یک جامعه شناس: توهم آگاهی در میان جوانان شکاف نسلی را افزایش داده است
مرتضی منادی جامعه شناس معتقد است: «در میان جوانان 18 سال به بالا چشمانداز امیدوارانهای وجود دارد. آنها در مقایسه با نسلهای قبلی پرسش دارند، و آگاهی بیشتری دارند. اما با توجه به آمارهایی که دربارۀ خانواده وجود دارد (افزایش سن ازدواج، طلاق و تک فرزندی و ...) و همچنین آسیبهایی که در جامعه رواج دارد (اعتیاد و سرقت و ناامنی و ...) به نظر میرسد وضعیت خانواده در ایران چندان خوب نیست و خانوادۀ ایرانی در وضعیت فروپاشی قرار دارد.»
وی همزمان بر این موضوع تأکید دارد که «تا بهحال هیچ تشکیلاتی در ایران ایجاد نشده که در آن محققان حوزۀ خانواده بتوانند طرح و برنامههای خود را برای کاهش این آسیبها و بهبود وضعیت خانوادۀ ایرانی ارائه دهند.»
این جامعهشناس و عضو هیأت علمی دانشگاه الزهرا(س) معتقد است مسئلۀ جامعۀ ما آن است که تغییرات نسلی سریعتر از سایر نقاط جهان است. وی در اینباره ادامه داد طی پژوهشهایش دربارۀ جوانان دریافته که نسل جدید متولد شده پس از انقلاب با خانوادههای خود کاملاً در تضاد هستند. به نظر منادی این یک تغییر طبیعی نیست. تغییر زمانی طبیعی است که رادیکال نباشد و ماهیت تدریجی داشته باشد. در غیرصورت، تغییرات سریع را باید رویدادی اجتماعی تلقی کرد و به آن توجه داشت.
از نظر مرتضی منادی، ابزارهای ارتباطی رابطۀ میان افراد خانواده را تحتالشعاع قرار داده است. وی گفت: در دورۀ کودکی و نوجوانی نسل ما، در مهمانیها دور یکدیگر مینشستیم و به صحبتهای بزرگان خانواده گوش میدادیم؛ بدین ترتیب اطلاعات واقعی دریافت میکردیم و از تجربههایشان استفاده میکردیم. اما مهمانیهای امروز به شکل دیگری برگزار میشود و در آنها هرکسی با تلفن هوشمند خود مشغول به کار است.
منادی افزود که وی پژوهشی دربارۀ آلزایمر نیز انجام داده است. به نظر او یکی از دلایل افزایش آلزایمر در جامعه کاهش گفتوگوی میان نسلی است؛ در گذشته سالخوردگان خانواده همواره در حال «انبارگردانی» ذهن خود و انتقال اطلاعات به نسل جوان بودند؛ اما امروز چنین نیست و همین موجب افزایش احتمال آلزایمر در سالمندان شده است.
وی افزود: ما از سویی با اطلاعات عمومی سروکار داریم که اینترنت در اختیارمان قرار داده است. دسترسی به این اطلاعات این تصور را برای بسیاری به وجود آورده که همه چیز را میدانند، در حالیکه آگاهیشان از موضوعات سطحی است و به تعبیری اطلاعاتشان ویکیپدیایی است. نوع دیگر اطلاعات، اطلاعات علمی و سیستماتیک است که در دانشگاهها تولید میشود، و با توجه به تعداد دانشگاهها و تحصیلکردگان، به نظر میرسد که جامعۀ ما در این زمینه وضعیت نسبتاً خوبی دارد. اما اگر آگاهی را ملاک قرار دهیم، به نظر میرسد که آگاهی مردم جامعۀ ما کاهش پیدا کرده است. در گذشته، جوانان از تجربۀ عملی نسل پیش از خود استفاده میکردند؛ اما امروز به سبب اطلاعات سطحی که در جامعه گسترش یافته، توهم آگاهی در میان بخشی از مردم از جمله جوانان به وجود آمده و همین موضوع شکاف نسلی را افزایش داده است.
به گفتۀ منادی جامعۀ ما کمتر تفکر میکند و کمتر آگاه است. بدینترتیب در جامعه از رفتارها بدون تفکر و به صورت وسیعی الگوبرداری میشود. در این زمینه میتوان به مسائلی مثل طلاق، تمهای تولد، برگزاری کریسمس و هالووین و ... اشاره کرد. یا حتی دربارۀ رفتارهای فرهنگی نیز میتوان همین عدمآگاهی را مشاهده کرد؛ چنانکه بسیاری برای مثال تئاتر میروند، اما تئاتر را نمیشناسند.
منادی گفت: کوچک شدن بعد خانواده و تک فرزندشدن آنها موجب کاهش گفتوگو در خانواده میشود. مطالعات من و دانشجویانم نشان میدهد که گفتوگو در خانوادۀ ایرانی در حال کاهش است. بازتاب این وضعیت را در جامعه و در روابط میان طبقات اجتماعی نیز میتوان دید؛ وقتی در خانواده میان زن و شوهر گفتوگو نیست، آنها هم یکدیگر را کمتر می شناسند و هم نمیتوانند برای فرزندان خود الگوی گفتوگو باشند. منادی این سوال را مطرح کرد که چقدر در خانوادههای ایرانی میان والدین و فرزندان گفتوگو هست؟ آنچه بیشتر رواج دارد گفتوشنود است نه گفتوگو.
به نظر منادی، کاهش گفتوگو موجب کاهش روابط عاطفی در جامعه میشود؛ و این خود از علل افزایش اختلالات روانشناسی است.
بازگشت به ابتدای صفحه
ارسال به دوستان
پیشنهاد سردبیر
ارسال نظر
ایمیل مستقیم: info@nesfejahan.net شماره پیامک:۳۰۰۰۷۶۴۲ شماره تلگرام:۰۹۱۳۲۰۰۸۶۴۰