با اتصال مراکز معاینه فنی خودرو در شهرها به سامانه یکپارچه معاینه فنی ایران (سیمفا)، صدور هرگونه گواهی معاینه فنی خودروی سبک خارج از سامانه سیمفا ممنوع و غیر قانونی است.

البته باید گفت اولین بار در بند 5 ذیل ماده 18 قانون تنظیم بخشی از مقررات مالی دولت مصوب 80/12/8 به بحث معاینه فنی اشاره شد و انجام معاینه فنی خودروها با رعایت مفاد این بند و متناسب با امکانات کشور اجباری اعلام گردید.

ستادهای معاینه فنی خودرو وابسته به شهرداری ها یا مراکز فنی مجاز وظیفه انجام معاینه و صدور برگه معاینه فنی را بر عهده دارند و چگونگی اجرای این بند و زمان بندی و نظارت بر انجام آن و تعیین دوره های معاینه فنی انواع خودروها و هزینه مربوط ، متناسب با امکانات هر منطقه به پیشنهاد وزارتخانه های کشور و راه با تصویب هیئت وزیران خواهد بود .

نیروی انتظامی جمهوری اسلامی ایران نیز مکلف است براساس تصویبنامه مذكور، از تردد خودروهای فاقد برگ معاینه فنی جلوگیری کند.

همچنین هیئت وزیران در مصوبه مورخ 87/7/20 خود در بند 11 مصوب کرد: وزارتخانه های کشور و راه به ترتیب مسئول انجام معاینه فنی خودروهای سبک و سنگین با هر نوع سوختی می باشند. وزارت نفت نیز موظف است معاینه فنی و تست مخازن (CNG) خودروهای سبک و سنگین گازسوز را انجام دهد و هزینه مراکزی را که توسط وزارتخانه های یاد شده، ایجاد و تجهیز می شوند، پرداخت نماید.

همچنین مصوبه سال 89 کارگروه توسعه و حمل و نقل عمومی هم مصوب کرد: وزارتخانه های کشور و راه موظف هستند بستر لازم برای اجرای کامل معاینه فنی خودروهای سبک و سنگین (بنزین سوز،‌گازوئیل سوز و گازسوز) در سراسر کشور را با استفاده از حداکثر توان بخش خصوصی و فعال سازی ظرفیت و امکانات موجود مراکز معاینه فنی، نمایندگی های خودروسازان و کارگاه های مجاز تبدیل خودروهای بنزین سوز به دوگانه سوز فراهم نموده و مکانیزم مدیریت، نظارت و کنترل بر آنها را با هماهنگی ستاد مدیریت حمل و نقل و سوخت تهیه و ابلاغ نمایند.

■■■

البته هیئت وزیران در مورخ 93/2/10 در بند4/2، وزارت کشور را مکلف به ایجاد ساختار یکپارچه معاینه فنی نمود و هیئت وزیران در مورخ 93/10/14 آیین نامه اجرایی نحوه انجام معاینه و صدور برگ معاینه فنی خودرو را مصوب کرد.

همچنین در خصوص اجرایی شدن سامانه یکپارچه معاینه فنی ایران (سیمفا) باید گفت: به استناد بند 5 الحاقی ماده 32 قانون وصول برخی از درآمدهای دولت که جایگزین قانون سال 80 شده، دولت بر اجرای سامانه یکپارچه معاینه فنی تاکید دارد که خوشبختانه پس از فراهم شدن زیرساخت‌های لازم در وزارت کشور، این سامانه در حال حاضر اجرایی و تقریباً تمامی مراکز معاینه فنی به این سامانه متصل شده‌اند.

همچنین تمامی مراکز معاینه فنی مکلف هستند آزمون مربوط به گازهای خروجی خودرو شامل پنج گاز O2، CO ، CO2 ، HC NOX را مورد سنجش قرار دهند. همچنین آزمون مربوط به ایمنی خودرو شامل تست ترمز، کمک فنر، لغزش جانبی، صدا و نور چراغ در مراکز معاینه فنی انجام خواهد شد.

همین طور خودروهای بالای پنج سال مشمول اخذ برگه معاینه فنی هستند. همچنین خودروهایی که تصادف می‌کنند نیز باید برگه معاینه فنی دریافت کنند.

■■■

خودروهای گازسوز پلاک شخصی نیز باید پس از سه سال معاینه فنی روی آنها انجام شود و خودروهای گازسوزی که پلاک عمومی یا دولتی دارند، باید پس از دو سال برگه معاینه فنی را دریافت کنند.

تاکسی‌ها نیز پس از پایان سال اول فعالیت، هر بار که برای اخذ کارنامه مراجعه می‌کنند، باید برگه معاینه فنی را دریافت کرده باشند. البته اگر عمر تاکسی بیش از 10 سال شود، هر شش ماه یک بار باید برای اخذ معاینه فنی به مراکز مجاز مراجعه کنند.

البته در حال حاضر تمامی مراکزی که در کلانشهرها هستند به این سامانه متصل شده‌اند و تنها دو مرکز در تهران به دلایلی همانند خرید برخی تجهیزات هنوز متصل نشده‌اند که قطعا با پیگیری‌های انجام شده، ظرف روزهای آینده به سامانه متصل خواهند شد. مراکزی نیز در برخی کلانشهرها وجود دارند که به سامانه متصل نشده‌اند که به محض تجهیز به تکنولوژی‌های لازم به سامانه سیمفا متصل می‌شوند.

همچنین اتصال پلیس راهور ناجا به سامانه سیمفا در روزهای انجام شده و عدم اتصال بانک اطلاعاتی پلیس راهور به سامانه، از مشکلات اجرایی شدن این سامانه بود که رفع شده است.

■■■

البته در گذشته برای اینکه خودروهای فاقد برگه معاینه فنی توسط پلیس اعمال قانون شوند، اصرار بود که پلیس به این سامانه متصل شود تا کلیه اطلاعات معاینه فنی خودروها به بانک اطلاعاتی پلیس نیز منتقل شود که در حال حاضر اتصال بانک‌های اطلاعاتی پلیس نیز محقق شده است و پلیس می‌تواند با داشتن اطلاعات خودروها، برای خودروهای فاقد برگه معاینه فنی اعمال قانون کند.

■■■

همچنین مراکز معاینه فنی به دوربین‌های پلاک‌خوان در آینده نزدیک مجهز می شوند و در صورتی که پلاک خودروها توسط دوربین‌های پلاک‌خوان ثبت شود، در لحظه، اطلاعات به بانک اطلاعاتی پلیس مخابره می‌شود و فارغ از اینکه خودرو در چه نقطه‌ای قرار گرفته، بر اساس پلاک، امکان تشخیص مجاز بودن تردد خودرو فراهم می‌شود.

همچنین موفقیت در اجرای طرح‌های ترافیکی همانند طرح LEZ ، وابسته به اجرای سیستم یکپارچه معاینه فنی است و در صورتی که سامانه یکپارچه معاینه فنی ایران به بهره‌وری کامل برسد، امکان تحقق چنین طرح‌هایی به وجود می‌آید.

همچنین درباره بروز تخلف در صدور برگه معاینه فنی باید گفت: قطعا با اجرایی شدن سامانه یکپارچه معاینه فنی نیز تخلفات به صفر نخواهد رسید؛ چرا که همچنان تا زمانی که صدور برگه انجام می‌شود، امکان تخلف وجود دارد؛ اما قطعا با نصب دوربین‌های پلاک‌خوان، نیاز به صدور برگه از بین می‌رود و بر همین اساس، تخلفات نیز به صفر کاهش پیدا خواهد کرد.

■■■

همچنین باید یادآور شد که از انتهای سال گذشته آزمون صدای خودرو از جمله بوق و موتور خودرو، یکی دیگر از آزمون‌هایی است که به مراحل معاینه فنی اضافه شده است و در حال حاضر با دستگاه‌های دیجیتال، سنجش صدای خودرو در مراکز انجام می‌شود.

همچنین شدت نور چراغ خودروها و زاویه آنها که بعضا بر اثر ضربه در تصادفات تغییراتی در آنها انجام می‌شود، در مراکز معاینه فنی مورد سنجش قرار می‌گیرد و نتایج این آزمون‌ها بلافاصله به صورت مکانیزه در سامانه یکپارچه معاینه فنی ثبت می‌شود.

همچنین بازدید زیر خودرو نیز یکی دیگر از آزمون‌های اضافه شده است و از طریق جک‌های قیچی، زیر خودرو مورد بازبینی قرار می‌گیرد و در آنها اتصالات سامانه سوخت و سامانه برقی خودرو، پر شدن مبدل کاتالیروز و آسیب های ضربه خوردگی مورد بررسی قرار می‌گیرد.

البته کلیه آزمون‌ها توسط دستگاه‌ها انجام می‌شود و بلافاصله به صورت الکترونیک به سامانه سیمفا منتقل می‌شود. همچنین تمامی مراحل تحت نظارت انجام می‌شود تا در مراحلی که اپراتور باید تجهیزات را برای سنجش روی خودرو نصب کند، احتمال تقلب و اشتباه به کمترین میزان ممکن کاهش پیدا کند.

■■■

در خصوص معاینه فنی موتورسیکلت‌ها نیز باید گفت کلیه مراکز معاینه فنی،دارای خط معاینه فنی موتورسیکلت نمی باشند و بر اساس آیین‌نامه، باید موتورسیکلت‌ها نیز مورد معاینه فنی قرار گیرند.