روزي که بنز قديمي آيت ا... اکبر هاشمي رفسنجاني در لحظات آخر نام نويسي از خيابان فاطمي وارد خيابان منتهي به محل ثبت نام انتخابات رياست جمهوري سال 92 شد، اميدي جلوي ساختمان وزارت کشور به وجود آمد که به تمام کشور انتقال يافت.

در همان روزها گمانه‌زني‌ها و برخي نظرسنجي‌ها خبر از احتمال رأي بسيار بالاي هاشمي در انتخابات 92 داشتند. هر چند صلاحيت هاشمي براي انتخابات 92 تأييد نشد اما او با سبک خاص سياست‌ورزي خود موج ايجاد شده را به سمت حسن روحاني سوق داد تا شيخ اعتدال ثاني به رياست جمهوري برسد.

نگاهي به سبک سياست‌ورزي اکبر هاشمي رفسنجاني نشان مي‌دهد که او بي‌شک سياستمدارترين شخصيت تاريخ معاصر ايران است. هاشمي پيش از انقلاب اسلامي به خوبي خط نهضت امام (ره) را تشخيص داد و در حلقه ياران اصلي ايشان قرار گرفت. او حتي در اين راه از جان و مال خود دريغ نکرد، تا جايي که به قول خودش در شکنجه‌هاي زندان‌هاي رژيم شاه از هوش مي‌رفت و از طرفي برخي از انقلابيون زير چتر حمايت مالي او قرار داشتند.

پس از انقلاب اسلامي هيچ بزنگاه و اتفاق مهم سياسي در ايران نيست که نام هاشمي در کنار آن وجود نداشته باشد. از تشکيل شوراي انقلاب و مجلس خبرگان قانون اساسي گرفته تا رياست مجلس و عزل بني‌صدر. از تشکيل سپاه پاسداران تا فرماندهي در دفاع مقدس. از ارتحال امام (ره) با انتخاب رهبر آينده جمهوري اسلامي تا سازندگي در دوران بعد از جنگ تحميلي. از رياست مجمع تشخيص مصلحت نظام تا حوادث سال 88. از انتخاب حسن روحاني در سال 92 تا انتخابات 96. آري انتخابات رياست جمهوري 96.

هاشمي در تمام اين سال‌ها از اصلي‌ترين ياران امام راحل(ره) و مقام معظم رهبري بود و هميشه در سخنانش نشان داده که دل در گرو انقلاب دارد و تلاش مي‌کند به اصل نظام آسيبي وارد نشود و به همين دليل است که او مرد تأثيرگذار هر دو جناح سياسي کشور به حساب مي‌آمد.

هاشمي زماني از مؤسسين جامعه روحانيت مبارز تهران و جامعه مدرسين حوزه علميه قم بود که بعد از انقلاب به مهمترين تشکل‌هاي سياسي جناح راست بدل شدند. او پس از انقلاب يکي از مؤسسين حزب جمهوري اسلامي شد تا خط امام (ره) پي گرفته شود و بعد از رياست جمهوري، وزرايش را از تکنوکرات‌هايي انتخاب کرد که هسته اصلي حزب کارگزاران سازندگي را که يکي از مهمترين تشکل‌هاي سياسي جناح چپ به حساب مي‌آيد، شکل دادند.

او روزگاي سر ليست انتخاباتي اصولگرايان (محافظه کاران آن زمان) و در زمانه‌اي کانديداي اصلح اصلاح‌طلبان بود. هاشمي در تمام اين سال‌ها تلاش کرد نقطه تعادل ميان دو جناح اصلي سياسي ايران باشد و اين رفتار از همان تفکر حفظ نظام جمهوري اسلامي نشأت مي‌گرفت.

اوج رفتار سياسي هاشمي بعد از انتخابات سال 88 شکل گرفت. دوران مبهمي که حق و باطل تعادل دو جناح سياسي کشور را بر هم زد. حالا ديگر صحبت از اصولگرا و اصلاح طلب نبود. سياست ايراني به سمت دوگانه تعادل و افراط حرکت مي‌کرد. افراطيون هر دو جناح در دوره‌اي که منطقه در آشوب افراط گري مي سوخت، فضاي کشور را به همان سمت مي بردند، که در همين زمان هاشمي باز هم پرچم اعتدال را بالا گرفت و نظام جمهوري اسلامي به دامان افراط کشيده نشود.

او که اکبر ناطق نوري را در همين راه در کنار خود مي ديد، نسخه جوان تري از خود يعني حسن روحاني را براي جامعه ايراني تجويز کرد. مردي که از همان ابتدا در کنار هاشمي حضور داشته است. از معاونت او در فرماندهي جنگ گرفته تا دبيري شورايعالي امنيت ملي در دوران رياست جمهوري اش و پس از آن رياست مرکز تحقيقات استراتژيک مجمع تشخيص مصلحت نظام به رياست هاشمي. گويي هاشمي پدر معنوي سياسي روحاني به حساب مي آيد.

با درگذشت آيت ا... هاشمي رفسنجاني واکنش ها به اين اتفاق از ديد خيلي ها عجيب بود؛ چرا که تقريباً تمامي شخصيت‌هاي تأثيرگذار نظام جمهوري اسلامي فوت او را يک ضايعه بزرگ دانستند و از سوابق انقلابي و خدماتش گفتند. از جمله رهبر معظم انقلاب که در پيام تسليت خود فقدان هاشمي را سخت و جانکاه دانستند.

درگذشت هاشمي درست در روزهايي اتفاق افتاد که برخي مقامات قوا به جدال لفظي با يکديگر برخاسته بودند و ممکن بود اين مسير به افراط کشيده شود اما هاشمي با مرگ خود مي تواند باز به عنصري وحدت بخش تبديل شود.

با وجود همه اين تفاسير آيا مرگ هاشمي نمي‌تواند در سرنوشت انتخابات 96 تأثيرگذار باشد؟ کسي که دوست و دشمن زبان به تحسينش گشوده اند، از ابتداي دولت تدبير و اميد به حمايت از حسن روحاني پرداخت. او در آخرين اظهارات خود هم بخاطر وجود دولت يازدهم از خيال آسوده خويش سخن گفت و توصيه کرد، روحاني براي چهار سال آينده هم برنامه ريزي کند.

حالا کساني که پروژه افسانه شاه و گدا و ايجاد دوگانه مديريت اشرافي در مقابل مديريت مردمي را در سر مي پروراندند و مي خواستند هاشمي و به دنبال آن روحاني را هدف قرار دهند، با درگذشت هاشمي و تحسين ها و تعاريفي که از او مي شود، آرزوهاي شان را برباد رفته مي بينند و حتي برخي از آنها به موج بزرگان نظام و مردم پيوستند و در رسانه هاي خود مجبور به تمجيد از هاشمي شده اند. البته عده اي براي آنکه افراطشان بيش از اين به چشم نيايد، سکوت پيشه کرده‌اند.

درست است که مرگ هاشمي ضايعه اي بزرگ بر اي جريان اعتدالي کشور به حساب مي آيد اما روحاني به عنوان نماد اعتدال بعد از هاشمي مي تواند از موج حمايت هاي ايجاد شده پس از درگذشت شيخ اعتدال استفاده کند و شيخ اعتدال ثاني شود. درست همانطور که پس از رد صلاحيت هاشمي در انتخابات 92 از موج حمايت او برخوردار شد.

نبايد فراموش کرد که ايران بدون اعتدال بسيار نگران کننده‌تر از ايران بدون هاشمي خواهد بود. شايد شمع زندگي آيت‌ا... اکبر هاشمي رفسنجاني در فاصله چهار ماه مانده به انتخابات رياست جمهوري 96 خاموش شد تا با فضاي ايجاد شده از اين درگذشت، مشعل اعتدال روشن تر شود. اين آخرين هديه اي بود که هاشمي مي توانست به اعتداليون بدهد، تا در عصر افراط جهاني، ايران بتواند به نمادي از اعتدال تبديل شود.