نصف جهان: مدیرکل مدیریت بحران استانداری اصفهان گفت: نرخ فرونشست در زمین بین پنج تا 18 سانتی متر در طول سال در مناطق مختلف مشخص و گزارش شده است تغییرات سطح آبخوان در آبخوان های استان با روند نزولی حکایت از کاهش سطح آب در آبخوان دارد

منصور شیشه فروش در مورد فرو نشست زمین در اصفهان اظهار کرد: یکی از علت هایی که باعث بروز فرونشست می شود کم آبی استان است که حدود 20 سال است شرایط خشکسالی را به صورت ویژه با شدت کم و زیاد در استان داریم.

مدیرکل مدیریت بحران استانداری اصفهان عنوان کرد: خشکی رودخانه، کم بارشی، تغییرات اقلیمی، برداشت های بی رویه از سفره های آب زیرزمینی همچنین برداشت بی رویه از منابع آبی موجب شده استفاده از ذخائر آب های زیر زمینی تشدید شود.

شیشه فروش بیان کرد: یکی از اثرات استفاده بی رویه از سفره های آب زیرزمینی فرونشست زمین است این پدیده در آبخوان های محصور و نیمه محصور که از مواد آبرفتی ترکیب نشده یا ترکیب شده تشکیل شده باشند، بیشتر مشاهده می شود.

وی افزود: در صورت برداشت آب های زیرزمینی و خارج شدن آب از منافذ، امکان متراکم شدن مواد تا عمق 300 متر فراهم می شود و هرچه آب بیشتری برداشت شود تراکم نیز بیشتر می شود، نشست زمین موجب ایجاد شکاف عمیق در سطح زمین، کج شدن لوله های چاه، خرابی ساختمان ها و غیره می شود.

*برداشت بی رویه از آب های زیرزمینی همزمان با خشکسالی موجب تشدید فرونشست

منصور شیشه فروش اذعان کرد: توسعه کشاورزی سنتی و برداشت بی رویه از آب توسط هزاران حلقه چاه غیر مجاز باعث شده است شاهد وقوع فرونشست باشیم همچنین برداشت بی رویه از آب های زیرزمینی همزمان با خشکسالی موجب تشدید فرونشست شده است.

مدیرکل مدیریت بحران استانداری اصفهان خاطر نشان کرد: در این شرایط خروج آب از لابلای ذرات خاک موجب تراکم لایه آبرفت و در نتیجه حرکت رو به پایین زمین می شود.

شیشه فروش گفت: فرونشست و درز و شکاف های ایجاد شده در دشت های مهیار شمالی و جنوبی، کاشان، گلپایگان، دامنه داران، اصفهان، برخوار، اردستان و فلاورجان مشاهده می شود و علت فرونشست در دشت های استان برداشت بی رویه از منابع زیرزمینی خارج از توان آبخوان در سه تا چهار دهه گذشته است.

وی افزود: متولی پایش سطح آب های زیرزمینی وزارت نیرو و متولی پایش فرونشست در کشور از نظر زمین شناسی است در استان در اصفهان و شمال شهر استان شرایط فرونشست در زمین ایجاد و مشاهده شده است.

*نرخ فرونشست در زمین بین پنج تا 18 سانتی متر در طول سال

منصور شیشه فروش تصریح کرد: نرخ فرونشست در زمین بین پنج تا 18 سانتی متر در طول سال در مناطق مختلف مشخص و گزارش شده است تغییرات سطح آبخوان در آبخوان های استان با روند نزولی حکایت از کاهش سطح آب در آبخوان دارد.

این مقام مسئول اظهار کرد: آب های زیر زمینی به دلیل برداشت بیش از حد، کاهش نزولات جوی، کاهش تغذیه آبخوان از آب های سطحی مخصوصا حوضه آبریز گاوخونی کاهش آبدهی مطمئن آبخوان ها را سبب شد.

شیشه فروش خاطر نشان کرد: تداوم این امر سبب تشدید افت مستمر سطح آب، ایجاد فرونشست در زمین، ایجاد فروچاله و تراکم آبخوان ها و در نهایت میرائی آبخوان ها می شود.

وی افزود: اگر از طرف وزارت نیرو و وزارت جهاد کشاورزی توجهی در تامین امکانات فنی و اعتباری برای برطرف کردن این معضل گامی برداشته نشود، شرایط پیچیده و بحرانی خواهد شد.

منصور شیشه فروش عنوان کرد: استان در حال حاضر با متوسط دراز مدت ٣۵٩ میلیون متر مکعب کسری مخزن آب های زیرزمینی روبروست متوسط افت دراز مدت سالانه سطح آب های زیرزمینی 37 سانتی متر است.

مدیرکل مدیریت بحران استانداری اصفهان بیان کرد: از 35 محدوده مطالعاتی در استان و دشت هایی که وجود داشته تقریبا هشت دشت در محدوده آزاد و 27 دشت به دلیل برداشت آب های زیرزمینی محدوده ممنوعه اعلام شده است.

****

شیشه فروش اذعان کرد: اقداماتی که در این زمینه انجام شده است شامل طرح احیا و تعادل بخشی منابع زیرزمینی است که حدود 15 پروژه در استان بود، در یکی از پروژه هایی که از سال 84 تا امسال بود تعداد 7 هزارو 187 حلقه چاه ها غیر مجاز پرو مسدود و در نتیجه باعث صرفه جویی در بخش آب شد.

وی افزود: از جمله اقدامات دیگری که انجام شد اصلاح و تغییر پروانه های بهرداری بود که در این مدت ١۵ هزار پروانه بهرده برداری اصلاح و تعدیل شد و نهایتا منجر به کاهش برداشت آب شد.

منصور شیشه فروش تصریح کرد: به منظور بررسی برداشت آب از سفره های زیرزمینی و چاه ها، آب منطقه ای دستگاه هایی را به منظور اندازه گیری هوشمند روی چاه ها نصب کرد، تاکنون حدود پنج هزار و ٧٠۰ کنتورهای حجمی هوشمند الکترومغناطیسی روی چاه ها نصب شده است.

این مقام مسئول گفت: حدود ۶٠ اکیپ گشت و بازرسی در آب منطقه ای تشکیل شده که اقدامات را بررسی و کنترل می کند همچنین تخلفات را گزارش و برخورد می کند از جمله اقداماتشان اینکه دستگاه های حفار غیرمجاز را کنترل و برداشت می کنند که در این چند ساله حدود سه هزار دستگاه حفار غیر مجاز شناخته و ضبط شد.

* انجام مطالعات تعیین عمق سقف کفش کنی چاه ها در ١٧ دشت

شیشه فروش اظهار کرد: انجام مطالعات تعیین عمق سقف کفش کنی چاه ها در ١٧ دشت، ساماندهی شرکت های حفاری انجام شد همچنین در بخش کشاورزی توسعه کشت ارقام زودرس و کم مصرف آب در مصرف زراعی، اجرای طرح های مصرف بهینه آب، توسعه ذخائر آب، تغییر تاریخ کشت در زراعت برخی محصولات، کاهش جدی کشت محصولات پرآب مانند برنج و موارد دیگر از جمله اقدامات انجام شده است.

وی افزود: اجرای طرح های نوین آبیاری در بخش های زراعی و باغی در بیش از ١٣۶ هزار هکتار انجام شده است همچنین آموزش به بهره برداران و کشاورزان در صرفه جویی در مصرف آب آموزش داده شد.

منصور شیشه فروش بیان کرد: تاثیرات فرونشست روی ابنیه و ساختمان شهر دامنه نیز بوده است تعدادی از ساختمان ها دچار درز و شکاف شد در بخشی از زمین های کشاورزی اثرات فرونشست باعث ایجاد خسارت به زمین های کشاورزی شده است در برخی از راه ها به کاشان نیز فروچاله هایی در جاده مشاهده کردیم.

این مقام مسئول خاطر نشان کرد: هنوز گزارشی از اثرات فرونشست روی آثار تاریخی نرسیده است باید روی این موضوع مطالعه صورت گیرد مقرر شد میراث فرهنگی به همراه دانشگاه مطالعه ای در زمینه اثرات فرونشست روی آثار تاریخی انجام دهد.

مدیرکل مدیریت بحران استانداری اصفهان تصریح کرد: همچنین باید مطالعه بر روی چگونگی طرح های تاب آوری این سازه ها در برابر فرونشست انجام گیرد این موضوع در میراث فرهنگی در حال مطالعات است.

شیشه فروش ادامه داد: خروج مطالعات کمک می کند وضعیت را با همکاری سازمان زمین شناسی، دانشگاه، مراکز علمی و میراث فرهنگی که محور قرار گرفته است، بسنجند و می بایست در انجام این مطالعات تسریع کنند.

*مطالعات فرونشست شهر اصفهان با کمک دانشگاه

وی افزود: شهرداری با دانشگاه قرار داد بسته است مطالعات فرونشست شهر اصفهان را انجام دهد در بخش هایی نیز هم پوشانی دارند، میراث فرهنگی نیز بخش های تاریخی و ابنیه تاریخی مانند پل ها را در دستور کار دارند، مقرر شد در طول یک سال این مطالعات به وسیله راه و شهرسازی و میراث فرهنگی به جمع بندی برسد.

منصور شیشه فروش در رابطه با اقداماتی که باید انجام شود، اظهار کرد: اجرای طرح های احیای رودخانه زاینده‌رود توسط وزارت نیرو می بایست حتما انجام شود چرا که خشکی مستمر رودخانه موجب خشک شدن چاه ها و قنوات اطراف و تشدید فرونشست می شود.

مدیرکل مدیریت بحران استانداری اصفهان عنوان کرد: اجرای طرح های تامین آب از زاینده رود از مناطقی که آب زاینده رود را تامین می کند باید توسط وزارت نیرو اجرایی شود استفاده از ظرفیت منابع آب موجود در استان اصفهان مانند سمیرم و فریدونشهر می تواند در این زمینه کمک کند که وزارت نیرو باید اجازه استفاده از این طرح ها را بدهد.

شیشه فروش عنوان کرد: تامین اعتبارات مورد نیاز برای اجرای طرح های آبخیز داری و کنترل سیلاب در حوزه های آبخیز توسط سازمان جنگل ها مهم است باید به استان اعتبار اختصاص دهند، طرح ها مهیا شده و آماده است.

وی افزود: وزارت نیرو باید برای اجرای طرح های تعادل بخشی که ذکر شد اعتباراتی به استان اختصاص دهد تا استان نیز بتواند آن طرح هارا اجرا کند و ما بتوانیم طرح های چاه های کیلومتری را برای آب وصل و اجرا کنیم.

شیشه فروش گفت: از جمله کارهایی که مطالعه شده و باید انجام شود توجه وزارت نیرو به تخصیص اعتبارات برای اجرای طرح های تعادل بخشی است برای مثال اجرای طرح‌های تغذیه مصنوعی پخش سیلاب باید انجام شود، تقویت و استقرار گروه های گشت و بازرسی، تغییر الگوی کشت، توسعه گلخانه ها، مجتمع های دامپروری نیز باید انجام شوند.

* سازمان زمین شناسی باید مطالعات اطلس فرونشست را تکمیل کند

این مقام مسئول بیان کرد: تغییر الگوی کشت و عدم کشت محصولات غیر راهبردی، جلوگیری از بارگذاری های جدید در حوزه زاینده رود، برخورد با برداشت های غیرمجاز مطابق با مصوبات شورای عالی آب، اجرای طرح های تاب آوری ساختمان ها، مصرف بهینه آب در بخش شرب و صنعت از جمله اقداماتمان است.

شیشه فروش اذعان کرد: همچنین سازمان زمین شناسی باید مطالعات اطلس فرونشست را تکمیل کند، می توانیم بگوییم اقدامات مهمی انجام شده است، تا کنون 4 جلسه با حضور رئیس سازمان زمین شناسی کشور در استان تشکیل دادیم.

مدیرکل مدیریت بحران استانداری اصفهان ادامه داد: از سال گذشته تا کنون ۵ اکیپ از سازمان زمین شناسی کشور در استان مستقر شدند و هنوز هم هستند و در حال مطالعه و پایش دشت ها هستند.

شیشه فروش  تصریح کرد: این اقدامات در جهت پیشگیری از این آثار انجام شده است و درخواست اصلی استان طرح احیای رودخانه زاینده رود است به این منظور که این احیا بتواند از تشدید فرونشست جلوگیری بکند.