ایرج ناظمی: 4 مرتبه تغییر معاون پشتیبانی و مالی، 4 مرتبه تغییر مسئول دفتر حوزه ریاست، 3 مرتبه تغییر مدیر ستاد استان تهران و 3 مرتبه تغییر مدیر روابط عمومی، تنها بخشی از تغییرات مکرری است که طی سه سال و نیم گذشته در ستاد هماهنگی کانون های فرهنگی هنری مساجد کشور صورت گرفته است. به این مجموعه باید جا به جایی های متعدد دیگر در سطح معاونین و مدیران ستادی و استانی را اضافه کرد تا به این باور برسیم که در زمانه ای که ثبات منصب از جمله پیش نیازهای اولیه برنامه ریزی و فعالیت در حوزه امور فرهنگی محسوب می شود، این موضوع در ستاد مذکور و در دوره ریاست حجت الاسلام «حبیب رضا ارزانی» به طور کامل نادیده گرفته شده است.

شاید میل به همین تغییرات مکرر بود که هرگز اجازه نداد تا این مجموعه در اندازه های خود ظاهر شده و تأثیر خاصی بر روند فعالیت کانون های فرهنگی هنری مساجد کشور داشته باشد. در این میان، هر آنچه طی سه سال گذشته در حوزه امور فرهنگی و هنری مساجد اتفاق افتاده است را می توان تنها به خلاقیت، اراده، پشتکار و روحیه انقلابی اعضای این کانون ها مرتبط دانست ولاغیر.

تغییرات فوق الذکر تنها به جا به جایی افراد خلاصه نشده و تغییرات مکرر در روند عقد قراردادهای پرسنلی و بالا و پایین شدن مستمر حقوق و دستمزد کارکنان این ستاد نیز مزید بر علت شد تا بی ثباتی شغلی و نگرانی های معیشتی، امکان تمرکز و فعالیت مؤثر را از کارکنان مجموعه مذکور سلب نماید؛ افرادی که حتی محل استقرار آنها نیز با جا به جایی های مختلف همراه بود.

اگر چه تهیه سند تحول و همچنین تدوین و تصویب اساسنامه ستاد هماهنگی کانون های فرهنگی هنری مساجد در ابتدای فعالیت رئیس فعلی آن، این امید را ایجاد کرده بود که زمینه رشد و توسعه فعالیت های فرهنگی در بستر مساجد با هدفمندی بهتری مواجه خواهد شد ولی ناتوانی در بهره برداری از بستر ایجاد شده و گونه ای از تشتت فکری خاص، هرگز اجازه نداد که هدف گذاری های ستاد هماهنگ کننده کانون ها از پرداختن به امور سطحی و پیش پا افتاده فارغ شده و نگاه عمیق تری را به برنامه های فرهنگی جاری در مساجد کشور تسری دهد.

شاید به همین دلیل است که گزارش عملکرد این ستاد عمدتاً مبتنی بر آمار و اعدادی است که حتی به صحت و سقم آن نیز نمی توان اعتماد کافی داشت. این ذهنیت در حالی شکل گرفته که معمولاً ارزش فعالیت های فرهنگی و هنری با میزان اثربخشی و تعمیق اندیشه و کنش ها ارزیابی شده و تعدد امور و ارقام مرتبط با آن هرگز نمی تواند مبین و مؤید موفقیت باشد. چه بسا یکی از عمده مشکلات کشور در حوزه فرهنگ و هنر، آمارسازی و بازی با ارقام و نمودار است.

توجه صرف به تغییر در مجموعه مورد نظر حتی از نام آن نیز عبور نکرد و عنوان متعالی «ستاد عالی» را به «ستاد هماهنگی» تغییر داد و در یکی دو سال اخیر نیز تلاش بسیاری صورت گرفت تا عبارت خلاصه شده ستاد «فهما» به جای ستاد «هماهنگی کانون های فرهنگی هنری مساجد کشور» در اذهان مخاطبین خاص و عام بارگذاری شود. تلاش جاهلانه ای که اولین تأثیر منفی آن پنهان شدن واژه مقدس «مسجد» از سیطره توجه اذهان عمومی بود.

تغییر ساختار اداری که تمام مراکز استانی را با بحران حذف پرسنل یا تغییر فعالیتشان مواجه کرد نیز به عنوان نمونه ای دیگر از دگرگونی های ایجاد شده در ستاد هماهنگی کانون های فرهنگی هنری مساجد کشور است که باعث شد در مواردی متعدد، افراد در مناصبی قرار گیرند که هیچگونه تخصص و تجربه ای در آن نداشتند.

قاعدتاً تغییر در رویکردها از اختیارات هر مدیر تازه واردی است که در اغلب موارد با هدف ایجاد پویایی مجموعه ایجاد می شود؛ ولی تکثر تغییرات در این ستاد و عدم تمرکز بر فعالیت های جاری، هرگز اجازه نداد تا در مسیر خدمت به مساجد پیشرفت قابل ذکری حاصل شود و این ستاد را به شیری بی یال و دم تبدیل کرد که نه تنها امروز دیگر چیزی برای عرضه ندارد، بلکه از سوی مسئولین و اعضای کانون های فرهنگی هنری مساجد نیز با بحران هویت مواجه شده است.

تغییرات فوق الذکر در حالی شکل گرفت که هر یک با صرف هزینه هایی گزاف همراه بوده است. به عنوان نمونه به همان تغییر نام و نشان ستاد و استفاده از عبارت «فهما» می توان اشاره نمود که میلیون ها تومان برای طراحی و حک شدن آن بر صفحات اداری، سربرگ ها و تابلوهای مراکز ستادی و استانی هزینه شد. همچنین صرف بودجه ای بالغ بر ده ها میلیون تومان برای تهیه و تدوین ساختار اداری جدید که هیچگونه تأثیری بر فرایند امور نداشت و یا خرید یک مجتمع 6 طبقه با پرداخت نزدیک به بیست میلیارد تومان و تغییر کاربری و «تجهیز تجملاتی» آن با هزینه ای چند میلیارد تومانی که مجموع موارد فوق الذکر می توانست صرف رشد و پویایی برنامه های فرهنگی و هنری در مساجد شده و به باروری روز افزون جوانان مذهبی، انقلابی و مسجدی منتج شود.

این قبیل مخارج، فارغ از هزینه های پنهان یا غیرمادی است که تغییر مکرر افراد در مناصب مختلف به همراه داشته و متأسفانه شتابزدگی در این قبیل تغییرات، هرگز اجازه نداد تا آرامش لازم برای دل سپردن به گره گشایی از مشکلات جوانان مسجدی و گام برداشتن در مسیر دستیابی به اهداف شکل گیری ستاد هماهنگی کانون های فرهنگی هنری مساجد، بر روح و روان مدیران میانی و کارکنان این مجموعه حاکم شود؛ افرادی که علیرغم گذشت چند سال، همچنان از دوران 12 سال مدیریت حجت الاسلام و المسلمین «حمید رضا ارباب سلیمانی» رئیس سابق ستاد مورد نظر به عنوان دوره طلایی ثبات در اندیشه و تمرکز صرف بر پرداختن به امور فرهنگی و هنری در سطح مساجد یاد می کنند. 

اصلاح اشتباهات متعدد در تغییرات نابجای چند سال گذشته این ستاد، شاید تنها با یک تغییر اساسی به پایان برسد که همانا تغییر عاجل ریاست ستاد مذکور است تا رویکردهای ظاهری، تصنعی و عدد محور کنونی، بار دیگر به پویایی و تعمیق ارتباط مردم با مساجد تبدیل شود. موضوعی که با توجه به حساسیت شرایط کنونی کشور باید در رأس توجه دولت و وزیر آینده فرهنگ و ارشاد اسلامی قرار گیرد.