اکنون يکپارچگي هويت ملي ايرانيان را نشانه رفته است. به‌گفته کارشناسان اين حوزه، در صورت عدم رويارويي درست و به موقع با مسئله شاهد اختلافات آب در ايران هستيم. درحال حاضر به‌دليل پروژه‌هاي انتقال آب بين حوزه‌اي، بسياري از هموطنان بر سر مسئله آب با هم اختلاف دارند. چند روز قبل کشاورزان شرق اصفهان با بولدوزر به جان لوله انتقال آب از استان اصفهان به استان يزد افتاده‌ و آن را شکستند. مردم چهارمحال بختياري نيز به‌دليل پروژه‌هاي انتقال آب بي‌شماري که از اين استان به اصفهان اجرا شده با اصفهاني‌ها به مشکل برخورده‌اند و به همين ترتيب، لرها و قمي‌ها، اصفهاني‌ها و کاشاني‌ها، يزدي‌ها، کرماني‌ها، سيستاني‌ها و ترکمن‌ها درگير تنش‌هايي هستند.

اکنون قدرت آب‌سالاران بزرگ‌ترين درياچه جهان، يعني درياي خزر را نشانه رفته‌ است: انتقال آب از خزر به سمنان که به نام شرب است و به کام تبليغات سياسي. موضوعي که نشان مي‌دهد صداي آخرين قطره‌هاي آب ايران را دنيا شنيده است اما مسئولان مربوطه هنوز گوشي براي شنيدن آن ندارند و با ادامه روند فعلي به‌زودي صفحات بيشتري از کتاب‌هاي درسي دانش‌آموزان دنيا به تالاب‌ها و درياچه‌هاي خشک شده ايران اختصاص مي‌يابد.