نصف جهان: نشستن یک اصفهانی دیگر بر کرسی یکی از مهمترین پست های دولتی حتمی شده است. آنطور که رئیس شورای اسلامی شهر یزد خبر داده، مهدی جمالی نژاد، شهردار این شهر قرار است به معاونت عمرانی وزارت کشور منصوب شود و به همین دلیل استعفای خود را تقدیم شورای شهر کرده است.

جمالی نژاد در حال به پایان رساندن سال اول شهرداری خود بر شهر یزد بود که خبر استعفایش منتشر شده است. او پیش از این، شهردار اصفهان و قبل از آن هم معاون عمرانی استانداری اصفهان و مشاور استاندار در حوزه عمرانی بوده است. شاید بخاطر همین تجربه جمالی نژاد است که رحمانی فضلی، آماده امضای حکم انتصاب معاون جدید خود در حوزه عمرانی می شود.

اصفهان از ابتدای انقلاب تاکنون شخصیت های تأثیرگذاری را به حوزه های اجرایی، قضائی و قانونگذاری کشور معرفی کرده که هرکدام در شاخه های تحت فعالیت خود بانی اقدامات مهمی بوده اند. جمالی نژاد آخرین آنهاست که قرار است معاونت مهمترین وزارتخانه دولت در حوزه سیاسی و امنیتی را بر عهده بگیرد. البته پیش از این هم اصفهانی ها در این وزارتخانه نماینده داشتند و حتی یکی از مهمترین و در عین حال جنجالی ترین وزرای دولت سازندگی و اصلاحات-عبدا...نوری- اصفهانی بود اما ظاهراً قرار است این بار تجربه عمرانی(و نه سیاسی) نماینده اصفهان در وزارت کشور مورد محک جدی قرار بگیرد.

چرا جمالی نژاد؟

شورای شهر یزد نمی تواند با استعفای جمالی نژاد موافقت نکند چون شورا و شهرداری به نوعی زیرمجموعه وزارت کشور محسوب می شوند و بدیهی است وقتی قرار است عضوی از این مجموعه، به رده اجرایی بالاتری منصوب شده و به وزارتخانه مادر منتقل شود، کسی نمی تواند در مقابل این انتقال مخالفتی نشان دهد. به همین دلیل هم مهدی جمالی نژاد از همان روزی که نامش برای معاونت عمرانی وزارت کشور قطعی شد، در صدد تدوین برنامه های خود برای تحول در این معاونت بوده است. اما او در وزارت کشور چه می تواند بکند؟ پاسخ این سئوال را باید از لابه لای حکمی که رحمانی فضلی اردیبهشت ماه امسال به نام هوشنگ خندان، معاون (سرپرست) جدید خود در امور عمرانی صادر کرده بود یافت. وزیر کشور در این حکم از خندان خواست که امور مربوط به «توسعه و تقویت ناوگان حمل و نقل عمومی شهرها، ‌گسترش و بهبود فضای سبز، کاهش آلودگی هوا، تقویت مدیریت شهری و ایجاد درآمدهای پایدار برای شهرداری‌ها، ‌رسیدگی به امور شوراهای اسلامی شهر و روستا و حمایت از نهاد دهیاری» را پیگیری کند و آنها را به سرانجام برساند. پی بردن به اینکه معاون مشهدی رحمانی فضلی تا چه میزان توانسته منویات رئیسش را پاسخ گوید، فعلاً مقدور نیست و باید تا زمان انتشارکارنامه خندان منتظر ماند و بعد قضاوت کرد اما می شود حدس زد اگر پای بازنشستگی در میان نباشد، وقتی وزیر کشور تنها چهار ماه بعد از صدور دستور انتصاب یک مقام عالی به عنوان سرپرست یکی از معاونت هایش، نه تنها او را به مقام معاونت نمی رساند بلکه از کار بیکار می کند(!) به این دلیل است که از اجرا نشدن خواسته هایش دلخور بوده و تصمیم گرفته است هوای تازه ای در معاونت تحت امرش بدمد. اما آیا جمالی نژاد آن کسی است که ویژگی ها و مختصات مدیریتی اش در اندیشه وزیر کشور بوده است؟

ذره بین روی مدیریت شهری و مردمداری

یک بار دیگر فهرست خواسته های وزیر از سرپرست سابق را نگاه کنید. بیشتر این خواسته ها در اجرای سیاست های شهری خلاصه شده که جمالی نژاد، هم در یکسالی که شهردار یزد بود و هم در دو سالی که کلیددار ساختمان قدیمی شهرداری اصفهان بود، با آنها آشناست. رضایت از اقدامات او به خصوص در حوزه نگهدای از فضای سبز شهر بی آب یزد بر کسی پوشیده نیست. در همین راستا رئیس شورای شهر یزد، با تأسف از قبول استعفای شهردار منتخب سخن گفته و خواستار آن شده که جمالی نژاد در معاونت عمرانی وزارت کشور هم به فکر یزدی ها باشد! در اصفهان اما او ادامه دهنده راه سید مرتضی سقائیان نژاد، شهردار پیش از خودش بود هر چند در کارنامه مدیریتش بر شهر اصفهان، نقطه سیاهی هم وجود ندارد که باعث نارضایتی از عملکرد این مدیر جوان شده باشد.

جمالی نژاد از این منظر انتخاب مناسبی برای معاونت عمرانی وزارت کشور به حساب می آید. از طرفی باید توجه داشت که روحیه مردمداری او هم یکی دیگر از نقاط قوتش برای حضور در سطوح بالایی وزارت کشور است. جمالی نژاد چه در زمانی که شهردار اصفهان بود و چه هنگامی که به حکم شورای شهر یزد بر اریکه مدیریت آن شهر تکیه زد، در تأسی آشکار از دوران شهرداری سقائیان نژاد بر شهرداری اصفهان، همواره تلاش می کرد در مقابل دیدگان مردم قرار بگیرد. او روزی با دوچرخه و اتوبوس به محل کارش می رفت و روزی هم در نقش راهنمای گردشگری، به معرفی ابنیه های تاریخی در مقابل دوربین های تلویزیونی می پرداخت. البته برخی هم با این رفتار جمالی نژاد موافق نبودند و آن را باعث شکسته شده اتوریته شهرداری می پنداشتند اما به هر حال خود او اعتقاد داشت باید در مقابل چشم ها بود و این اعتقاد را از روزهای خدمتش در استانداری اصفهان به شکل پررنگ تری به شهرداری این شهر آورد و بعد از آن هم به شهرداری یزد منتقل کرد. راه اندازی «پویش مهر حسینی» در شهر یزد که هدف از آن اختصاص دادن هزینه های نذری به خرید لوازم التحریر برای دانش آموزان نیازمند بود، از جمله آخرین اقدمات مردم پسند شهردار سابق این شهر به حساب می آید. حالا جمالی نژاد قرار است با این رزومه، به وزارت کشور دولتی کوچ کند که سطح تنزل یافته ای از محبوبیت مردمی را تجربه می کند.

انتخابی برای کاهش فشارها

بسیاری، عبدالرضا رحمانی فضلی را انتخاب علی لاریجانی در دولت حسن روحانی می پندارند. در حالی که اکثریت نمایندگان مجلس از عملکرد وزیر کشور ناراضی هستند و زمزمه استیضاح او بارها مطرح بوده است، اما نزدیکی لاریجانی و روحانی به یکدیگر، سپر بلای وزیر کشور تا امروز شده است. این وزیر پر سروصدا برای گریز از این وضعیت نیاز به معاون هایی دارد که علاوه بر وجهه مناسب، از قدرت رایزنی بالایی به خصوص با نمایندگان مجلس برخوردار باشند. درباره خصوصیت اول می شود روی جمالی نژاد حساب کرد اما آیا او یک رایزن قدرتمند هم هست؟

واقعیت این است که قرار گرفتن مهدی جمالی نژاد در جایی میان اصلاح طلبان و اصولگرایان، او را محبوب هر دو جناح کرده است. جمالی نژاد در دوران استانداری نماینده محمود احمدی نژاد، معاون او بود و در دولت حسن روحانی به مقام شهرداری اصفهان و یزد رسید. وقتی او برای شهرداری اصفهان انتخاب شد، هم اصولگرایان و هم اعتدالیون از انتخاب او خرسند بودند (یا حداقل اعتراضی به این انتخاب نداشتند) درست برعکس سقائیان نژاد، شهردار پیش از خودش که یک اصولگرای شناسنامه دار بود و یا نوروزی، شهردار بعد از خودش که یک اصلاح طلب محسوب می شود. جمالی نژاد همواره تلاش کرده خودش را در میانه دو جناح اصلی کشور قرار دهد و به همین دلیل هم هست که رحمانی فضلی اصولگرا او را به خدمت در معاونت یکی از مهمترین وزارتخانه های دولت اعتدال دعوت کرده است تا به کمک این دو ویژگی جمالی نژاد، کمی از بار سنگین نشسته بر شانه هایش را کم کند. نباید فراموش کرد چون حیطه فعالیت معاونت عمرانی وزارت کشور بیشتر در مرزهای محلی استان ها تعیین شده است، بنابراین چالش عمده این معاونت با نمایندگان شهرهای مختلف در مجلس است و اگر معاون عمرانی بتواند تعامل مناسبی با نمایندگان به وجود آورد، مآلاً فشارهایی که از این حوزه بر شخص وزیر وارد می شود هم کاسته خواهد شد.

آزمون بزرگ

شهردار سابق یزد و اصفهان به زودی کارش را در معاونت عمرانی وزارت کشور آغاز خواهد کرد. رزومه او به خصوص روزگاری که در اصفهان به کار مشغول بود، بسیار طویل است. پست های رنگارنگی در کارنامه این مدیر اجرایی به چشم می خورد اما خود جمالی نژاد بهتر از هر کسی می داند مسئولیت جدیدش در وزارت کشور با هیچکدام از آنها قابل مقایسه نیست.

معاونت عمرانی وزارت کشور آزمون مهمی برای این مدیر 49ساله اصفهانی محسوب می شود. اگر روزی سید مرتضی سقائیان نژاد به خواست علی لاریجانی از اصفهان به شهرداری قم گمارده شد، حالا یکی از نزدیک ترین یاران رئیس مجلس شورای اسلامی، یک اصفهانی دیگر را به حلقه لاریجانی وارد کرده است. با توجه به نزدیکی لاریجانی و روحانی، این سکوی پرتاب بزرگی، هم برای سقائیان نژاد و هم برای جمالی نژاد به حساب می آید؛ و برای جمالی نژاد بسیار بیشتر، به علت آنکه فعلاً خواست لاریجانی، باقی ماندن سقائیان نژاد در شهر قم و ایجاد تحول بنیانی در زیرساخت های مدیریتی آن شهر است اما جمالی نژاد می تواند از معاونت وزیر کشور، به رتبه های بسیار بالاتری صعود کند اگر از پس آزمون جدیدش به خوبی برآید.