بانک مرکزي با بهره‌گيري از تکنولوژي‌هاي نوين از جمله واقعيت افزوده، اقدام به طراحي و معرفي نرم‌افزار «نما» (نرم‌افزار معرفي اسکناس) کرده است. خبرگزاري ايلنا به بهانه در دسترس قرار گرفتن آن براي عموم شهروندان، با بهزاد قياسوند مديرکل نشر و ريالي بانک مرکزي به گفتگو نشسته و درخصوص اين فاکتورهاي امنيتي توضيحاتي را جويا شده است.

امکان جعلي بودن اسکناس‌ها و ايران‌ چک‌ها يکي از دغدغه‌هاي مردم است. در مورد خصيصه‌هاي امنيتي اسکناس و ايران‌چک و همچنين جعل آن توضيح دهيد.

به موجب قانون پولي و بانکي کشور، امتياز انتشار پول رايج کشور به بانک مرکزي جمهوري اسلامي ايران واگذار شده است. با توجه به اينکه اسکناس و ايران‌چک يکي از ابزارهاي پرداخت نقد محسوب مي‌شود و در مبادلات روزمره و به خصوص معاملات خرد نقش مهمي را ايفا مي‌کند، بانک مرکزي توجه ويژه‌اي به خصيصه‌هاي امنيتي به کار رفته در آن دارد و همواره سعي بر اين است با ارتقاي سطح خصيصه‌هاي امنيتي احتمال جعل اسکناس و ايران‌چک به صفر برسد.

اسکناس و ايران چک داراي چه خصيصه هاي امنيتي هستند؟

به عنوان نمونه مي‌توان به خصيصه‌هاي امنيتي ايران‌چک 500/000 ريالي (طرح جديد) که حدوداً يکسال پيش منتشر شده است، اشاره کرد. واترمارک نخ امنيتي پنهان، نخ امنيتي پنجره‌اي، طرح مکمل، چاپ برجسته، طرح مخفي، طراحي خطي، طراحي خطي سه بعدي، ريزنوشته (ميکرو پرينت)، مرکب فلورسنت، چاپ نامرئي و شماره سريال از جمله اين فاکتورهاي امنيتي است. در ادامه لازم مي دانم که درباره هر يک از اين فاکتورهاي امنيتي توضيحات جداگانه و مستقلي را ارائه کنم:

1. واتر مارک: تصوير سه بعدي يک پرنده و عدد 50 به صورت روشن (الکترو تايپ) در خمير کاغذ قرار گرفته و در مقابل نور قابل رؤيت است.

2. نخ امنيتي پنهان: اين نخ که عبارت I.R.IRAN روي آن درج شده، درون کاغذ قرار گرفته است.

3. نخ امنيتي پنجره‌اي: اين نخ از نوع هولوگرافيکي به گونه‌اي درون کاغذ قرار گرفته که قسمتي از آن نمايان و قسمتي ديگر در بطن کاغذ مخفي مي‌باشد و با قرار دادن ايران‌چک از رو در مقابل نور تمام نخ نمايان خواهد شد.

4. طرح مکمل: اين طرح به صورت تصويري و عددي (50) به گونه‌اي چاپ شده است که قسمتي از طرح در رو و قسمتي ديگر در پشت ايران‌چک قرار گرفته در مقابل نور همديگر را کامل مي کنند.

5. چاپ برجسته: اين چاپ در سه رنگ انجام شده که به سهولت با انگشتان دست قابل لمس و شناسايي است.

6. طرح مخفي: اين طرح در چاپ برجسته به صورت مخفي قرار دارد و با قرار دادن ايران‌چک در راستاي چشم به شکل تقريباً افقي در مقابل نور نمايان خواهد شد.

7. طراحي خطي: طراحي کليه نقوش ايران‌چک به صورت خطي و با استفاده از نرم‌افزارهاي امنيتي انجام شده است و هر خط حامل اطلاعات مربوط به رنگ خود مي‌باشد. در صورتي که در نمونه‌هاي جعلي خطوط از ترکيب نقاط رنگي تشکيل شده‌اند و به راحتي به وسيله ذره‌بين قابل تشخيص‌ هستند.

8. طراحي خطي سه‌ بعدي: طراحي ويژه‌اي که در آن نقش‌ها به صورت برجسته به نظر مي‌آيد.

9. ريز نوشته (ميکرو پرينت): نوشته‌هاي بسيار ريزي که با ابزار بزرگنمايي قابل مشاهده مي‌باشد و صرفاً به وسيله دستگاه‌هاي چاپ امنيتي چاپ مي‌شود.

10. مرکب فلورسنت: نوعي مرکب که در چاپ افست بخش‌هايي از طرح به کار مي‌رود. اين مرکب با تابش نور ماوراءبنفش، بازتاب نور شديد داشته و به رنگ سبز فسفري تغيير مي‌کند.

11. چاپ نامرئي: بخش‌هايي از تصوير يک پرنده و عدد 50 با مرکب نامرئي چاپ شده است که زير نور ماوراء بنفش با رنگ‌هاي قرمز و آبي به صورت مکمل نمايان مي‌شود.

12. شماره سريال: چاپ شماره سريال با استفاده از مرکب قرمز و مشکي فلورسنت بوده و تحت تابش نور ماوراء بنفش به رنگ‌هاي طلايي مايل به زرد و سبز تغيير رنگ مي‌دهد و همچنين الياف فلورسنتي نامرئي در پشت و روي کاغذ ايران‌چک وجود دارد که تحت تابش اشعه ماوراء بنفش در چهار رنگ زرد، سبز، قرمز و آبي قابل مشاهده خواهد بود.