صنعت ماهی قزل آلا پرورشی با ۲۰ میلیارد دلار در سال سریعترین تولید کننده غذا در جهان است و ماهی قزل آلای پرورشی اقیانوس اطلس را به محبوب‌ترین ماهی بر روی میز‌های شام در آمریکای شمالی تبدیل کرده است. اما به چه قیمتی؟

این ماهی قزل آلای پرورشی سلامت ما را به خطر می‌اندازد و به سیاره ما آسیب می‌رساند. ماهی قزل آلای پرورشی برای رشد سریع در قفس‌هایی پرورش می‌یابد که مملو از انگل‌ها و عوامل بیماری زا هستند. ماهی‌ها گلوله‌های پودر ماهی، سبزیجات و محصولات جانبی حیوانی را می‌خورند. ماهی‌ها به طور منظم در معرض آنتی بیوتیک‌ها و آفت کش‌ها قرار می‌گیرند.

نشریه «تایم» بیش از دو سال وقت صرف تحقیق در مورد تجارت جهانی پرورش ماهی قزل آلا و شرکت‌های چند ملیتی که آن را کنترل می‌کنند کرده و با دانشمندان، پزشکان، ماهیگیران فعالان و کسانی که در تجارت آبزی‌پروری فعالیت می‌کنند مصاحبه کرده است. هم چنین، این نشریه مطالعات دانشگاهی، احکام دادگاه و روند‌های تحقیقاتی و حقوقی که پیش‌تر فاش نشده بودند را مورد بررسی قرار داده و در تلاش بوده به سه پرسش حیاتی که حول محور موضوع ماهی قزل آلای پرورشی وجود داشتند پاسخ دهند.

اولین و مهم‌ترین پرسش: آن که آیا خوردن ماهی آزاد پرورشی سالم است؟

پزشکان ماهی سالمون را برای داشتن پروتئین، مواد مغذی و اسید‌های چرب امگا ۳ برای سلامت قلب توصیه می‌کنند. انجمن قلب آمریکا مصرف حداقل دو وعده ماهی در هفته را پیشنهاد می‌کند. با این وجود، به ندرت نوع ماهی قزل آلا را که باید بخورید، مشخص می‌کنند یا کم پیش آمده که در مورد خطرات آن هشدار دهند.

بسیاری از کارشناسان و مطالعات علمی در مورد این ادعا که ماهی قزل آلای پرورشی باید بخشی از یک رژیم غذایی سالم باشد، تردید دارند. برخی از ماهی‌های قزل آلا پرورشی ممکن است ایمن‌تر از انواع دیگر باشند. با این وجود، مصرف کنندگان به ندرت اطلاعات کافی برای این انتخاب دارند. بعید است که برچسب‌ها نشان دهند که ماهی قزل آلا پرورش داده شده است چه رسد به شناسایی مواد شیمیایی مورد استفاده برای پرورش آن. وزارت کشاورزی ایالات متحده حتی تعریفی برای ماهی قزل آلا ارگانیک ندارد.

در اوایل سال ۲۰۰۴ میلادی دانشمندان سطوح بی‌فنیل‌های پلی کلرینه یک ماده سرطان زای احتمالی که با عنوان PCB شناخته می‌شود را در ماهی قزل آلای اقیانوس اطلس هفت برابر بیش‌تر از ماهی آزاد وحشی یافتند. مطالعات تازه‌تر سطوح بالایی از سایر مواد شیمیایی و آنتی بیوتیک‌ها را در ماهی قزل آلا پرورشی نشان داد.

پژوهشگران دانشگاه ایالتی آریزونا افزایش آنتی بیوتیک‌های مقاوم به دارو را در غذا‌های دریایی پرورشی طی ۳۰ سال گذشته کشف کردند که منجر به نگرانی در مورد افزایش خطر مقاومت آنتی بیوتیکی در انسان شده است. سموم اغلب در گوشت ماهی قزل آلا تجمع یافته و در افرادی که ماهی می‌خورند جمع می‌شوند.

برخی مطالعات هشدار می‌دهند که یک وعده غذایی در ماه ماهی آزاد پرورشی اقیانوس اطلس می‌تواند مصرف کنندگان را در معرض سطوح آلاینده بیش از استاندارد‌های سازمان بهداشت جهانی قرار دهد. این خطر برای نوزادان، کودکان و زنان باردار به دلیل آسیب احتمالی آلاینده‌ها به مغز در حال رشد بیش‌تر است.

یک راهنمای مستقل برای مصرف ماهی به نام Seafood Watch وابسته به آکواریوم خلیج مونتری توصیه می‌کند از اکثر ماهی قزل آلا اقیانوس اطلس به دلیل استفاده بیش از حد از مواد شیمیایی و بیماری اجتناب کنید. متخصصان تغذیه عموما خوردن ماهی آزاد وحشی را به جای ماهی قزل آلا پرورشی توصیه می‌کنند.

پرسش کلیدی دوم این بود: آیا ماهی قزل آلا پرورشی پایدار است؟

پرورش دهندگان ماهی قزل آلا اغلب ماهی‌های خود را به عنوان ماهی‌های پایدار و پرورش یافته طبیعی تبلیغ می‌کنند. این اظهارات فریبنده است. ماهی قزل آلا گوشت خوار هستند. پودر ماهی و روغن ماهی حاصل از ماهی آنچوی، ساردین، ماهی خال مخالی، شاه ماهی و سایر ماهی‌های علوفه‌ای کوچک ۲۵ تا ۳۰ درصد از بیشتر غذای ماهی قزل آلا را تشکیل می‌دهند.

تقریبا یک چهارم ماهی‌های برداشت شده از اقیانوس‌های جهان به خوراک آبزی پروری و حیوانات خانگی می‌رسد. برای پاسخگویی به تقاضای روزافزون جهانی برای ماهی قزل آلا تجهیزات ماهیگیری صنعتی در ابعاد وسیع در سواحل غربی آفریقا و پرو غارت منابع آبی را انجام داده و معیشت ماهیگیران را ربوده و ناامنی غذایی را افزایش می‌دهند. در واقع، غذا از بشقاب مردم در غرب آفریقا گرفته می‌شود تا به مردم اروپا و ایالات متحده غذا داده شود.

پرورش دهندگان ماهی قزل آلا استدلال می‌کنند که با افزایش جمعیت جهان این ماهی نیاز به پروتئین را برطرف می‌کنند. کاهش ماهیگیری در کشور‌های کم درآمد برای تامین ماهی ناپایدار برای کشور‌های ثروتمند سابقه خطرناکی ایجاد می‌کند. تلاش‌ها برای توسعه منابع پروتئینی جایگزین در آزمایشگاه‌های دانشگاه و شرکت‌های نوپا در حال انجام است. تاکنون هیچ پایانی برای بهره برداری از ماهی‌های کوچک در صنعت وجود ندارد.

پرونده‌های اخیر دادگاه ادعا‌های پایداری صنعت را به چالش کشیده است. Mowi ASA نروژی بزرگترین پرورش دهنده ماهی قزل آلا در جهان یک سال پیش یک پرونده تبلیغاتی فریبنده را در دادگاه فدرال در شهر نیویورک حل و فصل کرد. این شرکت ۱.۳ میلیون دلار پرداخت کرد و موافقت نمود که شرکت‌های تابعه آن شرکت در ایالات متحده استفاده از عبارات «منبع پایدار» و «طبیعی افزایش یافته» را برای توصیف ماهی آزاد خود متوقف سازند.

در نهایت و سومین پرسش کلیدی این است: آیا ماهی قزل آلای پرورشی به طور طبیعی به گونه‌ای پرورش می‌یابد که به محیط زیست آسیب نرساند؟

معمولا بیش از یک میلیون ماهی قزل آلا برای پرورش در ۱۰ یا ۱۲ قفس که ۹.۱ متر زیر سطح امتداد دارند و به بستر دریا می‌رسند نگهداری می‌شوند. فضای شلوغ در قفس‌ها محلی مناسب برای حضور انگل‌های کوچکی به نام شپش دریایی و بسیاری از ویروس‌هایی است که ماهی‌های پرورشی را از بین می‌برند و هنگامی که جریان آب ماهی آزاد را به بیرون از مزارع پرورش انتقال می‌دهد، ماهی آزاد وحشی را به خطر می‌اندازد.

دوز‌های زیادی از آفت کش‌ها از جمله نوروتوکسین (سم‌های عصبی فلج کننده)‌های ممنوعه و آنتی بیوتیک‌ها علیه انگل‌ها و پاتوژن‌ها استفاده می‌شوند. این مواد به بستر دریا در زیر قفس می‌ریزند و هم چنین بر روی ماهی‌ها اثر می‌گذارند. ضایعات تصفیه نشده حاصل از خوراک اضافی، ماهی در حال تجزیه، فضولات و بقایای شیمیایی یک ترکیب سمی را تشکیل می‌دهند که جانداران دریایی را تا مسافت‌های زیادی از بین می‌برند.

مرگ ماهی‌های قزل آلای پرورشی در مزارع پرورش بر اثر انگل ها، بیماری‌ها و گرم شدن آب امری رایج است. تخمین‌ها حاکی از آن است که ۱۵ تا ۲۰ درصد از ماهی قزل آلا پرورشی هر سال پیش از برداشت می‌میرند که ده‌ها میلیون ماهی را شامل می‌شود. در مقام مقایسه، میزان تلفات مرغ‌های کارخانه‌ای ۵ درصد و برای گاو‌های پرواری ۳.۳ درصد است.

ماهی‌های قزل آلا وحشی جوانی که مهاجرت خود را آغاز می‌کنند به ویژه در برابر توده‌های شپش دریایی از مزارع آسیب‌پذیر هستند. ماهی قزل آلا پرورشی فراری برای غذا با ماهیان وحشی رقابت می‌کند و از طریق آمیختگی مخزن ژن را تضعیف می‌نمایند.

تا ۸۵ درصد از ماهی قزل آلا که ما می‌خوریم از مزارع سواحل نروژ، شیلی، اسکاتلند و کانادا وارد می‌شود. با این وجود، سازمان غذا و دارو که مسئول ایمنی مواد غذایی است در زمانی که پاتوژن‌های انتقال یافته از طریق غذا در حال افزایش هستند توجه کمی به ماهی آزاد پرورشی دارد.

چندین نظرسنجی تازه نشان می‌دهند که مصرف کنندگان برای محصولاتی که پایدار هستند و به محیط زیست آسیب نمی‌رسانند حق بیمه پرداخت می‌کنند. ماهی قزل آلا پرورش یافته ممکن است در نهایت بازار جهانی را متحول کند. در حال حاضر، شفافیت، مقررات بهتر و برچسب‌های دقیق روی ماهی قزل آلا پرورشی برای اطمینان از انتخاب‌های خوب برای سلامتی و سلامت سیاره ما مواردی ضروری هستند. تا زمانی که این اتفاق رخ نداده ماهی قزل آلای پرورشی اقیانوس اطلس پرورشی باید از منوی شما خارج شود.