ایران چگونه در وسط جنگ سرد آمریکا و شوروی قرار گرفت
کد خبر: ۱۸۵۲۳۸
تاریخ انتشار: ۱۴ دی ۱۳۹۹ - ۱۵:۵۸

نصف جهان: کپکان یا کبکان نام یک روستا در ایران است که در دی ماه ۹۹ به دلیل پخش سریال «روزهای ابدی» به کارگردانی جواد شمقدری، در کانون توجه ایرانیان قرار گرفت.

سریال «روزهای ابدی» داستان ها و روایت های مربوط به تسخیر لانه جاسوسی آمریکا از بهمن ۵۷ تا آبان سال ۵۸ را به تصویر می کشد و به نظر می رسد پس از پایان سریال امنیتی «خانه امن»، پربیننده ترین سریال شبکه یک در سال کرونایی ۹۹ باشد. در سه قسمت اول این سریال، یک سایت نظامی در اختیار نیروهای آمریکایی به نمایش در می آید که در منطقه ای به نام کپکان بوده و سایت محرمانه معرفی می شود. اما ماجرای سایت های آمریکا در ایران چیست؟

روزنامه «نیویورک تایمز» در سال ۱۹۷۹ میلادی نوشت که رئیس جمهور وقت آمریکا (جیمی کارتر) به آخرین سفیر آمریکا در ایران (ویلیام سولیوان) دستور داده بود نگاه ویژه ای به همکاری سیا و رژیم شاه درباره دو سایت نظامی مهم آمریکا در بهشهر و کپکان داشته باشد. ژانویه ۱۹۷۹، شاه از ایران رفت و دو سایت نظامی سیا که برای پایش لحظه ای فعالیت های موشکی شوروی سابق احداث شده بود، در اختیار نیروهای دولت موقت قرار گرفت.

کپکان در دهستان میانکوه بخش چاپشلو شهرستان درگز استان خراسان رضوی قرار دارد و نام دیگر آن، کبکان یا کوکان است. سایت نظامی کبکان یا کپکان در دهه 50  شمسی، توسط نیروهای آمریکایی تأسیس شده بود و فعالیت های شنود در آن هدایت می شد. سازمان CIA و افسران پنتاگون در این سایت فعال بودند. در قسمت سوم سریال «روزهای ابدی»، دستگاه ها و ابزارهای کنترلی و فنی مستقر در سایت کپکان که مجهز به دوربین های مدار بسته سیاه و سفید بود به نمایش گذاشته می شود.

احتمالاً پس از اتمام شیوع بیماری کووید- ۱۹ در ایران، روستای کبکان که در زمستان ۹۹ معروف شده است، یکی از مقصدهای گردشگری و روستاگردی استان خراسان رضوی از تابستان سال ۱۴۰۰ شمسی به بعد شود. جایی که تا پیش از سریال «روزهای ابدی»، کمتر درباره آن شنیده و خوانده بودیم.

«فیلیپ مک کیب» که یکی از افسران بلند پایه CIA در پایگاه نظامی کپکان بود و اکنون یک میلیونر در زمینه صنعت گردشگری است، سرمایه اولیه زندگی خود را در زمان کار در بهشهر مازندران و کپکان خراسان در ۴۰ سال پیش به دست آورد. فیلیپ، متخصص رصد اطلاعات موشکی و فضایی شوروی در ایران بود و در زمینه فرکانس های موشکی و ماهواره ای تخصص داشت. وی کارشناس ارشد CIA در سایت نظامی کپکان و بهشهر بود.

CIA در دوران پهلوی اجازه داشت که در ارتفاعات روستا کپکان استان خراسان و صفی آباد بهشهر، تجهیزات رصد سیگنال های الکترونیکی برنامه هوا-فضای شوروی را نصب کنند تا این برنامه ها را رصد اطلاعاتی بکنند. فیلیپ بین سال های ۱۳۴۹ تا ۱۳۵۳ شمسی در بهشهر و کپکان مشغول به کار بود. مرکز CIA در بهشهر در کاخ صفی آباد مستقر بود. این مرکز یک سایت نظامی بود و کارکنان سازمان جاسوسی آمریکا تا ۱۰ ساعت در اتاق مملو از تجهیزات پیشرفته الکترونیکی مشغول به کار بودند.

مک کیب و ۲۰ همکارش، ۲۴ ساعته مشغول به کار بودند تا شلیک موشک های شوروی و فعالیت آنها را رصد و تحلیل کنند. پلاک خودروهایی که فیلیپ و همکارانش در سایت های نظامی جاسوسی آمریکا در ایران استفاده می کردند، پلاک رسمی دولت ایران بود. سایت جاسوسی کپکان کوچک تر از سایت جاسوسی صفی آباد بهشهر بود اما سایت کپکان، چون نزدیک مرز شوروی بود، اهمیت بیشتری برای سازمان جاسوسی آمریکا در ایران پیش از انقلاب داشت.

سازمان جاسوسی آمریکا در سایت کپکان به قدری به فعالیت های موشکی شوروی اشراف داشت که می توانستند سیگنال های باکیفیت بالا رصد کرده و این کار در بهشهر قابل رؤیت نبود.

کلیه فعالیت های مربوط به شلیک موشک های نظامی و فضایی روسیه در آن دوران توسط سایت نظامی جاسوسی کپکان رصد می شد. پس از سقوط رژیم پهلوی، کنترل این مراکز نظامی آمریکا از بین رفت و توانایی جمع آوری اطلاعات آمریکا از آزمایش های موشکی شوروی در این بخش کره زمین از این طریق، کاهش یافت.

روزنامه «نیویوک تایمز» آمریکا در سال ۱۹۷۹ میلادی در گزارشی می نویسد که پایگاه های جاسوسی CIA در ایران، مهمترین مقرهای آمریکا برای رصد اطلاعاتی حوزه موشکی شوروی سابق بود.

در کتابی که سال 2001 منتشر شد و به موضوع شیوه های مدیریت علم و فناوری در سازمان جاسوسی آمریکا اشاره دارد هم «جفری ریچلسون» درباره سایت های نظامی CIA در ایران توضیح می دهد که مهمترین سایت های عملیاتی سیا در دوران جنگ سرد، در ایران واقع شده بود و به نام TACKSMAN I و TACKSMAN II‌ شناخته می شد.

در این کتاب عنوان شده که سایت اول، سایت تله متری بود و در دهه ۱۹۵۰ میلادی ساخته شد و در قصری به نام بهشهر ایجاد شد که در جوار دریای خزر بود. هدف، جمع آوری اطلاعات سیگنال ها از Tyuratam شوروی بود که سیا معتقد بود که یکی از ابزارهای تست اصلی موشکی اتحاد جماهیر شوروری به شمار می رفت. دومین سایت نظامی تله متری سیا در ایران، در شمال شرقی ایران یعنی کپکان احداث شد که ۴۰ مایل از مشهد فاصله داشت.

این سایت ۶۵۰ مایل از جنوب غرب سایت نظامی Tyruatam شوروی فاصله داشت. این دو سایت، کارهایی می توانستند انجام بدهند که هیچ سایت نظامی آمریکا در جهان برای رصد و پایش سیگنال های موشکی شوروی سابق، قادر به انجام نبودند. این دو سایت، مانیتور لحظه ای آخرین فعالیت های تست موشکی شوروی را در دستور کار داشتند و اطلاعات فوق محرمانه درباره ابعاد موشک و شرایط فعالیتش را استخراج می کردند. در واقع این دو سایت نظامی سیا، تسلط کامل بر برنامه ICBM شوروی سابق داشتند.

«ویلیام سولیوان» در خاطرات خود نصب دستگاه های جاسوسی در شمال ایران را از موفقیت های وصف‌ناپذیر سیا و آمریکا در ایران ارزیابی می‌کند که به آنها امکان می‌داد فعالیت های جاسوسی- استراتژیک و نظامی و موشکی شوروی را در عمق خاک گسترده آن کشور تحت کنترل و مراقبت قرار داده و اطلاعات لازم را کسب نمایند./ علی زمانی

 

 

ارسال نظر
نام:
ایمیل:
* نظر:
شماره پیامک:۳۰۰۰۷۶۴۲ شماره تلگرام:۰۹۱۳۲۰۰۸۶۴۰
پربیننده ترین
ویدئو
آخرین اخبار
پرطرفدارها