بریدن درخت برای زغال روی قلیان، درست مثل کشتن قناری است برای خوردن گوشت آن. حالا معیشت سخت روستاییان است یا نظارت ناکافی مسئولین یا بازار کاذب خرید، هر چه هست درختان روستاهای ایران یک به یک فرو می افتند تا سودجویان از آتش قلیان چاق شده پولی به جیب بزنند.

به گزارش جام جم آنلاین، کافی است کلیدواژه «قاچاق زغال» یا «چاله زغال» را در چهارگوش جادویی گوگل جستجو کنید تا پراکندگی معضل این جرم را در ایران ببینید. این مناطق تنها از دو صفحه اول این جستجو حاصل شده است: کرمانشاه، ایلام، سمنان، پلدختر، کاشان، نایین، رشت، سیستان،چهارمحال و بختیاری، اهواز و...

سرهنگ قاسم سبزعلی فرمانده یگان حفاظت منابع طبیعی کشور درباره پراکندگی قاچاق چوب می گوید: «وقتی صحبت از جنگل می شود ناخودآگاه اذهان عمومی به سمت شمال کشور معطوف می شود در صورتی که ما در اقصی نقاط کشور جنگل داریم در صورتی که تنها 13 درصد پوشش جنگل های ایران در شمال کشور است به این مفهوم که 87 درصد از جنگل های ایران در نقاط مختلف ایران پراکندگی دارند. از کرمان و یزد و مرکز گرفته تا لرستان و ایلام و کرمانشاه.«

او از لزوم برخوردها می گوید معضلی که همچنان با آن دست به گریبانند: «ما در استان های مختلف مشکل قاچاق چوب و کوره های زغال را داریم که در دستور کار یگان حفاظت سازمان قرار گرفته است که با هماهنگی با مراجع قضائی برخورد جدی داشته باشیم.«

تاق های سبز و زغال های سیاه

بسیاری از جنگل های ایران بر خلاف باور عمومی در مناطق مرکزی و کویری ایران قرار گرفته است. جنگل های تاق از مهمترین این پوشش ها هستند. درخت هایی که با هزینه های بسیار و زمان بیشتر در دوره های مختلف به منظور بیابان زدایی در این مناطق کاشته می شوند تا علاوه بر این مهم از روان شن ها در این مناطق جلوگیری شود. اما جالب اینکه چوب این درخت ها از مرغوب ترین زغال های بازار است و قاچاقچیان نه در جنگل های با پوشش فراوان شمال که در میان رمل های کویری این شهرها به دنبال چنین درخت هایی هستند تا آنها را به کوره های زغال بسپرند و از تاق های سبز و زنده، زغال های سیاه بسازند!

سرهنگ سبزعلی در این رابطه می گوید: «به دلیل اینکه این جنگل ها مهمترین مانع ریزگردها هستند بسیاری از مشکلات حاصل از ریزگردها در این مناطق به واسطه بریدن و قاچاق چوب این جنگل هاست. یعنی قاچاقچیان نه تنها با بریدن و زغال کردن این جنگل ها باعث خسارت بسیار شده اند بلکه دلیل بیماری های حاصل از ریزگردها و روان شن ها در این مناطق هستند. مناطقی همچون نایین، یزد و کاشان از این دسته هستند.«

بلوط های 1000ساله در کبابی

بلوط ها قربانیان بعدی هستند. این بار نه در مرکز که در غرب و خطه زاگرس. بلوط‌های زاگرس هیچگاه آرام و قرار نداشته و ندارند، گاهی آتش‌به‌جانشان می‌افتد و ایستاده می‌سوزند و گاهی هم هیزم مراسمات عزا و عروسی شده و خاکستر می‌شوند و گاهی هم در کوره‌ها می‌پزند و زغال شده تا مافیای قاچاق زغال امروز این سروهای ایستاده در غبار را بیشتر از گذشته به انقراض بکشاند.

روایت تخریب جنگل های بلوط لرستان برای توسعه اراضی کشاورزی و تبدیل به زغال چالشی است که هر روز شاهد آن هستیم به طوری که در برخی مناطق شهر و محورهای مواصلاتی خارج از شهر و حتی در استان های همجوار می توان رد پای بلوط زاگرس را در زغال فروشی ها پیدا کرد: «بهترین زغال بلوط موجود است!«

فرمانده یگان حفاظت منابع طبیعی کشور در رابطه با بازار خرید زغال در ایران می گوید: «قیمت زغال ها بر اساس معیارهایی است که زغال شناس ها می دانند. به عنوان مثال ماندگاری و نوع زغال ها در قیمت آنها تأثیر دارد. برای من و شما زغال چوب باغی و چوب جنگلی تفاوتی نمی کند اماچوب باغی وقتی زغال می شود خیلی زود هم خاکستر می شود در صورتی که چوب های جنگلی و تاق، ماندگاری بهتر و بیشتری دارند و همین قاچاقچیان را وسوسه می کند در از بین بردن چنین چوب هایی.» او می گوید با شناسایی کارگاه های چوب بری و همچنین خریداران زغال سعی در پیشگیری چنین جرم هایی دارند اما معتقد است که «شناسایی زغال های ممنوعه در شهرهای مختلف کار سختی است».

شاید خیلی ها نمی دانند که در راه مبارزه با قاچاق چوب و نجات درخت ها 14 نفر تا به حال شهید شده اند و نزدیک به 500 نفر جانباز وجود دارد. نه اینکه این مبارزه سهل باشد که به دلیل حساس نبودن مردم به این موضوع شاید تلاش چنین افرادی نادیده گرفته شده است.

همه چیز قاچاق نیست

موضوع قاچاق چوب و سپردنش با چاله زغال ها تنها موضوع تخریب نیست و بسیاری از بومی ها و ساکنین این مناطق هم در این تخریب ها نقش دارند هر چند چاره ندارند!

سرهنگ سبزعلی در این رابطه می گوید: «همه مسائل هم مربوط به قاچاق نمی شود. دقت کنید که بسیاری از حاشیه نشین های مناطق جنگلی از چوب ها و درخت ها به عنوان سوخت مورد نیازشان استفاده می کنند و شاید تقصیری هم متوجه آنها نباشد چراکه ما باید سوخت های فسیلی و انرژی های خورشیدی را برایشان مهیا کنیم که از درختان به عنوان سوخت استفاده نشود که البته این مهم در دستور کار سازمان هم قرار دارد و کارهایی هم صورت گرفته است.»