چرا مجتمع های تجاری ما درمیان بزرگترین و بی رونق ترین ها در جهان هستند؟
کافی است در خیابانهای تهران قدم بزنید تا «پاساژها»، «مالها» و «مجتمعهای تجاری» انبوهی را ببینید که مثل قارچ این سو و آن سو سبز شدهاند و البته تقریبا همگی در یک ویژگی اشتراک دارند: هیچ کدام رونق ندارند. این در حالی است که صدها مجتمع تجاری جدید هم در حال ساخت هستند و البته این روند به تهران هم محدود نمیشود و مجتمعهای تجاری در شهرهای مختلف ایران، آنچنان که باید، مشتری ندارند.
این در حالی است که مجتمعهای تجاری در بسیاری از دیگر شهرها و کشورهای دنیا، از قضا مشتریهای خاص خودشان را دارند. اما چرا در ایران، کارِ مجتمعهای تجاری پررونقی که زمانی همه به دنبال داشتن یک واحد تجاری در آنها بودند، به اینجا کشید و آیا این مجتمعها با مجتمعهای مشابه در دنیا قابل مقایسه هستند؟ مثلا با دبیمال؟
سازندگان «ایرانمال» در تهران ادعا میکنند که این پروژه، بزرگترین مرکز خرید در جهان بر اساس معیارِ مساحت است. با حدود ۱٫۹۵ میلیون مترمربع فضای تجاری، این ادعا پربیراه هم نیست و این مرکز خرید در تهران، بزرگترین در نوع خود در جهان است. رتبه دوم، با فاصلهای بسیار زیاد، به «دبیمال» با حدود ۱٫۱۲ میلیون متر مربع تعلق دارد که در شهر «دبی» واقع شده است.
جالب اینکه «مرکز خرید قلب شهر» در اصفهان هم با حدود ۵ میلیون فوت مربع فضای تجاری، در میان ۱۵ مرکز خرید بزرگ در جهان قرار دارد.
با این همه، مساحتِ یک مرکز خرید نمیتواند تنها عامل برتری آن بر نمونههای مشابه باشد. برآوردها نشان میدهند که تنها در سال ۲۰۱۹ میلادی (پیش از همهگیری کرونا) حدود ۸۴ میلیون نفر از «دبیمال» بازدید کردهاند. در واقع، این مجتمع تجاری در یک سال به اندازه کل جمعیت ایران بازدیدکننده داشته است!
«دبیمال» حدود ۱۲۰۰ فروشگاه با برندهای مختلف دارد و این تعداد دائما رو به افزایش است. از طرفی، یکی از بزرگترین آکواریومهای جهان هم در این مجتمع تجاری واقع شده و مشتریان میتوانند روی قایقهایی با کف شیشهای، روی این آکواریوم قایقسواری کنند. هتل این مجموعه هم حدود ۲۵۰ اتاق دارد و در سراسر مجتمع، ۱۲۰ رستوران مختلف مشغول به کار هستند.
هلدینگ ساختمانی «اعمار»، مالک «دبیمال»اعلام کرده که در نیمه نخست سال ۲۰۲۱ میلادی، حدود ۵۶۰ میلیون دلار از محل بازدید گردشگران از این مجتمع تجاری، سود خالص داشته است.
اگر این روند تا پایان سال جاری میلادی به همین شکل ادامه داشته باشد، رقم نهایی سود خالص این شرکت از همین یک مجتمع تجاری، میتواند به حدود ۱٫۱ میلیارد دلار برسد. با قیمت کنونی دلار در ایران، این رقم معادل حدود ۳۰ هزار میلیارد تومان است، یعنی ماهانه حدود ۲ هزار و ۵۰۰ میلیارد تومان یا روزانه حدود ۸۳ میلیارد تومان سود خالص.
مجتمعهای تجاری در ایران اما ظاهرا روندی معکوس را طی میکنند. متوسط قیمت هر مترمربع واحد مسکونی در شهر تهران به حدود ۳۱ میلیون تومان رسیده و هر چند اطلاعات دقیقی در مورد متوسط قیمت هر مترمربع واحد تجاری در سطح شهر تهران و یا در سطح کشور وجود ندارد، میتوان حدس زد که این شاخص، اکنون برای تهران نباید از ۷۰ میلیون تومان کمتر باشد.
قیمت واحدهای تجاری در مجتمعهای تجاری یا «مالهای» بزرگ، میتواند حتی از این هم بیشتر باشد و هر چند در عمده این «مالها»، واحدها به جای فروش تنها اجاره داده میشوند، باز هم عجیب است که توجیه اقتصادی داشته باشند.
اجارهبها در «مالهای بزرگ»، میتواند حتی تابع محاسباتی دیگر باشد و اینجا است که همه چیز تعجببرانگیز میشود. مثلا، اجازه بدهید فرض کنیم که یک واحد تجاری ۲۰۰ مترمربعی در یک مجتمع بزرگ تجاری در تهران، قرار باشد ظروف آشپزخانه بفروشد.
اگر اجارهبهای ماهانه (بدون پیشپرداخت یا رهن) به ازای هر مترمربع فضای تجاری در این مجتمع تجاری به طور متوسط حدود ۲ میلیون تومان باشد، واحد تجاری مثالِ ما، باید ماهانه ۶۰۰ میلیون تومان به مالک پرداخت کند.
با احتساب هزینه پرسنلی (مثلا برای ۵ نفر کارمند)، هزینه برق تجاری، مالیات سالانه و مواردی از این دست، هزینه خالص ماهانه این فروشگاه، میتواند ماهانه به ۷۰۰ میلیون تومان برسد. سوال اینجا است: آیا این فروشگاه آن اندازه درآمد دارد که به فعالیت ادامه بدهد؟
ظاهرا این طور نیست و مشاهدات میدانی از بسیاری از مجتمعهای تجاری در تهران و شهرهای دیگر نشان می دهد که بسیاری از آنها، اساسا مشتریِ کافی ندارند که دخل و خرجشان با هم جور شود. در مقابل، اَبَرمجتمعهای تجاری در کشورهای همسایه به این دلیل به حیات خود ادامه میدهند که بازدیدکنندگانی خارجی از کشورهای دیگر هم مشتری آنها هستند.
به این ترتیب، به نظر میرسد برای ایرانی که تعداد گردشگران ورودیِ به آن در سال گذشته میلادی به صفر نزدیک بوده و در ۴ دهه اخیر هم سالانه حداکثر به ۵ میلیون نفر رسیده است و صد البته حدود ۳۰ درصد از شهروندان آن زیر خط فقر مطلق زندگی میکنند، داشتن بزرگترین مجتمع تجاری دنیا هیچ افتخاری نداشته و نتیجه آن جز ورشکستگی هم نباشد.
بازگشت به ابتدای صفحه
ارسال به دوستان
پیشنهاد سردبیر
ارسال نظر
ایمیل مستقیم: info@nesfejahan.net شماره پیامک:۳۰۰۰۷۶۴۲ شماره تلگرام:۰۹۱۳۲۰۰۸۶۴۰