ساختار اصلی مغز انسان مشابه با مغز سایر پستانداران است اما نسبت اندازه مغز به اندازه کل بدن در انسان بزرگتر از همه پستانداران است.

 مغز انسان به اندازه یک آناناس، به وزن یک توستر و شبیه به مغز گردو است، اما ۲۰ درصد کل انرژی بدن را مصرف می‌کند. با نبود مغز انسان بینایی، شنوایی، اندیشه و حتی خوابیدن و راه رفتن را نیز نخواهد داشت و البته مغز محل ذخیره خاطرات، آرزوها، برنامه‌ها و امید‌هاست.

مغز یکی از اندام پر مصرف اعضای بدن بوده و تنها دو درصد از حجم بدن را این عضو تشکیل می‌دهد. باتوجه به اینکه ۲۰ درصد کل انرژی بدن را مصرف می‌کند، عمده این انرژی در نورون‌ها (سلول‌های عصبی) مصرف می‌شود و در مغز انسان ۸۶ میلیارد نورون وجود دارد که شمار ستاره‌های کهکشان راه شیری هم همین تعداد برآورد می‌شود. انرژی بیش از همه، در تماس بین نورون‌ها مصرف می‌شود.

در نقطه تماس نورون‌ها (سیناپس) پیام‌های الکتریکی رد و بدل می‌شود و در پی آن بار الکتریکی سلول عصبی افزایش می‌یابد. وقتی بار به حد مشخصی برسد، سلول آن را به سلول بعدی هدایت می‌کند. مغز انسان بالغ، صد هزار میلیارد نورون (سیناپس) دارد و تعداد آن‌ها به طور مرتب افزایش یا کاهش می‌یابد. دانش بشری تا امروز بر این باور است که هر بخش مغز وظیفه خاصی دارد.

ساقه مغز اندام‌های حیاطی را هدایت می‌کند و کار دقیق را به کمک مخچه انجام می‌دهد. در مغز انسان مرکز احساسات و هیجانات بیش از همه در دستگاه لیمبیک بوده و حافظه دراز مدت هم در هیپوکامپ قرار دارد. مغز از دو نیمکره تشکیل شده است و مرکز شنوایی، بینایی، تکلم، تجسم و کنترل اندام‌ها در این بخش‌ها هستند و گمان می‌رود که شخصیت ما هم در همین بخش باشد.

ارتباط بخش‌های مختلف مغز البته بسیار پیچیده است، مثلا در یک گفتگو باید شنیده‌ها به واژه تبدیل و معنی آن‌ها درک شود. در مغز واکنش هم ترکیبی است از احساسات، خاطرات و سنجش‌ها که باید به واژه تبدیل و به اندام‌های گویایی منتقل شوند. با وجود پژوهش‌های گسترده، باز هم پرسش‌های فراوانی درباره مغز وجود دارد.