زنبورهاي عسل نقش حياتي در بقاي انسان دارند وسهم زنبور عسل در افزايش توليدات کشاورزي معادل4درصد توليد ناخالص ملي کشور است اما اين روزها حال زنبورها هم مثل ديگر بخش هاي محيط زيست کشور خوب نيست.

يک جانورشناس و فعال محيط زيست در گفتگو با مهر، ضمن برشمردن تهديداتي که زنبورهاي عسل کشور را در معرض خطر قرار داده گفت: شايد بتوان زنبور عسل را در زمره مهمترين جانوران کشورمان قرار داد. در اهميت زنبور عسل همين بس که اينشتين گفته است اگر زنبورهاي عسل منقرض شوند، انسان ها فقط چهار سال قادرند به زندگي بر روي زمين ادامه دهند.

وي تأکيد کرد: بررسي ها نشان مي دهد که نقش زنبور عسل در افزايش توليدات کشاورزي 70 تا 145 برابر توليدات مستقيم آن است. در تحقيقي که در سال هاي گذشته در کشورمان صورت گرفته است، اين ميزان تا 90 برابر توليدات مستقيم زنبور عسل در کشورمان و برابر 4 درصد توليد ناخالص ملي کشور برآورد شده است.

اين جانورشناس درباره انواع زنبورهاي عسل موجود درکشور توضيح داد: دو گونه معروف، گونه هاي غالب زنبور عسل در کشورمان را تشکيل مي دهند که يکي از اين دو گونه، پراکنش بالايي در جنوب کشومان دارد اما امروزه جمعيت آن به علت سوء مديريت با خطر بسيار جدي مواجه است. با توجه به ارزش غذايي بالاي عسل، سهولت دسترسي به کندوها، قيمت بالاي آن، کاربرد گسترده عسل در طب محلي و... اين زنبورها به شدت مورد توجه مردم بومي قرار دارند.

فاطمي هشدار داد: در بعضي از مناطق جنوب کشور قيمت عسل تا مرز 400 هزار تومان به ازاي هرکيلو نيز مي رسد. با توجه به وضعيت مالي نه چندان مناسب هموطنان ما در جنوب کشور، عسل مي تواند نقش تعيين کننده اي در کسب درآمد فصلي آنها داشته باشد. همين عامل باعث هجوم مردم به کندوهاي اين زنبورها مي شود.

وي تصريح کرد: مردم گاه از روش هاي نامتعارف و دردناکي براي استحصال عسل استفاده مي کنند. از جمله آنها مي توان به قطع و يا آتش زدن درختان کهنسال، آتش زدن و دوداندود کردن کندو براي فراري دادن زنبورهاي عسل، برداشت زودهنگام عسل از کندوها و... اشاره کرد. حتي ديده شده است که براي اين کار از کوهنوردان حرفه اي براي برداشت عسل در مناطق صعب العبور و يا استفاده از ادوات صنعتي چون موتور برق و دريل براي دسترسي به کندو کمک مي گيرند.

اين فعال محيط زيست ادامه داد: با توجه به خشکسالي هاي اخير جنوب کشور و خشک شدن منابع آبي در طبيعت، با پديده مهاجرت اجباري زنبورهاي عسل به سمت مناطق شهري براي دسترسي راحت تر به منابع آبي مواجه هستيم که پيامد اين مهاجرت اجباري سرانجامي به جز نابودي اغلب کندوها به دست انسان ندارد.

فاطمي افزود: در کنار موارد بالا دشمنان طبيعي اين گونه چون انواع پرندگان و پستانداران، انواع حشرات و حتي بعضي از خزندگان، همچنين خشکسالي ها و افزايش گرد و خاک، افزايش استفاده از آفتکش ها و سموم، امواج الکترومغناطيسي و... شرايط را براي حفظ جمعيت بالاي اين زنبورها به شدت بحراني کرده است.

وي تصريح کرد: مهمترين چالش امروز جمعيت زنبورهاي عسل، برداشت غيراصولي (نحوه و زمان برداشت) عسل از کندوهاست که اولاً منجر به از بين رفتن لاروها شده و سپس ذخيره غذايي لازم براي ساخت کلني جديد توسط بالغين را نيز از دسترس خارج مي کند.

اين جانورشناس و فعال محيط زيست درباره نقش نهادهاي متولي در اين باره نيز توضيح داد: سازمان هاي مرتبط، همچون سازمان حفاظت محيط زيست و جهادکشاورزي و... تا کنون هيچگونه حمايتي از اين گونه ارزشمند انجام نداده اند. همه موارد ياد شده در بالا ضرورت رسيدگي فوري مسئولان به انجام اقدامات لازم براي حفظ جمعيت اين گونه ارزشمند را مي رساند.