فرهنگستان زبان و ادب فارسی، واژگان لاتین کتاب درسی زیست شناسی را به معادل های فارسی تبدیل کرده است. به عنوان مثال دانش آموزان از این به بعد به جای اسکلت واژه فارسی استخوانگان را در کتاب زیست شناسی می آموزند.

اضافه شدن واژه های جدید به کتاب درس زیست شناسی دانش آموزان دوره متوسطه یکی از مباحثی است که طی هفته های اخیر با اعتراضاتی از سوی دبیران درس زیست شناسی همراه شده است. دبیران درس زیست شناسی نسبت به تغییر واژگان علمی در کتاب این درس معترض هستند و معتقدند که این موضوع دانش آموزان را در المپیادهای علمی بین المللی دچار سردرگمی می کند.

فرهنگستان زبان و ادب فارسی با مصوب کردن معادل های فارسی برای واژگان لاتین در کتاب زیست شناسی از آموزش و پرورش خواسته تا آنها را در کتاب درسی دانش آموزان لحاظ کند که این موضوع در تغییرات کتاب های درسی برای سال تحصیلی 96-95 اعمال شده است.

برخی از واژگانی که در کتاب درسی زیست شناسی تغییر کرده اند بدین شرح است: باکتری به معادل فارسی ترکیزه، سیتوپلاسم با معادل فارسی دشتینه، اسکلت با معادل فارسی استخوانگان و DNA با معادل فارسی دنا. دبیران درس زیست شناسی معتقدند که تلفظ این واژگان برای دانش آموزان دشوار است و از سوی دیگر آشنا شدن آنها با واژگان جدید فارسی زمانبر خواهد بود.

اما محمود امانی تهرانی مدیر کل دفتر تألیف کتاب های درسی وزارت آموزش و پرورش بر این باور است که اکثر کشورها برای حفظ زبان خود ملاحظاتی را برای کتاب های درسی اعمال می کنند چراکه استفاده از واژگان لاتین در کتب درسی باعث خوگرفتن دانش آموزان با این واژه ها می شود.

وی افزود: در واژگان فارسی که فرهنگستان مصوب کرده است به جای واژه هماتوکریت معادل فارسی خون بهره جایگزین شده است که درک آن برای دانش آموز آسان تر است.

امانی با مطرح کردن یک مثال افزود: هم اکنون در کتاب علوم و زیست شناسی دانش آموزان با واژه جانوران خون گرم و خون سرد آشنا می شوند اما در ابتدا به جای این دو واژه معادل لاتین آنها به کار می رفت که با طراحی واژگان فارسی دیگر هیچ فردی به یاد ندارد که معادل لاتین آنها چه بود. 

وی ادامه داد: واژگان فارسی برای دانش آموزان قابل فهم تر است وقتی دانش آموز با واژه میتوکندری مواجه می شود هیچ فهمی از آن ندارد در حالی که اگر به جای آن معادل فارسی به کار گرفته شود برای او قابل فهم تر است. امانی ادامه داد: به عنوان مثال واژه کروموپلاست برای دانش آموزان انگلیسی زبان قابل فهم است اما در زبان فارسی فاقد معناست اما اگر به جای آن معادل فارسی رنگ دیته به کار برده شود کلمه رنگ برای دانش آموز معنا دارد.