نصف جهان: طبق پژوهش‌های انجام شده حدود ۳.۵ میلیون زوج نابارور در کشور وجود دارد که عوامل اجتماعی، ژنتیکی و محیطی مختلفی را شامل می‌شود و در واقع زندگی مدرنیته و تغییر سبک زندگی افراد باعث شده تا بیماری‌های نوظهور رواج پیدا کند که سر منشأ بسیاری از آنها را می‌توان از دوران باروری جست‌وجو کرد.

به گفته محققان تغذیه در نسل‌های بعدی تأثیرگذار است و حتی این کارشناسان بر این باور هستند که استفاده بیش از حد غذاهای فست فود عاملی اساسی در ناباروری زوجین شناخته شده است. برای بررسی بیشتر عوامل تأثیرگذار در ناباروری و همچنین راه حل آن گفت‌وگویی را با محمدحسین نصر اصفهانی، رئیس پژوهشکده فناوری رویان اصفهان انجام دادیم که در ادامه مشروح آن را می‌خوانید:

*آیا عوامل تأثیرگذار در ناباروری زنان و مردان در شهرهای مختلف متفاوت است و به چه عواملی بستگی دارد؟

بر اساس مقالات علمی و گزارشات جهانی عوامل تأثیرگذار در ناباروری، سن آقا و خانم، نوع تغذیه، نوع شغل و عوامل محیطی مانند آلودگی هوا و … است که در هر شهری باید سنجیده شود که چه میزان از این عوامل را شامل می‌شود. علاوه بر اینها امروزه عوامل جدیدی با مدرنیته شدن جوامع به وجود آمده که در میزان نرخ باروری تأثیرگذار بوده است؛ امواج الکترومغناطیسی گوشی موبایل و یا سرب که از سوخت بنزین و برخی لوازم آرایشی و… به دست می‌آید.

*در میزان ناباروری خانم‌ها بیشتر دخالت دارند و یا آقایان؟

بر اساس آمار جهانی ۳۰ درصد علت به خانم‌ها و ۳۰ درصد به آقایان و ۴۰ درصد به هردو مربوط می‌شود که البته در خانم‌ها و آقایان بزرگ‌ترین علت ناباروری مربوط به سن و ازدواج دیرهنگام است.

*بهترین راه حل فعلی برای پیشگیری از ناباروری زوجین چیست؟

مهم‌ترین راه حل اصلاح تغذیه و سبک زندگی است. برای نمونه مرغ آب پز میزان مواد سمی آن حدود ۸۰۰ است اما این میزان در مرغ سرخ شده به چهار هزار واحد و اگر کنتاکی باشد به هشت هزار می‌رسد. این در حالی است که در گذشته و سبک زندگی ایرانی و اسلامی سرخ‌کردنی جایگاهی در سفره‌ها نداشته است.

غذاهایی که البته نه در زودپز بلکه آرام آرام پخته شود بهترین گزینه برای جایگزین اینگونه غذاهاست. زیرا پخت در درجه دمای بالا و سرخ کردنی باعث تولید مواد سمی می‌شود و برای بدن مضر است، بنابراین توصیه من به زوج‌های جوان برای باروری این است که مدتی را برای سبک زندگی سالم برنامه‌ریزی کنند.

*فریز کردن تخمک و اسپرم یکی از راه حل‌های درمان ناباروری گفته شده، آیا توصیه به آن می‌کنید و میزان هزینه آن چقدر است؟

آقایان اسپرم و خانم‌ها تخمک خود را در سنین جوانی که بدن دفاعیه خوبی در برابر مواد سمی و مخرب دارد، فریز کنند و اگر زوجین تصمیم به تأخیر در فرزندآوری هستند، می‌توانند جنین خود را فریز کنند. هزینه فریز خیلی بالا نیست و زیر یک میلیون تومان است اما هزینه داروهای آن دو میلیون تومان و تخمک‌گیری حدود چهار الی پنج میلیون تومان است.

*نظر شما درباره مصوبه جدید مجلس مبنی بر پوشش ۹۰ درصدی هزینه ناباروری توسط بیمه چیست و چقدر مؤثر می‌دانید؟

در دنیا مرسوم است که دولت‌ها تا سه سیکل درمان ناباروری را پوشش می‌دهند اما واقعیت را باید بپذیریم که اگر تأمین اجتماعی و یا بیمه‌ها با تأخیر هزینه درمان ناباروری زوجین را پرداخت کنند، مراکز قابلیت درمان بیمار را ندارند؛ زیرا ۷۰ درصد مواد مصرفی مراکز مصرفی است یعنی ممکن است مدت دار باشد و باید سریع مصرف شود و بعد از آن از بین برود. هزینه آنها هم بین ۱۲۰ تا ۲۰۰ هزار تومان است و همه را باید بخرند و نقداً پرداخت کنند که اگر دولت و یا بیمه با تأخیر بپردازد، تأثیر ندارد. بنابراین بهترین راه این است که زوج‌ها درمان شوند و سپس فاکتورها را به بیمه تحویل و هزینه را بعداً دریافت کند.

*طرح جوانی و جمعیت مجلس چطور؟ آیا در افزایش جمعیت مؤثر است؟

با قدردانی از نمایندگان مجلس معتقدم که باید پیگیری اجرایی داشته باشند و در کنار آن برای اطلاع رسانی محققان در مورد یافته‌های جدید به مردم زمینه را فراهم کنند. باید اطلاع رسانی در زمینه شانس بارداری و پیشگیری از بارداری را از دوران دبیرستان آغاز کنیم؛ زوجین از عوامل نازایی بی‌اطلاع هستند و همچنان به میزان کافی به این موضوع بها داده نمی‌شود.

*به نظرتان اطلاع‌رسانی باید با چه رویکردی انجام شود تا در کنار راه حل‌های درمان ناباروری راهگشا باشد؟

ببینید برای مثال شخص بنده وقت تحقیقات خودم را به جای درمان در پیشگیری از ناباروری قرار داده‌ام. باید مردم اطلاعات دارویی و تغذیه‌ای بالایی داشته باشند که مثلاً اگر فولیک اسید مازاد بخورند برای ۱۰ الی ۲۰ درصد جامعه مضر است و نتیجه عکس دارد. از این رو باید طرحی را اجرا کنیم که بگوییم هر غذای غنی شده‌ای الزاماً مفید نیست و ممکن است برای برخی مضر باشد.

برای روشن شدن میزان تأثیرگذاری تغذیه باید بگویم که نرخ بیماری اُتیسم و فرزندان اینچنینی به دلیل سن و تغذیه است. همچنین تحقیقات نشان داده شده پدری که بعد از اولین فرزند خود اضافه وزن داشته باشد و ۶ سال بعد برای فرزند دوم اقدام کند، امکان اینکه نوزاد دیابت داشته باشد زیاد است. از این رو تغذیه ما در نسل‌های آینده تأثیر گذار است که علم این ادعا را تأیید می‌کند و اندیشیدن در مورد خوراک و آنچه می‌خوریم اهمیت دارد.