اقتصادی‌ترین چهره کابینه سیزدهم کیست؟ این سئوالی است که حالا از پس معرفی کابینه سیزدهم از سوی ابراهیم رییسی می‌توان پاسخی سرراست بدان داد.

 کارشناسان متعددی به این سئوال پاسخ دادند. هر چند اعتقاد بر این استک ه هر وزارتخانه‌ای در جایگاه خودش، با اهمیت است اما به نظر می‌سد اتفاق بر احسان خاندوزی است و بسیاری وی را اقتصادی‌ترین چهره کابینه می‌دانند.

قضاوت دقیق درباره وی از سوی یک کارشناس اقتصادخوانده صورت گرفت. صادق الحسینی گفت اگر خاندوزی از ابتدا به عنوان گزینه پیشنهادی وزارت مور اقتصادی و دارایی معرفی می‌شد بی‌تردید با انتقادات تندی از سوی کارشناسان مواجه می‌شد چرا که در عمل تجربه اجرا ندارد اما د قیاس با دیگر گزینه‌های مطروحه، شرایط بهتری را داراست.

 هر چند اقتصاد یکی از مهمترین دغدغه‌های کنونی در جامعه است اما کارشناسان و فعالان اقتصادی معتقدند که دولت سیزدهم برنامه روشنی برای اقتصاد ندارد و این را می‌توان از لابلای شرایط معرفی کابینه و انتصاب‌ها فهم کرد.

 تاجگردون، نماینده سابق مجلس شورای اسلامی بر این اعتقاد است که اگر دولت رییسی در حوزه اقتصاد برنامه منسجم ودقیقی داشت، بی‌تردید همزمان نسبت به معرفی رییس سازمان برنامه و بودجه، وزارت امور اقتصادی و دارایی و رییس کل بانک مرکزی اقدام می‌کرد. مشخص نبودن گزینه انتخابی برای ریاست کلی بانک مرکزی از سوی وی و دیگر کارشناسان نشان از آن داد که فرمان اقتصاد هنوز مشخص نیست و دولت در این حوزه راه درازی در پیش دارد. این سه دستگاه در حقیقت مرکز سیاستگذاری اقتصادی در کشور هستند و هماهنگی میان آنها الزام اساسی تلقی می‌شود. با این حال بسیاری متفق‌القول، وزیر امور اقتصادی و دارایی را اقتصادی‌ترین و با اهمیت‌ترین وزیر در جهت‌گیری اقتصادی کابینه می‌دانند و معتقدند که هماهنگی سایر سیاستگذاران با این دستگاه مسیر حرکت را مشخص می‌کند.این نکته البته از سوی دیگر کارشناسان نیز رد نمی‌شود.

 بیش از یازده کارشناس به طور مشخص در کلاب‌هاوس درباره تیم اقتصادی کابینه سخن گفتند و شرایط را تشریح کردند. هر چند امیدواری‌ها چندان بالا نیست و بسیاری معتقدند برای عبور از این بحران به کابینه قوی‌تری نیاز داریم اما این نکته را مطرح می‌کنند که با این ترکیب، انتخاب رییس کل بانک مرکزی از حساسیت بسیار بالاتری برخوردار شده است.

حسن مردی، کارشناس اقتصاد انرژی در خصوص ترکیب اقتصادی کابینه معتقد است: وی با اشاره به اینکه مشکلات اقتصادی بسیار با اهمیت است، گفت: من به احاطه علمی آقای خاندوزی اعتقاد دارم و می‌دانم ایشان ذخیره مناسبی برای آینده هستند اما فکر می‌کنم این احاطه علمی هنوز برای تصدی وزارت امور اقتصادی و دارایی کافی نیست.

 وی با اشاره به اینکه بهتر است آقای خاندوزی در سمت‌هایی چون معاون وزیر و ... در حیطه اجرا قرار گیرند، ادامه داد: تصور من این است که در این شرایط برای وزارت امور اقتصادی و دارایی گزینه‌ای با احاطه بیشتر نیاز است.

وی وزیر انتخابی برای وزارت نفت را وزیری مناسب عنوان کرد و گفت: من معتقدم که حضور ایشان برای وزارت نفت بسیار مغتنم است چرا که ایشان از مدیران وزارت نفت هستند و همین نکته امتیاز بسیار بزرگی تلقی می شود.

وی با اشاره به معرفی محرابیان برای تصدی وزارت نیرو گفت: وزارت نیرو وزارتخانه بسیار مهمی است. همان طور که می‌بینید کمبود آب مشکلات بسیار فراوانی را برای اقتصاد و اجتماع ایران ایجاد کرده و نمی‌توان به سادگی از کنار آن گذشت. مشکلات کمبود برق و بحرانی که در این راستا برای صنعت ایجاد شده نیز حاکی از آن است که اهمیت وزارت نیرو بسیار بالاست.

چرا اهمیت انتخاب رییس کل بانک مرکزی بالاست؟

سیدکمال سیدعلی، معاون تسبق ارزی بانک مرکزی نیز می‌گوید: من تصور می‌کنم آقای رییسی با  محدودیت‌های بسیاری در انتخاب تیم خود مواجه بودند و اتفاقا تغییرات مکرر و دقیقه نودی نیز موید این نکته است.   وی اضافه کرد: من اطلاعات چندانی از گزینه‌های معرفی شده برای تصدی وزارت امور اقتصادی و دارایی و سازمان برنامه و بودجه ندارم اما درباره بانک مرکزی و وزارت صمت، اهمیت بسیار بالاست. 

وی با تاکید بر اینکه اهمیت در این وضعیت بسیار تعیین کننده است، گفت: فردی که در این جایگاه قرار می‌گیرد، بی‌تردید تعیین کننده آینده وزارت امور اقتصادی و دارایی و سازمان برنامه و بودجه نیز خواهد بود.

سیدعلی گفت: فردی باید در این جنگ اقتصادی در راس بانک مرکزی قرار گیرد که اول شیخوخیت کافی را داشته باشد و از سوی دیگر بتواند مقامات حاضر در کابینه را راضی کند که تصمیمات درست بگیرند.

به گفته وی شجاعت اعلام نظر درباره ضرورت پیوستن به اف‌ای‌تی‌اف از جمله این ملزومات تلقی می‌شود.

تکلیف اقتصاد روشن نیست

همچنین غلامرضا تاجگردون با تاکید بر اینکه اگر برنامه اقتصادی دقیقی وجود داشت، ما امروز با ابهام در خصوص انتخاب رییس کل روبرو نبودیم، گفت: طبیعی است که آقای رییسی اگر برنامه دقیق اقتصادی داشتند، باید رییس سازمان برنامه و بودجه، رییس کل بانک مرکزی و وزیر امور اقتصادی و دارایی را همزمان معرفی می کرد و اعلام گزینه‌ها نشان می‌دهد که هنوز تکلیف رییس کل بانک مرکزی روشن نیست.

وی با اشاره به صحبت‌های آقای میرکاظمی در جلسه تودیع و معارفه رییس سازمان برنامه و بودجه گفت: نوع انتقاد ایشان نشان می‌دهد با این فرمان نمی‌تواند توفیقی داشته باشد. ایشان اعتراض کردند که چرا بین سال های ۱۳۹۱ تا سال ۱۴۰۰  بودجه جاری ۱۰ برابر شده است؟ خوب شما نگاهی به آمار تورم هم بیندازید. از سوی دیگر من مثالی بزنم که وقتی دولت آقای احمدی‌نژاد مستقر شد، بودجه جاری ۲۰ هزار میلیارد تومان بود اما وقتی دولت را تحویل دادند این رقم به نزدیک ۱۰۰هزار میلیارد تومان رسید.

 او با اشاره به وضعیت کنونی تاکید کرد: آقای میرکاظمی باید متوجه باشند که مسئولیت ایشان این است که کاری کنند که وضع بدتر نشود. از سوی دیگر من تناسبی بین آقایان میرکاظمی و خاندوزی نمی‌بینم در حالی که سه دستگاه سازمان برنامه و بودجه و بانک مرکزی و وزارت امور اقتصادی و دارایی بسیار مهم هستند.

شرایط ویژه تحریم آدم کارکشته می‌طلبد

علی صادقی همدانی نیز در ارزیابی کابینه با اشاره به اینکه به وزات امو اقتصادی و دارایی از اهمیت بالایی برخودار است، گفت: اقتصاد ایران دارای یک سری ایرادات ساختاری اساسی است چرا که حجم دولت و نهادهای دولتی سهمشان بسیار بیشتر از چیزی است که باید باشد.

او با اشاره به اینکه ترکیب وزارت اقتصاد و بانک مرکزی غریب است، اضافه کرد: آقای میرکاظمی مدیر اجرایی قوی است اما از جنس مدیریت سازمان برنامه و بودجه نیستند. از سوی دیگر آقای خاندوزی از جامعه اقتصادی کشور هستند و توسط جامعه متخصصین اقتصاد مورد استقبال قرار گرفتند. در این ترکیب، بانک مرکزی نقش مهی دارد این در حالی است که شرایط ویژه تحریم آدم کارکشته می‌طلبد.

ورود در دقیقه نود

حسین سلاح ورزی نائب رییس اتاق بازرگانی ایران نیز می‌گوید: با توجه به صحبت آقای رییس‌جمهوری مبنی بر اینکه به حکم وظیفه در دقیقه نود وارد میدان شده است، طبیعی است که برنامه مدونی برای اقتصاد ندارند.   

وی تاکید کرد: برخی معتقدند افراد معرفی شده فاقد تجربه هستند البته شخصا فکر می‌کنم گزینه معرفی شده برای وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی در این چارچوب فکری خیلی زود به بن بست می‌رسد.

تنها فرمانی که در دست دولت است

محمد صادق الحسینی، کارشناس اقتصادی نیز گفت: باید توجه کرد که از سه فرمان سیاستگذاری در ایران تنها یک فرمان در دست دولت است و از این رو تمرکز دولت باید در این حوزه بسیار بالا باشد.

 وی در توضیح این مطلب افزود: در حقیقت فرمان سیاست خارجی در دست شورای امنیت ملی، فرمان سیاست فرهنگی در دست شورای عالی انقلاب فرهنگی و تنها فرمان سیاست اقتصادی در دست دولت است و از این رو باید با اهمیت بیشتری مساله تیم اقتصادی را مورد واکاوی قرار داد.

این کارشناس اقتصادی با اشاره به انتخاب احسان خاندوزی برای وزارت امور اقتصادی و دارایی نیز تاکید کرد: نام خاندوزی از روزهای ابتدایی در گمانه‌زنی‌ها چندان مطرح نبود و شاید اگر ایشان از ابتدا مطرح می‌شدند با انتقاد گسترده‌تری روبرو می‌شدند اما در قیاس با سایر گزینه‌های مطروحه به نظر وضعیت بهتری داشتند.

وی با اشاره به اینکه حضور فردی اقتصادخوانده در بانک مرکزی می‌تواند معدل میانگین تیم سیاستگذار اقتصادی را در دولت رییسی بالاتر از دولت روحانی ببرد، تاکید کرد: البته باید در نظر داشت که عکس این وضعیت یعنی پایین آمدن این معدل در صورت انتخاب نه چندان دقیق نیز محتمل است.

تیم ناهماهنگ

علی سلطانی، کارشناس اقتصاد بین الملل نیز معتقد است: کشور با ابرچالش‌های بزرگی روبروست و به نظر می‌رسد با تکیه بر دو فاکتور تناسب و هماهنگی می‌توان ارزیابی را داشت. سلطانی افزود: من معتقدم این تیم اقتصادی چندان هماهنگ نیست و افراد با سلایق مختلف در آن حضور دارند.

تناسب کابینه با وضعیت بحرانی

حمید حسینی، دبیر کل اتاق بازرگانی ایران و عراق نیز می‌گوید: کابینه معرفی شده متناسب با شرایط بحرانی کشور نیست.

وی با اشاره به اینکه نگران چهارضلعی قدرتی است که در دولت سیزدهم در حال شکل گیری است، می گوید: آقای میرکاظمی در مراسم معارفه خود علیه برجام موضع گرفتند. از سوی دیگر با روحیاتی که من از وی سراغ داریم معتقدم یک سر این چهار ضلعی میرکاظمی خواهد بود. آقای مخبر، آقای وحیدی، آقای فاطمی‌امین با خاندوزی اضلاع دیگر این چهار ضلعی را تشکیل می‌دهند و بی‌تردید شکل‌گیری این چهارضلعی قدرت می‌تواند دولت را با مشکلات ملموس مواجه نماید.

وی ابراز امیدواری کرد مجلس با دقت و حساسیت بالا اعضای کابینه را مورد بررسی قرار دهد و اگر حس می‌کند فردی در تراز وزارت نیست، بدون مماشات نسبت به رد وی اقدام نماید.