نصف جهان: انتقادات بي سابقه علي اکبر ولايتي از برجام که چند روز پيش در يک سخنراني مطرح کرد، با شگفتي اصلاح طلبان رو به رو شده است. روز پنج شنبه عبدا… ناصري، تحليلگر اصلاح طلب در گفتگو با پايگاه اطلاع رساني «انتخاب» گفت که عجيب است آقاي ولايتي قبلاً از برجام دفاع کردند اما امروز عملاً تعابير ديگري به کار مي برند.

ولايتي روز چهارشنبه هفته گذشته در سخنراني خود، از جمله به مقايسه برجام با عهدنامه ترکمانچاي پرداخته و گفته بود: «يک اشکال برجام نداشتن متن فارسي بود که احساس حقارت به انسان دست مي‌داد. حتي عهدنامه هاي گلستان و ترکمانچاي هم با آن متن ذلت بار نسخه فارسي داشتند اما درباره برجام اينهم انجام نشد.»

ناصري معتقد است ولايتي يا خبر دارد و يا تحليلش اين است که برجام به سامان نخواهد رسيد و مي خواهد خودش را از اين گردونه خارج کند. به گفته اين تحليلگر اصلاح طلب، آنها که به مسائل اشراف دارند مي دانند که ولايتي در سال 91، در شکل دهي به برجام نقش داشت و يکي از زمينه چين هاي امضاي برجام است اما در اين شرايط که تصور مي کند برجام در حال شکست خوردن است، قصد دارد از خود سلب مسئوليت کند.

ولايتي اما اعتقاد دارد که شکل گرفتن برجام در ابتداي دهه 90، مانند مذاکرت هسته اي سعدآباد در ابتداي دهه 80 به شکل درستي پيش نرفته است. او مي گويد: «در سال 82 نيز عده اي مانند زمان امضاي برجام عجله داشتند. سال 82 که همه صنعت هسته اي متوقف شد همزمان با حمله آمريکا به عراق بود که عده اي در داخل با جنگ رواني يا دفاع رواني مي‌گفتند حمله آمريکا نزديک است و تعجيل کردند. در ماجراي برجام هم با پمپاژ يأس و نااميدي در جامعه گفتند که براي رفع مشکلات بايد مذاکره کنيم.»

در حالي که ولايتي از مذاکرات هسته اي در زمان احمدي نژاد که به رياست سعيد جليلي برگزار مي شد سخني به ميان نياورده، اما عبدا... ناصري مناظرات انتخابات رياست جمهوري در سال 92 که جليلي هم در آن نامزد بود را شاهدي بر اين مي داند که موافقت ولايتي با مذاکرات هسته اي به شيوه جديد کتمان ناپذير بوده است اگرچه او حالا خلاف آن را مي گويد: «در مناظرات انتخاباتي روند مذاکرات هسته اي را چماق کردند و بر سر آقاي جليلي کوبيدند اما امروز عملاً تعابير ديگري به کار مي برند.»

اشاره ناصري به آن قسمت از اظهارات ولايتي در سال 92 خطاب به جليلي بود که با انتقاد غيرمنتظره از شيوه مذاکره کردن جليلي گفته بود: «ديپلماسي تعامل و بده بستان است. نمي‌شود که آنها هرچه که مي‌خواهيم بدهند و ما هيچ کاري نکنيم... ديپلماسي کلاس فلسفه نيست که بگوييد منطق ما قوي بود. آنچه مردم مي‌بينند اين است که شما مسئول مذاکرات هستيد و هيچ چيزي حاصل نشده است و مدام تحريم‌ها بيشتر شده و به مردم فشار بيشتري آمده است.» ولايتي در همان سال به خبرگزاري «ايرنا» هم گفت: «من شيوه گذشته مذاکره را قبول نداشتم. مذاکره قواعد خاص خود را دارد و بايد در مذاکره حوصله لازم را به کار برد و حرف طرف مقابل را شنيد و حرف حق خودمان را بزنيم. اين جزو سياست هاي قطعي جمهوري اسلامي ايران است که مذاکره بايد ادامه پيدا کند. تيم مذاکره کننده نيز از افرادي تشکيل شده که سابقه طولاني کار ديپلماتيک و بين المللي دارند. همه اعضاي تيم مذاکره کننده همکاران من در زمان حضورم در وزارت امورخارجه بودند و من همه آنها را مي شناسم.»

اين ولايتي، آن ولايتي نيست

«در ماجراي برجام، نان و آب مردم را به برجام گره زدند و همه جاي کشور تعطيل بود... اين "جان کري" همه کار، از فرستادن هديه تا تبريک عيد نوروز انجام مي‌داد تا دست آخر درباره سوريه صحبت کند.»

ولايتي در سخنراني هفته قبل خود، آشکارا از اينکه همه چيز(و حتي مسائل منطقه اي) با موضوع برجام گره خورده بود شاکي است. او البته تا چهارشنبه پيش سکوت کرده بود اما به نظر مي رسد اين مسئول اسبق ديپلماسي کشور، تاب سکوت از دست داده است و تصميم گرفته از روندي که برجام را به اينجا رسانده است انتقاد کند حتي اگر پيش تر از آن دفاع کرده باشد؛ به خصوص اينکه شخصيتي در مقام علي اکبر ولايتي قطعاً چيزهاي مي داند که ديگران از آن بي خبر هستند. اين موضوعي است که ناصري هم بر درستي آن انگشت مي گذارد: «البته اصلاح طلبان آقاي ولايتي را بخاطر نقشي که در سال 91 ايفا کردند تحسين مي کنند و ايشان هم سهمي در امضاي برجام دارند. اما به نظر مي رسد که آقاي ولايتي يا خبر دارند و يا تحليلشان اين است که برجام به سامان نخواهد رسيد و دارند خودشان را از اين گردونه خارج مي کنند.»