نصف جهان: خرج کم و سود بالا. این دو جمله شاید بتواند به شکل کوتاهی، شرایط قهوه‌خانه و قهوه‌خانه‌داری را در ایران نشان دهد، شغلی که بیشتر سودش را از قلیان می‌برد.

اقتصاد قلیان و قهوه‌خانه‌داری را از خود قلیان باید شروع کرد. قیمتش خیلی به جنس و تزئیناتش بستگی دارد؛ این‌که شیشه باشد یا نه و از چه شیشه‌ای استفاده شده باشد و این‌که اندازه‌اش چقدر است و چه تزئیناتی روی شیشه و بدنه آن کار شده است. قدمت هم صد البته روی قیمت تاثیر دارد.

مرداد ماه سال جاری را باید فصل خبر قلیان در اصفهان نامگذاری کرد. زیرا خبرهایی از جنس قلیان کم شنیده نشد. در تازه ترین اظهار نظر مدیر مرکز بهداشت شماره 2 اصفهان گفته است: بدنبال اجرای طرح جمع‌آوری قلیان، تاکنون 141 قلیان از سطح شهر اصفهان ضبط و جمع آوری شده است و 23 باب چایخانه پلمب شد.

سهرابی اعلام کرد: برخورد با عرضه کننده قلیان با محوریت فرمانداری، دادستانی و تشکیل تیم مشترکی که این مرکز نیز عضو آن است انجام می شود.

قبل تر از این نیز جمعی از اعضای اتحادیه چایخانه داران نسبت به قانون منع استفاده از قلیان در چایخانه ها و پلمب برخی از مراکز عرضه کننده قلیان روبه روی ساختمان استانداری تجمع کردند.

افراد شرکت کننده در این تجمع خواستار بازنگری این قانون هستند.به تازگی طرح مقابله با عرضه قلیان در مجامع عمومی در استان اصفهان وارد فاز تازه ای شده که باعث نگرانی چایخانه داران گردیده است.

قلیان‌کشیدن، اما فقط قلیان خالی نمی‌خواهد. تنباکو یا همان توتون است که حس و حال فرد را عوض می‌کند. تنباکوهای فعلی بازار، اغلب میوه‌ای هستند با طعم‌هایی از پرتقال گرفته تا آلبالو و نعناع. هر کدام خاصیتی دارد و البته در زبان قلیان‌کش‌ها، سبکی و سنگینی آن هم فرق می‌کند.

البته تنباکو همان‌طور که برداشت می‌شود مصرف نمی‌شود. استحصال دارد و نیاز به کارخانه، بخصوص اگر بنا باشد عصاره میوه به آن زده شود. گمرک می‌گوید در سال 1389، سی‌و‌دو میلیون دلار دستگاه استحصال تنباکو و توتون وارد ایران شده است. در مقابل سی‌هزار دلار نیز به کشورهای دیگر صادر شده است.

گزارش میدانی نشان می‌دهد بعضی قهوه‌خانه‌داران اصفهانی در این شهر، درآمد ماهانه هنگفتی دارند. با وجود این و حتی با کم کردن هزینه‌های گفته شده هم نباید شکی به دل راه داد که قهوه‌خانه‌داری یکی از شغل‌های پردرآمد امروزی است که اگر نبود نمی‌گفتند چندین میلیون تومان باید پول بدهی تا بتوانی جوازش را بگیری.

صدای «قل قل» قلیان به قدری سود آور و وسوسه برانگیز است که بسیاری از افراد حتی با سرمایه ای نسبتا پایین سفره خانه ای به راه می اندازند که خمیر مایه اصلی درآمدآن قلیان است. بیراهه نگفته ایم اگر بگوییم که این کالای دخانی تمام دخل و خرج یک سفره خانه پرهزینه را یک تنه می پردازد.

در بیشتر سفره خانه های اصفهان از بسته های مارک دار استفاده نمی شود. بیشتر این سفره خانه ها از توتون های ارزان قیمت تری که به صورت فله ای که هر یک کیلوگرم آن ۲۰ هزار تومان است استفاده می کنند.قلیان علاوه بر توتون به زغال آتشین نیز نیاز دارد. در حال حاضر قیمت هر کیلو زغال چهار هزار تومان و در گران ترین قیمت ۱۴ هزار تومان ارزش گذاری می شود.

البته این قیمت ها بستگی به مرغوبیت و تازگی و کهنگی آن دارد.از قیمت زغال و توتون که بگذریم، به خود وسیله دخانی قلیان می رسیم.

ارزان ترین دستگاه قلیان قیمتی برابر با ۱۵ هزار تومان دارد که دارای بدنه فلزی است و به قول قلیان کش ها کام خوبی می دهد. البته قلیان های گران تری نیز وجود دارند که با توجه به ارتفاع و جنس بدنه قیمت هایشان متغیر است. یک قلیان با بدنه چوبی کار شده در شهر سنندج که ارتفاع بلند و تنگ بزرگی نیز دارد قیمتی بالای ۳۰۰ هزار تومان دارد.

قیمت تمام شده یک قلیان چه در قهوه خانه یا سفره خانه، چه در مکانی لوکس و امروزی یا سنتی و قدیمی، چه در جنوبی ترین نقطه شهر یا بالای شهر ، برای صاحب قهوه خانه یا سفره خانه هیچ فرقی نمی کند و بیشتر از ۱۵۰۰ تومان هزینه در بر ندارد.

اما هزینه اصلی را زمانی قرار است پرداخت کنید که سرویسی کنار قلیان برایتان در نظر می گیرند. از آجیل گرفته تا میوه و نبات و خرما فراهم می شود. هر چقدر این سرویس سنگین تر و شکیل تر باشد پولی که باید برای آن پرداخت کنید نیز بیشتر است. در بعضی از سفره خانه های شهر اصفهان قیمت یک قلیان بین ۳ تا ۶ هزار تومان است و در بعضی از قسمت های شهر این قیمت ها تغییر می کند.