سهیل سنایی: شیوه عرضه نان در استان قزوین هم تغییر کرد. این استان دومین استان کشور بعد از زنجان است که فروش نان به شکل جدید را تجربه می کند.

دو ماه بعد از آنکه ستاد تنظیم بازار کشور استان زنجان را به عنوان پایلوت این طرح انتخاب کرد، از هفتم خرداد ماه سال جاری استفاده از کارتخوان های هوشمند در 310 نانوایی شهر قزوین آغاز شده و بناست در هفته جاری سایر نانوایی‌هایی این استان هم به همین سیستم مجهز شوند. بعد از قزوین، استان گیلان نیز در نوبت بعدی تغییر شیوه عرضه نان است.

در اولین استان پایلوت چه می گذرد؟

از روزی که قرار شد ارز ترجیحی برخی اقلام اساسی حذف شود، توجه ها به سمت یکی از مهمترین این اقلام مورد نیاز مردم جلب شد: نان؛ قوت لایموت و از اساسی ترین اقلام تغذیه ای.

در حالی که همه خبرها حاکی از گران شدن نان در کنار مرغ و تخم مرغ و روغن و لبنیات بود، دولت اطمینان داد که نان گران نخواهد شد اما شیوه عرضه آن تغییر خواهد کرد. برنامه دولت، فروش نان با کارت بانکی و به شکلی بود که نهایتاً مابه التفاوت قیمت آرد مستقیماً به حساب نانوا ریخته شود. اما از آنجا که این شیوه نیاز به زیرساخت های خاصی داشت، تصمیم گرفته شد که ابتدا استان زنجان به عنوان پایلوت اجرای این طرح درنظر گرفته شود تا با بررسی بازخوردهای آن، نهایتاً طرح مزبور به تدریج در کل کشور اجرا شود.

به این ترتیب در جلسه روز ششم فروردین ماه ستاد تنظیم بازار کشور و بنا به پیشنهاد وزارت جهاد کشاورزی، استان زنجان به عنوان استان پایلوت اجرای طرح نان انتخاب شد و زنجانی ها از اواخر اردیبهشت ماه سال جاری تا امروز شکل جدیدی از عرضه نان را تجربه می کنند. اگر چه آنها مانند روال سابق و با همان قیمت های قبلی و بدون محدودیت، خرید خود را انجام می دهند اما خرید نقدی نان در این استان به کل ممنوع شده و نوع کارتخوان های نصب شده در نانوایی ها نیز متفاوت شده است. این دستگاه‌های جدید با یک نرم افراز اندرویدی کار می کنند تا میزان دقیق فروش نان و حتی نوع نان در نانوایی ثبت و رصد شود و هر نانوا به میزان فروش خود از دولت یارانه دریافت کند. دولت معتقد است که با این شیوه ارائه نان، نانواها نمی توانند آرد یارانه ای را در بازار به قیمت آزاد بفروشند. گفته شده است 1580 نانوایی در زنجان وجود دارد که تا کنون 1100 نانوایی مجهز به کارتخوان های جدید شده اند.

روز دوم خرداد معاون رئیس‌جمهور و رئیس سازمان امور اداری و استخدامی کشور از چند واحد نانوایی در شهر زنجان بازدید کرد و از نزدیک در جریان شیوه جدید عرضه نان قرار گرفت و رسانه های این استان هم از رضایت مردم از طرح جدید خرید نان خبر داده اند.

جزئیات یک طرح جدید

در حالی که تا کنون دو استان کشور در حال تجربه شیوه جدیدی از عرضه نان هستند، طرح فروش کیلویی این ماده مهم غذایی هم مطرح شده است. طرحی که بر اساس آن احتمالاً هر خانوار سهمیه ماهانه مشخصی از نان یارانه‌ای دارد. البته هنوز ارتباط دقیق این دو طرح با یکدیگر مشخص نیست و همچنین معلوم نیست که آیا فروش کیلویی نان طرحی مجزا محسوب می شود یا قرار است در همین طرح فعلی ادغام شود و یا اصلاً طرح جدید عرضه نان در قزوین و زنجان همین طرح فروش کیلویی نان است. اما آنطور که از شواهد بر می آید ظاهراً پایان شیوه فروش نان به شکل عددی مورد توجه جدی قرار گرفته است.

هفته گذشته وزیر جهاد کشاورزی از بررسی طرح فروش وزنی (کیلویی) نان در شورای آرد و نان خبر داد و حالا هم  محسن لزومیان، رئیس اتحادیه تولیدکنندگان و صادرکنندگان نان ایران از جزئیات این طرح رونمایی کرده است.

این مقام ارشد دست اندرکار تولید نان ایران می گوید فروش کیلویی نان به جای فروش عددی، به عنوان پیشنهادی برای مقابله با کم فروشی و بهبود کیفیت نان چند باری در کشور مطرح شده اگرچه هیچگاه تا این اندازه جدی نبوده است.

اما فروش کیلویی نان به چه شکل است؟ به گفته لزومیان، طرح فروش کیلویی نان مانند فروش بنزین سهمیه‌ای است. ماهانه سهمیه بنزین مشخصی به حساب کارت سوخت افراد واریز می‌شود. در تمام جایگاه‌های سوخت، دستگاه‌های پمپ بنزین یک دستگاه کارتخوان مجزا دارند که به پمپ‌های بنزین متصل است. بعد از سوخت‌گیری، میزان بنزین استفاده شده و مبلغ آن روی صفحه نمایش داده می‌شود و فرد هزینه آن را می‌پردازد. حالا لزومیان گفته سازوکار فروش نان کیلویی هم به همین شکل است. یعنی تمامی نانوایی‌ها به ترازوی هوشمند و دستگاه کارتخوان متصل می‌شوند و این دو دستگاه به هم وصل است. به این شکل که بعد از هر بار خرید نان، ‌وزن و قیمت نان یارانه‌ای روی دستگاه کارتخوان مشخص می‌شود و فرد می‌تواند از یارانه‌ای که دولت پرداخته است برای خرید نان استفاده کند. اگر هم کسی متقاضی خرید نان بیش از سهمیه تعیین شده است می تواند آن را به طور آزاد تهیه کند.

در انتظار تغییرات کلی

فروش نان در سوپرمارکت های استان گلستان ممنوع شده است. همه نانوایی های قزوین به تدریج هوشمند می شوند. در استان گیلان طرح هوشمندسازی عرضه نان از هفته آینده آغاز خواهد شد. زنجان هم که ماه اول طرح جدید عرضه نان را از سر می گذراند. شورای آرد و نان در حال بررسی عرضه طرح کیلویی نان است. نانوایی هایی که آرد یارانه ای می گیرند زیر ذره بین های نظارتی رفته اند. ارز ترجیحی برای نان های فانتزی برداشته شده است و...

همه این فعل و انفعالات حاوی یک معنا بیشتر نیست: تنور تغییرات در شیوه عرضه نان داغِ داغ است...