سحر رمضانعلی‌پور: در این موزه کوچک تازه‌تأسیس اما دیدنی که تاریخچه‌ای از سال ۱۳۱۶ تا امروز را با خود به همراه دارد انواع پاکت‌های سیگار و توتون را می‌توان دید. سمت راست موزه انواع پاکت‌های سیگار در محفظه‌های کوچک روی دیوار است. آیا می‌دانستید که همه ماه‌های سال به نام خود سیگار دارند؟ از فروردین تا اسفند! و همین‌طور خیلی از مناسبت‌ها مثلاً بازی‌های آسیایی در سال‌های دور پاکت و سیگاری به همین نام داشتند. یا مثلاً هریک از سیگارها تنوع دارند مانند بهمن و هما که انواع مختلف دارد. در بین سیگارهای قدیمی حتی سیگار برگ هم دیده می‌شود. یا جالب‌تر اینکه اگر فکر کرده‌اید که توتون‌های معطر و چند میوه متعلق به دوره معاصر است باید بگوییم که خیر، این‌طور نیست و  تعدادی از انواع توتون‌های طعم‌دار و معطر را می‌توان در موزه دخانیات دید.

«زهرا شیبانی» مسئول موزه دخانیات توضیح می‌دهد: «تعداد سیگارها و توتونهای تولید شده طی سال‌های مختلف خیلی بیشتر از این تعداد است. اما متأسفانه تا این لحظه نتوانسته‌ایم  همه آنها را برای نمایش در موزه تهیه کنیم.»

شیبانی می‌گوید که یکی از اهداف راه‌اندازی این موزه از مهر سال ۱۳۹۷ این بوده که بتوان آثار و وسیله‌های متعلق به دخانیات را که احیاناً در خانه‌ها و توسط افراد نگهداری می‌شود در یک مکان جمع‌آوری کرد و این تاریخچه را به نمایش گذاشت: « شرکت دخانیات ارزش بسیار زیادی برای همه کارمندان و کارگران خود قائل است و به همین دلیل می‌بینیم که اعضای یک خانواده همزمان یا در دوره‌های مختلف و نسل به نسل در شرکت دخانیات کار می‌کنند. به همین دلیل هریک از این خانواده‌ها می‌توانند آثار ارزشمندی از تاریخچه دخانیات را در خانه خود داشته باشند که سعی می‌کنیم در تعامل با این افراد بتوانیم گنجینه ارزشمندی را برای موزه دخانیات فراهم کنیم.»

موزه دود و دم کجاست؟

در ورودی موزه جعبه دست‌ساز چوبی به چشم می‌آید که انواع سیگارها در آن چیده شده؛ جعبه شیکی که یکی از کارمندان بازنشسته شرکت دخانیات به موزه اهدا کرده است. مسئول موزه توضیح می‌دهد که طی سال‌های مختلف از این بسته‌های زیبای چوبی برای اهدا در مناسبت‌های مختلف به مقامات دولتی و مدیران ارشد شرکت استفاده می‌شد.

کمی جلوتر انواع توتون‌های داخلی بسته‌بندی شده به چشم می‌آید. گفته می‌شود توتونی در اصفهان کاشته می‌شود که بسیار مرغوب است و کشورهای حاشیه خلیج‌فارس مشتریان اصلی این توتون هستند. از دیگر شهرهایی که اکنون توتون شرکت دخانیات ایران را فراهم می‌کنند استان‌های گلستان، گیلان، مازندران، آذربایجان و... هستند.

نقش زنان در صنعت دخانیات

روی دیوارهای موزه هرجا که سر می‌چرخانیم عکس‌های مزارع توتون و زنانی که در حال نشاء و کاشت و برداشت توتون هستند دیده می‌شود.‌ گویی از گذشته تا امروز بانوان نقش مهمی در تولید محصولات مزروعی داشته‌اند.

انواع دستگاه‌های مربوط به عدل‌بندی، بسته‌بندی، وزن کشی، الک، شیشه‌های خمره‌ای شکل نگهداری اسانس و حتی گاوصندوق‌های قدیمی را هم می‌توان در موزه دید که از کشاورزان یا شرکت‌های استانی دریافت شده و در این موزه به نمایش درآمده‌اند.