استادیار گروه مهندسی آب و عضو هیات‌علمی دانشگاه صنعتی اصفهان گفت: تأثیر مدیریت مصرف آب در این استان در بخش آشامیدنی واقعی و بهتر بوده است و بخش‌های کشاورزی، صنعت و فضای سبز همچنان با چالش روبروست.

علیرضا گوهری افزود: صنعت، کشاورزی و بخش خانگی سه مصرف‌کننده آب در اصفهان هستند که اجرای شیوه‌های کاهش مصرف در بخش خانگی بیش از ۲ بخش دیگر مؤثر بوده است.

وی افزود: در بخش آب آشامیدنی سرانه مصرف از ۲۰۰ لیتر در هرروز در ترسالی اکنون به ۱۶۰ لیتر در روز در سال‌های خشک‌سالی رسیده است هر چند این رقم که در مقایسه با سرانه مصرف بخش خانگی استان‌های دیگر قابل‌قبول است اما در مقایسه با سرانه مصرف جهانی همچنان بالاست.

گوهری افزود: ادامه روند کاهش مصرف آب در بخش خانگی نیازمند ارائه تجهیزات کاهنده، آموزش و فرهنگ‌سازی، مشارکت داوطلبانه مردم و انعکاس بیشتر اخبار مرتبط با کم‌آبی در اصفهان است.

استادیار گروه مهندسی آب و عضو هیات‌علمی دانشگاه صنعتی اصفهان بابیان اینکه اصفهان در فلات مرکزی از جنبه‌های  مختلف دارای اهمیت راهبردی برای کشور است، افزود: استقرار صنایع مهم ملی در اصفهان و دغدغه تأمین آب مصرفی آن‌ها اهمیت این بخش را بیشتر کرده است.

به گفته وی، صنعت یکی از مصرف‌کننده‌های اصلی آب در کنار بخش خانگی و کشاورزی صرف‌نظر از نگاه زیست‌محیطی دارای سودآوری بسیاری است، ازاین‌رو بازنگری در شیوه‌های صرفه‌جویی مصرف آب در این بخش اهمیت می‌یابد.

گوهری افزود: برنامه‌ریزی صنایع برای اجرای طرح بازچرخانی آب و استفاده بیشتر از پساب می‌تواند بخشی از آب‌های استفاده‌شده آن‌ها را وارد مدار کند که این مهم نیازمند جامع‌نگری در خط تولید صنایع و سرمایه‌گذاری روی آن است.

به گفته وی، طرح‌هایی مانند انتقال آب اگرچه از جنبه‌هایی برای صنایع کمک‌کننده خواهد بود اما آنچه اهمیت دارد اینکه تأثیر این طرح‌ها بر کاهش میزان مصرف آب در صنایع و صرفه‌جویی تا چه اندازه خواهد بود.

پژوهشگر حوزه آب در اصفهان، افزود: بخش کشاورزی اصفهان نیز همانند کشور، به‌عنوان یکی از بخش‌های اصلی مصرف‌کننده آب است، اگرچه مصرف آب در این بخش از سه میلیارد و ۲۰۰ مترمکعب در سال‌های نرمال به یک میلیارد و نیم در سال‌های اخیر کاهش‌یافته است، اما همچنان رتبه اول مصرف آب را دارد.

استادیار گروه مهندسی آب و عضو هیات‌علمی دانشگاه صنعتی اصفهان افزود: راهکارهایی مانند توسعه سامانه‌های آبیاری بارانی و تحت‌فشار در نگاه علمی  به‌طور قابل‌توجهی باعث کاهش مصرف آب در بخش کشاورزی شد، اما بررسی روند درازمدت در استان اصفهان نشان می‌دهد کارایی این سامانه‌ها از ظرفیت اسمی آن‌ها بسیار پایین‌تر بوده است.

وی تصریح کرد: نصب این دستگاه‌ها در مناطق بادخیز مانند اصفهان، بازده آن‌ها را با کاهش روبرو کرده است، این در حالی است که اجرای چنین طرح‌های آبیاری همچنان در استان دنبال می‌شود.

گوهری افزود: باوجود توسعه سامانه‌های آبیاری تحت‌فشار، همان سطح کشت قبلی و یا در مواردی سطح بیشتر آبیاری می‌شود، بنابراین در مصرف آب صرفه‌جویی نمی‌شود بلکه این روش‌های آبیاری تنها بهره‌وری بیشتر از آب را به دنبال داشته است.

وی به شیوه‌های جدید حل مشکل سامانه‌های آبیاری فعلی نیز اشاره و بیان کرد: هوشمند سازی این سامانه‌ها با بهره‌گیری از تصاویر ماهواره‌ای برای تعیین زمان و مقدار آبیاری نیز تأثیری در مدیریت مصرف آب در بخش کشاورزی نخواهد داشت.

گوهری افزود: چالش دیگر در این حوزه، بازده بسیار پایین سامانه‌های آبیاری در مزارع کشاورزی به دلیل تبخیر و هدر رفت آب است که به‌طور غیرمستقیم مصرف آب را بالاتر می‌برد.

گوهری بر این باور است  که تنها روش‌هایی برای مدیریت مصرف آب کارآمد خواهد بود که بخش‌های کشاورزی، صنعت و خانگی را با کم‌آبی و حتی بی‌آبی سازگار کند نه اینکه بدون تأثیر روی کاهش مصرف، تنها به سودآوری منتهی شود.

وی اصفهان را قطب آبیاری با پساب عنوان کرد و افزود: با این‌ وجود  از گونه‌های کم آب بَر و روش‌های کشت جدید در بخش فضای سبز شهری اصفهان نیز کمتر استفاده‌ شده است که این مساله نیازمند بازبینی است، همچنین باید پرسید استفاده از آبیاری با پساب تا چه اندازه در استفاده از منابع آب صرفه‌جویی به دنبال داشته است.

استادیار گروه مهندسی آب و عضو هیات‌علمی دانشگاه صنعتی اصفهان  ریشه این چالش‌ها را در نبود تصمیم سازی گروهی دانست و افزود: برای سازگاری با کم‌آبی و تعیین راهکارهای صرفه‌جویی مصرف آب نیازمند هم‌اندیشی و تصمیم سازی همه بخش‌های مرتبط هستیم.

وی افزود: سال‌هاست هر بخش در حال برنامه‌ریزی برای چالش‌های حوزه خود است درحالی‌که باید در یک قرارگاه مرکزی و با همراهی مشاوران زُبده برای مدیریت مصرف آب در بخش کشاورزی، فضای سبز، صنعت و خانگی به نقشه جامع و بلندمدت رسید.

گوهری معتقد است در این زمینه باید راهبرد «امنیتِ آب، غذا و انرژی» را با همدیگر و به‌صورت توأم لحاظ کنیم بطوریکه مدیریت منابع آب جای خود را به این راهبرد بدهد.

اکنون ۷۹ درصد از مساحت استان اصفهان درگیر خشک‌سالی و تنها ۲۱ درصد از آن واجد شرایط نُرمال تا ترسالی است.

کمبود بارش‌ها در مناطق سرشاخه‌های زاینده‌رود نیز به‌طور محسوس احساس می‌شود به‌طوری‌که کاهش ۴۰ درصدی بارندگی‌ها در این مناطق سبب کمبود منابع آبی سطحی و زیرسطحی شده است.

بر اساس آمار و ارقام و تحلیل‌ها شدت خشک‌سالی فعلی از حیث شدت در ۵۰ سال اخیر بی‌سابقه بوده به‌طوری‌که ۸۰ درصد مناطق استان اصفهان درگیر خشک‌سالی بلندمدت است.

ذخیره تمامی سدهای مخزنی استان اصفهان ازجمله زاینده‌رود،  خمیران و کوچری حدود ۵۳ درصد نسبت به متوسط بلندمدت کاهش دارد.