لادن ایرانمنش: رنگ ها دوباره به شهرها برگشته اند. زرد، نارنجی و قرمز، موج جدید کرونا را رقم زده تا این ویروس در روز‌هایی که در کشورمان رام و حتی شکست‌خورده به نظر می‌رسید، به یکباره اوج بگیرد.

گرچه شنیدن مرگ های روزانه صفر یا کمتر از پنج نفر کرونایی برای جامعه ما یک خبر خوشایند و برای نظام سلامت ما یک دستاورد بود اما این دستاورد، چندان پایدار نبود و در کمتر از یکی دو ماه، دوباره کرونا برگشت.

به صفر رسیدن آمار مرگ و میر و پایین آمدن آن، یک نتیجه دیگر هم داشت، اینکه ماسک ها به طور خودکار از مقابل دهان و بینی افراد برداشته شد و همه فکر کردند که عصر زندگی با ماسک سرآمده است. همین کج فهمی باعث شد که در کوچه و خیابان، بسیاری از صورت ها بدون ماسک شود، غافل از اینکه کرونا هنوز هم هست و ما هنوز به ساحل آرامش نرسیده ایم.

حمید سوری، اپیدمیولوژیست در این رابطه اعتقاد دارد که مبنای رنگبندی کرونایی شهر‌ها در کشورمان براساس میزان مرگ‌ومیرهاست و این مبنا، روش درست و کاملی برای سنجیدن سطح خطر نیست؛ بنابراین، نباید دچار ساده‌انگاری شویم و پاندمی کرونا را تمام شده فرض کنیم.

اما برخلاف نظر این کارشناس، روزهای صلح آمیز با کرونا هنوز برای مردمی که تقریباً سه سال را با این ویروس گذراندند و حالا روزهای بدون ماسک را تجربه می کنند، تمام نشده است. کسانی که حتی عادی تر از پیش رفتار می کنند و انگار که نه خانی آمده و نه خانی رفته است.

شاهد این مدعا هم خیابان هایی است که پر شده از مردم بدون ماسک و اگر افرادی هم ماسک زده اند به تعداد معدود هستند. این نشان می دهد با اینکه ما دستاوردهای خوبی در کنترل کرونا و به صفر رساندن آن داشتیم اما در مدیریت و تداوم این موضوع موفقیتی کسب نکردیم به این خاطر که یکی از ابزار‌های کارآمد برای این کار، تداوم زندگی با ماسک است.

ساده انگاری کرونا

آمار دقیقی در دسترس نیست که نشان بدهد کدام گروه تمایل کمتری به ماسک زدن دارند؛ مردان یا زنان؟ سالمندان یا جوانان؟ کاسبان یا کارمندان؟ شهروندان ساکن در مناطق بالای شهر یا پایین شهر؟ اما چیزی که در شهر عیان است، وجود زنان و مردانی است که در  روز‌هایی که کرونا دوباره عزمش را جزم کرده، ماسک نمی‌زنند.

در بین ماسک نزده ها، هم افراد نوجوان، هم جوان، هم میانسال و هم سالمند دیده می‌شود. جالب اینجاست که روی شیشه برخی مغازه  هانوشته شده است که «بدون ماسک وارد نشوید» در حالی که تقریباً هیچ کدام از مشتری‌هایی که وارد می‌شوند، ماسک به صورت ندارند.

یکی از ماسک نزده ها دختر نوجوانی است که در پاسخ به اینکه چرا ماسک نزده ای می گوید: «مگر زندگی چقدر ارزش دارد که باید اینقدر خودمان را اذیت کنیم؟ چرا باید ماسک بزنیم؟ یکی از آشنایان ما ماسک می‌زد، اما مبتلا شد و فوت کرد، در حالی که برخی افراد که ماسک نمی‌زنند، مبتلا شدند و خوب شدند، به نظرم زدن ماسک تأثیری ندارد.»

قیافه حق به جانبی به خود می‌گیرد و ادامه می‌دهد: «خیلی نباید این چیز‌ها را جدی گرفت. هر کس قرار است مبتلا شود، مبتلا می‌شود. کرونا آنقدر‌ها هم ترسناک نیست. در کشورمان همین تعداد آدم به دلایلی مثل بیماری‌های دیگر و تصادف فوت می‌کنند. چرا اینقدر زندگی را سخت بگیریم، آن هم در شرایطی که دیگر کرونا نیست؟»

ساده انگاری کرونا اکنون به معضلی جدی تبدیل شده است؛ از رعایت نشدن شیوه نامه‌های بهداشتی در روز‌هایی که هنوز هم این ویروس سمج جولان می‌دهد تا کسانی که دیگر باوری به وجود کرونا ندارند.  این در حالی است که ستاد مقابله با کرونا اعلام کرده، شیوه نامه‌ها تغییر نکرده و همچنان استفاده از ماسک و فاصله گذاری باید رعایت شود. حتی جریمه های ورود افراد واکسن نزده به شهرهای دیگر هم بازگشته است. اما در این میان تنها چیزی که مردم به آن اهمیت نمی دهند توصیه های ستاد مقابله با کروناست.

مسئولان وزارت بهداشت می‌گویند به جای درمان باید به فکر پیشگیری بود و راه آن هم رعایت شیوه نامه‌های بهداشتی و به خصوص استفاده از ماسک است؛ شستشوی مداوم دست ها، استفاده از ماسک و رعایت فاصله یک متری نکات پیشگیرانه‌ای است که همچنان باید مدنظر قرار گیرد. اما با گشتی در شهر می‌توان به این نکته رسید که همه مردم، به این سه نکته توجه نمی‌کنند و دیگر این بیماری را جدی نمی‌گیرند.

یک روان شناس حوزه اجتماعی، سیاه نشدن وضعیت شهرها را در رعایت شیوه نامه های جدید می داند. به نظر معصومه عاقبتی، در شرایط کنونی که رعایت شیوه نامه‌های بهداشتی به فراموشی سپرده شده است، دستورالعمل‌ها باید تغییر کند: «در حالی که خانواده‌ها یا گروه‌های دوستی در ایران بسیار در هم تنیده هستند و ارتباط حضوری بین آنها پررنگ و مهم است به نظر می‌رسد که وزارت بهداشت باید به مردم بگوید مهمانی بروید، اما با حضور حداکثر پنج نفر. قبل از آن هم مطمئن شوید که میزبان یا مهمانان علائم خاصی ندارند. یا اگر قصد رفتن به پارک را دارید در ساعت‌های شلوغ نروید و مطمئن باشید تا شعاع 5 متری از شما کسی ننشیند و... این مهم است که اگر مردم از سفرکردن نهی می‌شوند، جاده باید با جدیت کنترل شود و مبادی ورودی و خروجی بسته شود.»

به نظر می رسد که اگر شیوه نامه ها تغییر نکند مردم هم دست از ساده انگاری هایشان برنخواهند داشت؛ با این حساب، معلوم نیست چه آینده ای در انتظار شهرهایی باشد که اکنون رنگ نارنجی را یدک می کشند و در آینده ممکن است به قرمز و سیاه برسند.