با شیوع کرونا وضعیت دوگانه‌ای را تجربه کردیم. در چند ماه ابتدایی شیوع ویروس مردم استقبال خوبی از داروهای گیاهی و مواد موجود در عطاری‌ها داشتند اما بعد از مدتی خرید و استقبال مردم به‌شدت کم شد که دلیل این موضوع افزایش شدید قیمت داروهای گیاهی و انواع دمنوش‌ها و عرقیجات بود. به این ترتیب وقتی قدرت خرید مردم کم شد، آنها ترجیح دادند کمتر به عطاری‌ها بروند.

 «طب یا پزشکی سنتی و درمان با داروهای گیاهی در کشور ما پیشینه قابل‌ توجهی دارد. ابو علی سینا یکی از مشهورترین پزشکانی است که از طب سنتی برای درمان برخی از بیماری‌ها استفاده می‌کرد.

داروهای گیاهی در دهه‌های اخیر نیز مورد توجه ایرانی‌ها بوده است. هنوز هم بسیاری برای رفع امراضی مثل سرماخوردگی، برخی عفونت‌های سطحی و حتی دردهای مفصلی به عطاری‌ها مراجعه می‌کنند. از زمان شیوع ویروس کرونا در ایران مراجعه به عطاری‌ها با افزایش قابل‌ ملاحظه‌ای همراه شده است. در این دوران متخصصان طب سنتی کنار تمامی بخش‌های درمانی و بهداشتی کشور از روش‌های طب سنتی و داروهای گیاهی برای پیشگیری و درمان کرونا استفاده کردند که برخی از شیوه‌های به‌ کار گرفته‌شده به‌ویژه برای تقویت بدن و سیستم ایمنی برای مقابله با این بیماری موثر بوده است. البته نمی‌شود طب سنتی را به‌ عنوان روش درمان کرونا و پیشگیری از آن به‌ رسمیت شناخت اما فعالان این حوزه معتقدند یکی از بازوان اصلی کنترل برخی بیماری‌ها عطاری‌ها هستند که تامین‌کننده زنجیره دارویی و مواد تقویتی طب ایرانی‌اند.

در بیشتر شهرهای ایران در هر خیابان یا دست‌ کم در هر محله و منطقه یک مغازه عطاری فعالیت دارد. با این که کرونا شکل بسیاری از اصناف و کسب‌وکارها را تغییر داد و برخی از شغل‌ها را کمرنگ یا حتی حذف کرد اما بعضی شغل‌ها پررنگ‌تر از همیشه شد؛ آن‌ قدر پررنگ که هر روز در مسیر راهمان به چشم می‌خورند. عطاری یکی از همان‌هاست. با این حال اکثر پزشکان با فعالیت و تجویز دارو توسط عطاری‌ها مخالفند و معتقد هستند در سطح کشور مواردی مشاهده شده که براثر مصرف داروهای طب سنتی و مراجعه به عطاری‌ها افراد با مشکل مواجه شده‌اند و شرایط برخی از آنها به قدری وخیم بوده که حتی اگر به‌موقع به پزشک مراجعه نمی‌کردند ممکن بود به عوارض جبران‌ناپذیری منجر شود. شبکه‌های اجتماعی و نرم‌افزارهای خرید و فروش آنلاین کالا و خدمات عمومی در بستر گوشی‌های تلفن‌ همراه نیز همزمان با شیوع این ویروس در کشور بیکار نبودند و در شرایط کنونی که فضای عمومی جامعه، التهاب را تجربه می‌کند بسیاری از سودجویان در این بسترهای اینترنتی اقدام به خرید و فروش پک‌های درمانی با محتویات نامشخصی تحت عنوان «داروی ضد کرونا» کرده و به نوعی با جان مردم بازی می‌کنند.

یک متخصص طب سنتی به «دنیای‌ اقتصاد» می‌گوید مصرف دارچین و زنجبیل با این که در درمان سرماخوردگی مفید است ولی استفاده از آنها در بیماری کرونا تفاوت داشته و با افزایش خشکی بیش از اندازه ریه باعث تنگی نفس شده و مشکلات بسیاری را به‌ دنبال خواهد داشت.

یک عطاری شاغل در شهر تهران نیز در مورد شرایط این شغل با «دنیای‌ اقتصاد» صحبت و نوسان‌های این بازار را تشریح کرده است.

وی در این خصوص می‌گوید: «قبل از شیوع کرونا به‌ دلیل ملتهب‌نشدن بازارها شرایط فروش ما مناسب‌تر بود اما با شیوع کرونا وضعیت دوگانه‌ای را تجربه کردیم. در چند ماه ابتدایی شیوع ویروس مردم استقبال خوبی از داروهای گیاهی و مواد موجود در عطاری‌ها داشتند اما بعد از مدتی خرید و استقبال مردم به‌شدت کم شد که دلیل این موضوع افزایش شدید قیمت داروهای گیاهی و انواع دمنوش‌ها و عرقیجات بود. به این ترتیب وقتی قدرت خرید مردم کم شد، آنها ترجیح دادند کمتر به عطاری‌ها بروند.»

این فروشنده در ادامه با ذکر یک مثال ادامه داد: «به‌ عنوان مثال آویشن که در بیماری‌های مختلف مثل سرماخوردگی کاربرد دارد تا سال قبل هر کیلو ۲۰۰ هزار تومان بود اما حالا قیمت آن به ۵۰۰ هزار تومان رسیده است. اما افزایش قیمت‌ها تنها مشکل شغل ما نیست. همیشه پزشکان با این شغل مشکل داشته و اخیرا هم فروش برخی داروهای سنتی را از عطاری‌ها گرفته و به داروخانه‌ها منتقل کرده‌اند. نمونه اینها نیز پودر شیرین‌بیان و انواع قرص‌های قند و چربی است. به همین دلیل بازار ما کساد شده و خیلی‌ها از این شغل خارج شده‌اند.»

این عطار دلیل دیگر افزایش قیمت تمام‌شده این محصولات را افزایش بالای قیمت کیسه‌های نایلونی دانست و تاکید کرد: ما مجبوریم برای فروش محصولات خود کیسه‌های نایلونی را با دو برابر قیمت چند ماه پیش خریداری کنیم.

قیمت روز محصولات عطاری‌ها

در ادامه این عطار قیمت فروش برخی داروهای گیاهی، عرقیجات و انواع روغن‌های درمانی را اعلام کرد که بر این اساس قیمت (همه ۱۸ سی‌سی) روغن کرچک ۱۳، زیتون ۱۲، بابونه ۱۳، نعنا ۱۰، شترمرغ ۱۵، گلیسیرین ۱۲ و کنجد ۱۴ هزار تومان است. در دسته عرقیجات نیز (یک و نیم لیتری) نعنا ۱۵، کاسنی و شاه‌تره ۱۲، بید ۱۲، خارشتر ۱۲، گزنه ۱۲، زنیان ۱۲، یونجه ۱۳، رازیانه ۱۴ و نوع مرغوب گلاب نیز ۱۸ هزار تومان اعلام شده است. در بخش داروهای گیاهی نیز هر سیر (۷۵ گرم) چهارگل ۳۰ و آویشن ۲۰ تا ۳۰ هزار تومان است. این فعال فروش داروهای گیاهی در پایان گفت: هزینه تهیه یک‌ بار دمنوش برای سرماخوردگی ۳۰ هزار تومان می‌شود که برای این منظور به مقداری بابونه، پونه، آویشن، ختمی، ناخنک و عناب نیاز است.»